Arrest van het Hof (Grote kamer) van 31 januari 2017

Handvest van de Verenigde Naties

3 Artikel 1, punten 1 en 3, van het op 26 juni 1945 te San Francisco (Verenigde Staten) ondertekende Handvest van de Verenigde Naties luidt:

„De doelstellingen van de Verenigde Naties zijn:

1. De internationale vrede en veiligheid te handhaven en, met het oog daarop: doeltreffende gezamenlijke maatregelen te nemen ter voorkoming en opheffing van bedreigingen van de vrede en ter onderdrukking van daden van agressie of andere vormen van verbreking van de vrede, alsook met vreedzame middelen en in overeenstemming met de beginselen van gerechtigheid en internationaal recht, een regeling of beslechting van internationale geschillen of van situaties die tot verbreking van de vrede zouden kunnen leiden, tot stand te brengen;

[…]

1. Internationale samenwerking tot stand te brengen bij het oplossen van internationale vraagstukken van economische, sociale, culturele of humanitaire aard, alsmede bij het bevorderen en stimuleren van eerbied voor de rechten van de mens en voor fundamentele vrijheden voor allen, zonder onderscheid naar ras, geslacht, taal of godsdienst”.

Verdrag van Genève

4 Het op 28 juli 1951 te Genève ondertekende Verdrag betreffende de status van vluchtelingen [Recueil des traités des Nations unies, deel 189, blz. 150, nr. 2545 (1954)], is in werking getreden op 22 april 1954. Het is aangevuld door het op 31 januari 1967 te New York gesloten Protocol betreffende de status van vluchtelingen, dat op zijn beurt in werking is getreden op 4 oktober 1967 (hierna: „Verdrag van Genève”).

5 In artikel 1 van het Verdrag van Genève wordt eerst onder meer – in afdeling A – het begrip „vluchteling” gedefinieerd voor de toepassing van dit verdrag, en wordt vervolgens – in afdeling F – bepaald:

„De bepalingen van dit verdrag zijn niet van toepassing op een persoon ten aanzien van wie er ernstige redenen zijn om te veronderstellen, dat:

[…]

1. hij zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties.”

Resoluties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties

6 Op 28 september 2001 heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (hierna: „Veiligheidsraad”) resolutie 1373 (2001) aangenomen. In de preambule daarvan wordt met name nogmaals gewezen op „de noodzaak om overeenkomstig het Handvest van de Verenigde Naties met alle middelen te strijden tegen de bedreigingen die terroristische daden vormen voor de internationale vrede en veiligheid”.

7 In punt 3, onder f) en g), van die resolutie worden alle staten opgeroepen „overeenkomstig de relevante bepalingen van nationaal en volkenrecht, daaronder begrepen volkenrechtelijke normen op het gebied van de mensenrechten, passende maatregelen te treffen om, alvorens de vluchtelingenstatus toe te kennen, zich ervan te vergewissen dat de asielzoekers geen terroristische daden hebben georganiseerd of vergemakkelijkt en daaraan niet hebben deelgenomen”, respectievelijk „overeenkomstig het volkenrecht ervoor te zorgen dat de vluchtelingenstatus niet wordt misbruikt door degenen die terroristische daden plegen, organiseren of vergemakkelijken”.

8 In punt 5 van dezelfde resolutie verklaart de Veiligheidsraad dat „terroristische daden, methoden en werkwijzen in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties, en dat hetzelfde geldt voor het willens en wetens financieren en plannen van terroristische daden of het aanzetten tot deze daden”.

9 Op 12 november 2001 heeft de Veiligheidsraad resolutie 1377 (2001) aangenomen. In punt 5 daarvan „[b]eklemtoont [hij] dat daden van internationaal terrorisme in strijd zijn met de in het Handvest van de Verenigde Naties genoemde doelstellingen en beginselen, en dat het financieren, plannen en voorbereiden van die daden, alsmede elke andere vorm van ondersteuning daarvan, eveneens in strijd zijn met die doelstellingen en beginselen”.

