Beleidskader Beperkt Beveiligde Afdeling van het Gevangeniswezen

[Tekst geldig vanaf 02-11-2023]

Op 17 juni 2018 bood de Minister voor Rechtsbescherming de visie ‘Recht doen, kansen bieden; naar effectievere gevangenisstraffen’ bij de kamer aan. Een visie waarin een effectieve tenuitvoerlegging van gevangenisstraffen recht moet doen aan vergelding en bij moet dragen aan een veiligere samenleving door herhaald crimineel gedrag te voorkomen. Eén van de middelen om dit te bereiken is een goede re-integratie van (ex-) gedetineerden in de samenleving. Het beleid gaat ervan uit dat de kans op recidive kleiner wordt wanneer overheden en betrokken instanties investeren in een aantal basisvoorwaarden waar gedetineerden al tijdens hun detentie aan werken.

Re-integratie-maatregelen voor (ex-)gedetineerden zijn bedoeld om aan vijf basisvoorwaarden voor maatschappelijke (re-)integratie te voldoen;

1. het hebben van een identiteitsbewijs,

2. werk/inkomen,

3. huisvesting,

4. toegang tot schuld-hulpverlening,

5. toegang tot zorg.

Deze vijf punten worden als schakels gezien naar een succesvolle maatschappelijke re-integratie. In de handreiking Bestuurlijk akkoord, van 19 december 2019, is aan de vijf basisvoorwaarden ook het sociale netwerk toegevoegd.

Het gevangeniswezen, de reclassering en de gemeente ondersteunen de gedetineerde bij het op orde krijgen van deze vijf basisvoorwaarden en het sociale netwerk. Dit gebeurt op een herstelgerichte wijze. Alle werkzaamheden en activiteiten door personeel die een bijdrage kunnen leveren aan een of meerdere lagen van herstel worden met de term ‘herstelgericht werken’ aangeduid¹.

Ingevolge de Wet straffen en beschermen, welke op 1 juli 2021 is ingegaan, dient verlof gekoppeld te zijn aan een re-integratiedoel. Ten aanzien van de basisvoorwaarden werk en inkomen is het mogelijk om re-integratieverlof voor extramurale arbeid toegekend te krijgen. Gedetineerden aan wie dit wordt toegekend worden geplaatst in/op een Beperkt Beveiligde Afdeling (BBA).

Voor u ligt het beleidskader voor de inrichting van de Beperkt Beveiligde Afdeling zoals omschreven in de wet. Dit beleidskader is op 1 juli 2021 vastgesteld en op grond van een aantal door de Minister voor Rechtsbescherming goedgekeurde beleidswijzigingen per 01 oktober 2023 opnieuw vastgesteld.

Het beleidskader BBA, zoals gepubliceerd in de Staatcourant van 07 juli 2022 met nummer 18437 wordt hierbij ingetrokken.

De Beperkt Beveiligde Afdeling (BBA) heeft als doel de gedetineerden via een betaalde baan/dagbesteding een betere uitgangspositie te geven om na detentie succesvol en veilig te re-integreren in de samenleving. Middels een persoons-gerichte en trajectmatige aanpak en het toekennen van re-integratieverlof t.b.v. extramurale arbeid danwel dagbesteding, eventueel in combinatie met opleiding/zorg.

Om voor plaatsing op een BBA in aanmerking te komen dient een gedetineerde, naast het voldoen aan een aantal specifieke eisen, in staat te zijn om op een verantwoordelijke wijze invulling te geven aan deze vorm van verlof. Het afwegingskader hiervoor is o.a. het gedrag tijdens detentie, de risicobeoordeling en de slachtoffer-belangen.

Extramurale arbeid wordt in de Regeling tijdelijk verlaten van de inrichting (Rtvi) als volgt omschreven: “arbeid, verricht buiten de inrichting ten behoeve van een derde², alsmede het volgen van een dagopleiding buiten de inrichting.”

Dagbesteding danwel “arbeid vervangende” dagbesteding is bedoeld om een dagstructuur te bieden waarmee een zinvolle invulling van de dag wordt gegeven. Het hebben van dagbesteding helpt om de zelfstandigheid, de arbeidsvaardigheden en het arbeidsritme te vergroten. Het gaat hier om het uitvoeren van structurele activiteiten, die een bijdrage leveren aan de geslaagde terugkeer in de samenleving, onder professionele begeleiding/toezicht.

Het re-integratieverlof voor extramurale arbeid (arbeid, dagopleiding, dagbesteding) is maatwerk en sluit aan op de gedrags- en re-integratiedoelen vanuit het D&R-plan³ ter voorbereiding op een duurzame terugkeer in de maatschappij.