Aflevering 4

Door de kredietcrisis zijn veel pensioenfondsen in 2008 in onderdekking geraakt. Deze pensioenfondsen zijn genoodzaakt om herstelmaatregelen te nemen. De dekkingstekorten van het pensioenfonds zelf, aanvullende stortingen of (achtergestelde renteloze) leningen kunnen leiden tot een fiscale aftrek ineens in 2008 voor de werkgever. Een eventueel verlies kan (versneld) worden teruggewenteld naar 2007, waardoor nu al extra liquiditeiten kunnen worden vrijgemaakt.

Op 26 mei jongstleden publiceerde de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen de beleggingsperformance 2004-2008 en de zogenoemde Z-scores 2008. In de media werd vervolgens de suggestie gewekt dat hierdoor veel bedrijven per direct hun bedrijfstakpen­sioenfonds (Bpf) kunnen verlaten, waarbij ze volgens de wet verplicht zijn aangesloten. Klopt die veronderstelling, of ligt het een stuk genuanceerder? Wat zijn de voordelen en wat de nadelen en welke afweging moet een onderneming maken als ze voornemens is het Bpf te gaan verlaten? Wat kan een onderneming doen tegen een afwijzing van het verzoek tot vrijstelling?

Minister Donner wil dat we langer doorwerken. Op zijn minst tot onze 67-jarige leeftijd. Dat is zijn missie. Onder het mom van ‘bestrijding van de kredietcrisis’ heeft hij aanknopingspunten gevonden om dit te realiseren: vanaf 2011 wordt de AOW-leeftijd jaarlijks met één maand verhoogd tot 67 jaar.Er ontstaat echter een probleem in de met de AOW/65-jarige leeftijd samenhangende wetgeving en de voorzieningen in de tweede en derde pijler. Als je met de steunbalk van de sociale verzekerings- en pensioenwetgeving gaat schuiven, moet je met ‘alles’ gaan schuiven.

In 2005 zijn boekhoudregels (IFRS/IAS 19) voor beursgenoteerde ondernemingen in werking getreden. Nationaal heeft dat geleid tot nauw gerelateerde regelgeving door de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ 271). In deze bijdrage sta ik stil bij het systeem van de oude richtlijn en de verschillen met de nieuwe richtlijn na de wijziging in 2009.

In Pensioen Actief 2009 nr. 3 is in de PraktijkCase het prijsgeven van pensioenaanspraak behandeld. Terecht wordt aangeraden om de hoogte van het bedrag waarvoor wordt afgezien, af te stemmen met de Belastingdienst voordat daadwerkelijk wordt afgezien van een deel van de pensioenaanspraak. Dat afstemmen blijkt in de praktijk niet altijd even gemakkelijk te gaan. Er is geen onzekerheid hoe prijsgeven van wel of niet voor verwezenlijking vatbare rechten fiscaal wordt behandeld.Vraag & Antwoord 08-079 d.d. 11 februari 2009 op www.belastingdienstpensioensite.nl; zie ook het inmiddels vervallen besluit van 22 april 2004, nr. CPP2003/2794M, vraag/antwoord 13. Er ligt een probleem bij de voorafgaande vraag: wanneer is in de visie van de fiscus sprake van niet voor verwezenlijking vatbare rechten?

Op 19 juni 2009 heeft de Hoge Raad diverse uitspraken gepubliceerd over onregelmatige afwikkeling (afkoop) van pensioen en lijfrente na emigratie. De Hoge Raad oordeelde dat de Nederlandse staat handelde in strijd met de goede trouw die bij de uitleg en toepassing van belastingverdragen in acht moet worden genomen. Terwijl de heffing over pensioen- en lijfrente-uitkeringen in oudere verdragen uitsluitend wordt toegewezen aan het land waar de belastingplichtige woont, meende Nederland door het opleggen – en innen bij afkoop – van conserverende aanslagen ongewenst gedrag te voorkomen. Maar het land waarmee Nederland een belastingverdrag heeft gesloten, heeft bij het sluiten van het verdrag geen rekening kunnen houden met die Nederlandse heffing, ingevoerd met de Wet IB 2001.