10 Resolutie 1624 (2005), die door de Veiligheidsraad is aangenomen op 14 september 2005, brengt onder meer in herinnering dat „alle staten overeenkomstig hun volkenrechtelijke verplichtingen zonder voorbehoud moeten bijdragen tot de bestrijding van het terrorisme, teneinde eenieder die het financieren, plannen, voorbereiden of plegen van terroristische daden ondersteunt of vergemakkelijkt dan wel daaraan deelneemt of poogt te deelnemen, of die aan de plegers van die daden een schuilplaats biedt, op te sporen, een veilig toevluchtsoord te ontzeggen en […] voor het gerecht te brengen”.

11 In punt 1 van resolutie 1624 (2005) roept de Veiligheidsraad „alle staten op om maatregelen vast te stellen die in overeenstemming zijn met hun volkenrechtelijke verplichtingen en die noodzakelijk en passend kunnen zijn om:

1. het aanzetten tot een terroristische daad of terroristische daden bij de wet te verbieden;

2. dergelijk gedrag te voorkomen;

3. een veilig toevluchtsoord te ontzeggen aan eenieder ten aanzien van wie er betrouwbare en relevante informatie voorhanden is op grond waarvan er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat hij aan dergelijk gedrag schuldig is”.

12 In punt 5 van resolutie 2178 (2014), die door de Veiligheidsraad is aangenomen op 24 september 2014, wordt verklaard dat „de lidstaten […] het werven, vervoeren of uitrusten van, of het verzorgen van de organisatie voor, personen die zich – met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen, voor te bereiden of daaraan deel te nemen, dan wel om een training voor terrorisme te geven of te krijgen – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben, alsmede het financieren van de reizen en activiteiten van die personen moeten voorkomen en bestrijden”.

13 In punt 6 van dezelfde resolutie herinnert de Veiligheidsraad aan het volgende:

„[In] zijn resolutie 1373 (2001) [is besloten] dat alle lidstaten ervoor moeten zorgen dat eenieder die deelneemt aan het financieren, plannen, voorbereiden of plegen van terroristische daden dan wel dergelijke daden ondersteunt, voor het gerecht wordt gebracht”. Hij besluit verder in dit punt dat „alle staten ervoor moeten zorgen dat hun nationale wet‑ en regelgeving voorziet in delictsomschrijvingen die, in verhouding tot de ernst van het desbetreffende delict, de vervolging en bestraffing mogelijk maken van:

[…]

1. het opzettelijk organiseren, door hun onderdanen of op hun grondgebied, van reizen van personen die zich – met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen, voor te bereiden of daaraan deel te nemen, dan wel om een training voor terrorisme te geven of te krijgen – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben, alsook van het deelnemen aan andere activiteiten die deze daden vergemakkelijken, daaronder begrepen de werving;

[…]”

Richtlijn 2004/83/EG

14 Volgens overweging 3 van richtlijn 2004/83 vormt het Verdrag van Genève de hoeksteen van het internationale rechtsstelsel ter bescherming van vluchtelingen.

15 De overwegingen 16, 17 en 22 van deze richtlijn luiden:

„(16) Er dienen minimumnormen voor de omschrijving en de inhoud van de vluchtelingenstatus te worden vastgesteld om de bevoegde nationale instanties van de lidstaten bij de toepassing van het Verdrag van Genève voor te lichten.

(17) Het is noodzakelijk gemeenschappelijke begrippen in te voeren van de criteria op grond waarvan asielzoekers als vluchtelingen in de zin van artikel 1 van het Verdrag van Genève worden aangemerkt.

[…]

(22) Handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties zijn omschreven in de preambule en de artikelen 1 en 2 van het Handvest van de Verenigde Naties, en zijn onder andere neergelegd in de resoluties van de Verenigde Naties betreffende maatregelen ter bestrijding van het terrorisme, waarin wordt verklaard dat ‚terroristische daden, methoden en werkwijzen strijdig zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties’, en dat het doelbewust financieren en plannen van en het aanzetten tot terroristische daden eveneens strijdig zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties.”

16 Artikel 12 van richtlijn 2004/83, met als opschrift „Uitsluiting”, dat deel uitmaakt van hoofdstuk III van deze richtlijn, dat op zijn beurt het opschrift „Voorwaarden voor het verkrijgen van de vluchtelingenstatus” draagt, bepaalt in de leden 2 en 3:

„2.

Een onderdaan van een derde land of staatloze wordt uitgesloten van de vluchtelingenstatus wanneer er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat:

[…]

1. hij zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties als vervat in de preambule en de artikelen 1 en 2 van het Handvest van de Verenigde Naties.

3.

Lid 2 is van toepassing op personen die aanzetten tot of anderszins deelnemen aan de daar genoemde misdrijven of daden.”

Kaderbesluit 2002/475/JBZ

17 Overweging 6 van kaderbesluit 2002/475/JBZ van de Raad van 13 juni 2002 inzake terrorismebestrijding (PB 2002, L 164, blz. 3) luidt:

„De omschrijving van terroristische misdrijven zou door de lidstaten onderling moeten worden aangepast, met inbegrip van de omschrijving van strafbare feiten die verband houden met een terroristische groep. Anderzijds zou ten aanzien van natuurlijke personen en rechtspersonen die dergelijke strafbare feiten hebben gepleegd of ervoor verantwoordelijk zijn, moeten worden voorzien in straffen en sancties die in overeenstemming zijn met de ernst van dergelijke strafbare feiten.”

18 Artikel 1 van dit kaderbesluit, met als opschrift „Terroristische misdrijven en rechten en fundamentele beginselen”, bepaalt in lid 1:

„Iedere lidstaat neemt de maatregelen die noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat de onder a) tot en met i) bedoelde opzettelijke gedragingen, die door hun aard of context een land of een internationale organisatie ernstig kunnen schaden en die overeenkomstig het nationale recht als strafbare feiten zijn gekwalificeerd, worden aangemerkt als terroristische misdrijven […]:

[…]

1. aanslag op het leven van een persoon, die de dood ten gevolge kan hebben;

2. ernstige schending van de lichamelijke integriteit van een persoon;

3. ontvoering of gijzeling;

4. het veroorzaken van grootschalige vernieling van staats‑ of regeringsvoorzieningen, vervoersystemen of infrastructurele voorzieningen, […];

5. het kapen van een luchtvaartuig [of] vaartuig […];

6. het vervaardigen, bezit, verwerven, vervoer, leveren of het gebruik van vuurwapens [en] springstoffen […];

7. het laten ontsnappen van gevaarlijke stoffen of het veroorzaken van brand, overstroming of ontploffing, waardoor mensenlevens in gevaar worden gebracht;

8. het verstoren of onderbreken van de toevoer van water, elektriciteit of een andere essentiële natuurlijke hulpbron […];

9. het bedreigen met een van de onder a) tot en met h) bedoelde gedragingen.”

19 Artikel 2 van hetzelfde kaderbesluit, met als opschrift „Strafbare feiten met betrekking tot een terroristische groep”, luidt:

„1.

Voor de toepassing van dit kaderbesluit wordt onder terroristische groep verstaan een sinds enige tijd bestaande, gestructureerde vereniging van meer dan twee personen die in overleg optreden om terroristische misdrijven te plegen. Met ‚gestructureerde vereniging’ wordt gedoeld op een vereniging die niet toevallig tot stand is gekomen met het oog op een onverwijld te plegen strafbaar feit en waarbij niet noodzakelijkerwijs sprake is van formeel afgebakende taken van de leden, noch van continuïteit in de samenstelling of een ontwikkelde structuur.

2.

Iedere lidstaat neemt de nodige maatregelen om de hiernavolgende opzettelijke gedragingen strafbaar te stellen:

1. het leiden van een terroristische groep;

2. het deelnemen aan de activiteiten van een terroristische groep, waaronder het verstrekken van gegevens of middelen aan de groep of het in enigerlei vorm financieren van de activiteiten van de groep, wetende dat deze deelneming bijdraagt aan de criminele activiteiten van de groep.”

20 De artikelen 3 en 4 van kaderbesluit 2002/475 zijn gewijzigd bij kaderbesluit 2008/919/JBZ (PB 2008, L 330, blz. 21). Volgens overweging 10 van laatstgenoemd kaderbesluit „[moet de] omschrijving van terroristische misdrijven, met inbegrip van misdrijven die verband houden met terroristische activiteiten, […] door alle lidstaten onderling verder worden aangepast, zodat het publiekelijk uitlokken van het plegen van terroristische misdrijven en werving en training voor terrorisme, wanneer dit opzettelijk geschiedt, eronder vallen”.

21 Artikel 3 van kaderbesluit 2002/475, zoals gewijzigd bij kaderbesluit 2008/919, met als opschrift „Strafbare feiten die verband houden met terroristische activiteiten”, bepaalt in de leden 1 en 2:

„1.

In dit kaderbesluit wordt verstaan onder:

[…]

1. ‚werving voor terrorisme’: het aansporen van een andere persoon een handeling in de zin van artikel 1, lid 1, onder a) tot en met h), of [van] artikel 2, lid 2, te plegen;

[…]

2.

Iedere lidstaat neemt de maatregelen die noodzakelijk zijn om de volgende opzettelijke gedragingen als strafbare feiten die verband houden met terroristische activiteiten aan te merken:

[…]

1. werving voor terrorisme;

[…]

1. het valselijk opmaken van administratieve documenten met het oogmerk om een van de in artikel 1, lid 1, onder a) tot en met h), of een van de in artikel 2, lid 2, onder b), genoemde strafbare feiten te plegen.”

22 Artikel 4 van kaderbesluit 2002/475, zoals gewijzigd bij kaderbesluit 2008/919, heeft betrekking op het uitlokken van bepaalde in de artikelen 1 tot en met 3 van kaderbesluit 2002/475 bedoelde strafbare feiten, op de medeplichtigheid daaraan en op de poging tot het plegen daarvan.

Ontvankelijkheid

55 De Commissaris-generaal en de Belgische regering betogen dat de derde vraag, zoals zij door de verwijzende rechter is geformuleerd, niet-ontvankelijk is omdat daarin niet genoegzaam wordt toegelicht waarom deze rechter van oordeel is dat een antwoord op die vraag noodzakelijk is voor de beslechting van het hoofdgeding, en voorts omdat dit antwoord geenszins nuttig zal zijn voor de beslechting daarvan. In casu is Lounani namelijk niet alleen – op grond van artikel 140 van het gewijzigde Strafwetboek – veroordeeld als leidinggevend lid van een terroristische organisatie, maar ook wegens andere naar Belgisch recht strafbaar gestelde handelingen die zijn verricht met een terroristisch oogmerk.

56 In dit verband zij eraan herinnerd dat er een vermoeden van relevantie rust op de vragen betreffende de uitlegging van het Unierecht die de nationale rechter heeft gesteld binnen het onder zijn eigen verantwoordelijkheid geschetste wettelijke en feitelijke kader, waarvan het Hof de juistheid niet hoeft na te gaan. Het Hof kan slechts weigeren uitspraak te doen op een verzoek van een nationale rechter om een prejudiciële beslissing wanneer duidelijk blijkt dat de gevraagde uitlegging van het Unierecht geen verband houdt met een reëel geschil of met het voorwerp van het hoofdgeding, wanneer het vraagstuk van hypothetische aard is of wanneer het Hof niet beschikt over de gegevens, feitelijk en rechtens, die noodzakelijk zijn om een zinvol antwoord te geven op de gestelde vragen (arresten van 14 april 2016, Polkomtel, C‑397/14, EU:C:2016:256, punt 37 ; 6 september 2016, Petruhhin, C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 20 , en 13 oktober 2016, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej en Petrotel, C‑231/15, EU:C:2016:769, punt 16 ).

57 Dat is niet het geval in de onderhavige zaak.

58 Dienaangaande zij eraan herinnerd dat de verwijzende rechter zijn tweede en zijn derde vraag heeft gesteld in het kader van een administratief beroep in cassatie tegen het arrest van 12 februari 2013, waarin de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen had geoordeeld dat de specifiek aan verweerder in het hoofdgeding verweten feiten niet voldoende ernstig waren om te kunnen worden aangemerkt als „handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties” in de zin van artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83. Volgens dat arrest volstaat Lounani’s veroordeling door de correctionele rechtbank Brussel wegens zijn deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep, zelfs als leidinggevend lid van deze groep, zonder dat hem als zodanig terroristische misdrijven worden toegerekend, namelijk niet om te oordelen dat er ten laste van de betrokkene ernstige redenen zijn om aan te nemen dat hij handelingen heeft verricht die in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties.

59 Tegen deze achtergrond wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de daden waarvoor Lounani is veroordeeld, op zichzelf kunnen worden geacht in strijd te zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties in de zin van artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83, en – in geval van een ontkennend antwoord op deze vraag – of Lounani’s veroordeling als leidinggevend lid van een terroristische groep volstaat voor de vaststelling dat er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat hij heeft aangezet tot of anderszins heeft deelgenomen aan handelingen die in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties in de zin van artikel 12, lid 3, van die richtlijn.

60 Aldus komt in de verwijzingsbeslissing duidelijk naar voren dat de verwijzende rechter wenst vast te stellen in hoeverre de deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep waarvoor Lounani is veroordeeld, een rechtvaardiging kan vormen voor de toepassing van de in artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83 vervatte uitsluitingsgrond, en dat hij zich in dit verband afvraagt of de veroordeling van Lounani wegens diens deelneming – als leidinggevend lid – aan de activiteiten van die groep aanleiding kan geven tot de uitsluiting van de vluchtelingenstatus op grond van artikel 12, lid 2, onder c), juncto artikel 12, lid 3, van die richtlijn.

61 De derde vraag is dan ook ontvankelijk.

Ten gronde

62 Met zijn tweede en zijn derde vraag, die gezamenlijk dienen te worden onderzocht, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 12, lid 2, onder c), en artikel 12, lid 3, van richtlijn 2004/83 aldus moeten worden uitgelegd dat daden van deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep, zoals de daden waarvoor verweerder in het hoofdgeding is veroordeeld, onder de in die bepalingen vervatte uitsluitingsgrond kunnen vallen, ook al heeft de betrokkene geen terroristische daad gepleegd noch daartoe een poging ondernomen of daarmee gedreigd.

63 Wat de handelingen betreft waarvoor Lounani een strafrechtelijke veroordeling heeft opgelopen, blijkt uit de verwijzingsbeslissing dat deze veroordeling onder meer is gebaseerd op artikel 140 van het gewijzigde Strafwetboek. Dit artikel vormt de omzetting in Belgisch recht van artikel 2 van kaderbesluit 2002/475, dat de strafbare feiten met betrekking tot een terroristische groep omschrijft en in lid 2, onder b), ziet op het deelnemen aan de activiteiten van een terroristische groep.

64 Meer bepaald heeft de correctionele rechtbank Brussel Lounani in haar vonnis van 16 februari 2006 aan dergelijke strafbare feiten schuldig verklaard op grond van de vaststelling dat de betrokkene als leidinggevend lid aan de activiteiten van de Belgische cel van de GICM had deelgenomen door aan deze groep logistieke steun te verlenen door middel van met name materiële of intellectuele diensten, door paspoorten te vervalsen en op bedrieglijke wijze paspoorten te verstrekken, en door actief deel te nemen aan de organisatie van een netwerk voor het sturen van vrijwilligers naar Irak.

65 Aldus is niet geconstateerd dat Lounani persoonlijk terroristische daden heeft gepleegd, noch dat hij daartoe heeft aangezet of daaraan heeft deelgenomen.

66 Evenwel blijkt uit de relevante resoluties van de Veiligheidsraad, zoals in punt 48 van dit arrest is vermeld, dat het begrip „handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties” niet beperkt is tot terroristische daden.

67 Met name zij opgemerkt dat de Veiligheidsraad in resolutie 2178 (2014) uiting heeft gegeven aan zijn „ernstige bezorgdheid over de acute en toenemende dreiging die uitgaat van buitenlandse terroristische strijders, te weten individuen die zich – met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen of voor te bereiden – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben”, en zijn bezorgdheid heeft uitgedrukt over de netwerken die door terroristische entiteiten zijn opgezet, waardoor zij strijders van allerlei nationaliteiten en de benodigde middelen van de ene staat naar de andere kunnen verplaatsen.

68 Teneinde aan dit fenomeen het hoofd te bieden, moeten de staten maatregelen treffen. Dit houdt onder andere in dat zij ervoor moeten zorgen dat het werven, vervoeren of uitrusten van, of het verzorgen van de organisatie voor, personen die zich – onder meer met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen of voor te bereiden – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben, wordt voorkomen en bestreden.

69 Daaruit volgt dat de toepassing van de in artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83 vervatte grond voor uitsluiting van de vluchtelingenstatus niet kan worden beperkt tot degenen die daadwerkelijk terroristische daden hebben gepleegd, maar zich tevens kan uitstrekken tot individuen die activiteiten ontplooien die bestaan in het werven, vervoeren of uitrusten van, of het verzorgen van de organisatie voor, personen die zich – onder meer met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen of voor te bereiden – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben.

70 Voorts blijkt uit artikel 12, lid 2, onder c), juncto artikel 12, lid 3, van richtlijn 2004/83 dat de in de eerstgenoemde bepaling vervatte grond voor uitsluiting van de vluchtelingenstatus ook van toepassing is op personen ten aanzien van wie er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat zij hebben aangezet tot of anderszins hebben deelgenomen aan handelingen die in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties. Gelet op hetgeen in de punten 48 en 66 van dit arrest is uiteengezet, is het voor de toepassing van bovengenoemde bepalingen niet vereist dat de persoon die om internationale bescherming verzoekt, heeft aangezet tot of anderszins heeft deelgenomen aan een terroristische daad.

71 Dienaangaande merkt de Commissie terecht op dat de deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep betrekking kan hebben op een brede waaier aan gedragingen van uiteenlopende ernst.

72 De bevoegde autoriteit van de betrokken lidstaat kan artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83 dan ook enkel toepassen indien zij voorafgaandelijk per individueel geval de haar ter kennis gebrachte specifieke feiten heeft onderzocht om uit te maken of er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat de daden van de betrokkene, die voor het overige voldoet aan de criteria om de vluchtelingenstatus te kunnen verkrijgen, onder de in die bepaling vervatte uitsluitingsgrond vallen (zie in die zin arrest van 9 november 2010, B en D, C‑57/09 en C‑101/09, EU:C:2010:661, punten 87 en 94 ).

73 Wat de vraag betreft of handelingen zoals die welke aan Lounani ten laste zijn gelegd, onder het begrip „handelingen welke in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties” in de zin van artikel 12, lid 2, onder c), van richtlijn 2004/83 kunnen vallen, dan wel kunnen worden aangemerkt als het aanzetten tot of anderszins deelnemen aan dergelijke handelingen in de zin van artikel 12, lid 3, van die richtlijn, staat het aan de bevoegde nationale autoriteiten om, onder het toezicht van de nationale rechter, de uiteindelijke beoordeling van het verzoek om internationale bescherming te verrichten.

74 Bij wijze van aanwijzing omtrent de in aanmerking te nemen gegevens zij opgemerkt dat in de verwijzingsbeslissing wordt vermeld dat Lounani een leidinggevend lid was van een terroristische groep met een internationale dimensie die op 10 oktober 2002 is geplaatst op de lijst van de Verenigde Naties die bepaalde personen en entiteiten identificeert waarvoor sancties gelden, en die op deze – sindsdien bijgewerkte – lijst is blijven staan. De door Lounani aan de activiteiten van deze groep verleende logistieke steun heeft een internationale dimensie, aangezien hij betrokken was bij de vervalsing van paspoorten en vrijwilligers heeft geholpen die zich naar Irak wilden begeven.

75 Dergelijke handelingen kunnen de uitsluiting van de vluchtelingenstatus rechtvaardigen.

76 In dit verband zij eraan herinnerd dat de resoluties van de Veiligheidsraad, met name punt 5 en punt 6, onder c), van resolutie 2178 (2014), zoals in de punten 12, 13 en 67 tot en met 69 van dit arrest is onderstreept, onder meer het opzettelijk organiseren van reizen van personen die zich – met het oogmerk om terroristische daden te plegen, te plannen of voor te bereiden – begeven naar een andere staat dan de staat waar zij wonen of waarvan zij de nationaliteit hebben, aanmerken als activiteiten die in het kader van de strijd tegen het internationale terrorisme moeten worden bestreden.

77 Dat de groep waarvan Lounani een leidinggevend lid was, geen terroristische daden heeft gepleegd, en dat de door deze groep geholpen vrijwilligers die zich naar Irak wilden begeven, dergelijke daden uiteindelijk niet hebben gepleegd, kan bijgevolg – gesteld dat dit zou vaststaan – hoe dan ook niet uitsluiten dat Lounani’s handelingen kunnen worden geacht in strijd te zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties. Gelet op hetgeen in de punten 41 tot en met 54 en 66 tot en met 70 van dit arrest is uiteengezet, geldt hetzelfde voor het door de verwijzende rechter in zijn derde vraag vermelde feit dat Lounani geen terroristisch misdrijf in de zin van artikel 1, lid 1, van kaderbesluit 2002/475 heeft gepleegd, noch daartoe een poging heeft ondernomen of daarmee heeft gedreigd. Om dezelfde redenen is voor de toepassing van artikel 12, lid 3, van richtlijn 2004/83 niet vereist dat wordt aangetoond dat Lounani heeft aangezet tot of anderszins heeft deelgenomen aan een dergelijk misdrijf.

78 Voorts komt in het kader van het individuele onderzoek dat de bevoegde autoriteit moet uitvoeren, een bijzondere betekenis toe aan de omstandigheid dat Lounani door de rechterlijke instanties van een lidstaat is veroordeeld wegens deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep, en dat deze veroordeling onherroepelijk is geworden.

79 Gelet op een en ander dient op de tweede en de derde vraag te worden geantwoord dat artikel 12, lid 2, onder c), en artikel 12, lid 3, van richtlijn 2004/83 aldus moeten worden uitgelegd dat daden van deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep, zoals de daden waarvoor verweerder in het hoofdgeding is veroordeeld, een rechtvaardiging kunnen vormen voor de uitsluiting van de vluchtelingenstatus, ook al wordt niet aangetoond dat de betrokkene een terroristische daad heeft gepleegd dan wel daartoe een poging heeft ondernomen of daarmee heeft gedreigd. In het kader van het individuele onderzoek van de feiten, op basis waarvan kan worden beoordeeld of er ernstige redenen zijn om aan te nemen dat een persoon zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen die in strijd zijn met de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties, dan wel heeft aangezet tot of anderszins heeft deelgenomen aan dergelijke handelingen, komt een bijzondere betekenis toe aan de omstandigheid dat deze persoon door de rechterlijke instanties van een lidstaat is veroordeeld wegens deelneming aan de activiteiten van een terroristische groep, alsmede aan de vaststelling dat die persoon een leidinggevend lid van deze groep was, zonder dat hoeft te worden aangetoond dat de betrokkene zelf heeft aangezet tot of anderszins heeft deelgenomen aan een terroristische daad.

Vierde en vijfde vraag

80 Gelet op het antwoord op de eerste drie vragen, hoeven de vierde en de vijfde vraag niet te worden beantwoord.