Gerechtshof Amsterdam, 18-06-2015, ECLI:NL:GHAMS:2015:2496, 14/00438 tot en met 14/00440

“De Stichting heeft ten doel het geven van openbaar primair onderwijs, openbaar speciaal onderwijs en openbaar (voortgezet) onderwijs aan de scholen die onder haar gezag vallen, met inachtneming van artikel 48 WPO en artikel 51 van WEC.”

“De stichting heeft ten doel het instandhouden van scholen voor openbaar primair onderwijs, ten behoeve van het geven van openbaar onderwijs overeenkomstig artikel 46 van de wet.”

““In aanmerking nemende dat:

 Partijen tot 1 januari 2009 gezamenlijk gebruik maakten van de ondersteuning door het [naam 2] ;

 [belanghebbende] per 1 januari 2009 is verzelfstandigd en de ondersteunende medewerkers van het [naam 2] in dienst heeft genomen;

 partijen wensen te komen tot samenwerking op het gebied van de ondersteuning en ontwikkeling van het onderwijs en gezamenlijke huisvesting;

 partijen deze ondersteuning gezamenlijk wensen in te richten en te organiseren, dat schaalvoordelen en efficiencyvoordelen kunnen worden bereikt op basis van expertise en deling van kosten van personeel en overhead, zonder te komen tot het bereiken van winstbejag;

 partijen hiervoor een gezamenlijk Bedrijfsbureau oprichten waarin alle ondersteunende taken worden ondergebracht;

 partijen hiervoor een ondersteuningsplan opstellen, waarin de taken per stichting, alsmede de formatieve inzet zijn vastgelegd;

 [belanghebbende] in eerste instantie alle kosten betaalt van het betrokken personeel en de overhead overeenkomstig de (meerjaren)begroting die als bijlage is aangehecht aan deze overeenkomst;

 partijen hierbij een verdeelsleutel overeenkomen op grond waarvan [belanghebbende] haar hieruit voortvloeiende kosten, inclusief de eventueel te lopen risico’s, aan [stichting] overeenkomstig deze verdeelsleutel doorberekent;

 de verdeelsleutel zal gelden voor de duur van de samenwerking, waarvan de termijn is vastgelegd in artikel 6.

Partijen komen het volgende overeen:

Artikel 1 Bevoegd gezagrol en instandhouding

1. [belanghebbende] draagt zorg voor aanstelling van het personeel van het Bedrijfsbureau en treedt op als bevoegd gezag.

2. [belanghebbende] draagt zorg voor de huisvesting, inrichting, exploitatie en instandhouding van het Bedrijfsbureau.

3. [belanghebbende] draagt zorg voor:

a. Het jaarlijks vaststellen van de (meerjaren)begroting, het formatieplan en het financieel jaarverslag voor het Bedrijfsbureau;

b. De accountantscontrole op het financieel jaarverslag;

c. Het vaststellen van de formatie- en kostenverdeling per stichting voor de ondersteuning op basis van het ondersteuningsplan

4. De kosten van uitval, personele zorg en begeleiding, vervanging en overige personele kosten maken onderdeel uit van de gezamenlijke kostenverdeling.

Artikel 2 Dagelijkse leiding

1. [belanghebbende] stelt, na overleg met [stichting] , een Hoofd Bedrijfsbureau aan die de dagelijke leiding heeft over het Bedrijfsbureau. De taken van het Hoofd zijn vastgelegd in een mandaatsbesluit van [belanghebbende]

(…)

Artikel 4 Inrichting en bekostiging ondersteuning

1. Voor [belanghebbende] en [stichting] gaat het om volledige ondersteuning van de stichting door het Bedrijfsbureau door middel van de personeels en salarisadministratie, de financiële administratie, beheer en beleid, gebouwenbeheer en (bestuurs)secretariaat zoals vastgelegd in het ondersteuningsplan per stichting.

2. De formatieve omvang van en kostenverdeling worden in een bijlage bij deze overeenkomst vastgesteld.

3. Jaarlijks vindt op basis van de verdeelsleutel afrekening plaats van de werkelijke kosten.

Artikel 5 Stuurgroep en vertegenwoordiging

1. De algemene directeuren van [belanghebbende] en [stichting] vormen een Stuurgroep. Deze Stuurgroep vertegenwoordigt de aangesloten stichtingen en komt minstens twee keer per jaar bijeen. Het Hoofd Bedrijfsbureau neemt als adviseur deel aan de Stuurgroep.

2. Door de Stuurgroep worden afspraken gemaakt over de inhoud, organisatie en het verloop van de ondersteuning door het Bedrijfsbureau.

3. In geval van knelpunten, conflicten of andere zaken die van invloed zijn op deze overeenkomst, vindt op verzoek van een of meer leden van de Stuurgroep overleg plaats, naast de in lid 1 genoemde twee keer per jaar. De algemene directeuren informeren zo nodig het eigen bestuur.

4. Afspraken over het ondersteuningsplan voor het nieuwe kalenderjaar worden voorafgaand aan het betreffende jaar door de vertegenwoordigers individueel met het Hoofd van het Bedrijfsbureau besproken. Een mogelijke aanpassing van de verdeelsleutel kan slechts eens in de drie jaar aan de orde komen in de Stuurgroep.

5. Jaarlijks vindt in de maand januari een evaluatie plaats door de Stuurgroep over het verloop van de ondersteuning door het Bedrijfsbureau in het afgelopen kalenderjaar.

(…)

Artikel 6 Duur en wijzing samenwerkingsovereenkomst

1. Deze overeenkomst gaat in op 1 januari 2009 en wordt aangegaan voor een periode tot 1 augustus 2014. (…)

Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend te [vestigingsplaats] op 15 oktober 2009.

Bijlage bij de samenwerkingsovereenkomst Bedrijfsbureau [belanghebbende] - [stichting]

[belanghebbende]

Bij [belanghebbende] werken ca. 950 werknemers, verdeeld over 16 basisscholen, 3 speciale basisscholen en 4 scholen voor speciaal onderwijs (…) Bij deze scholen ontvangen in 2008 ca. 5.675 kinderen basisonderwijs, 1.060 kinderen speciaal basisonderwijs en ca. 1.840 kinderen speciaal onderwijs.

[stichting]

De stichting [stichting] heeft 10 basisscholen in 4 omliggende gemeenten bij [vestigingsplaats] , (…) en ca. 220 werknemers in dienst. Bij deze scholen ontvangen in 2008 ca. 2.415 kinderen basisonderwijs.

Het Bedrijfsbureau en de bovenschoolse directies van beide stichtingen zijn gehuisvest in het kantoorgebouw aan de (…). Hiervoor is met ingang van 1 november 2008 een huurperiode van 5 jaar overeengekomen.

Het Bedrijfsbureau ondersteunt het bovenschools management van de beide stichtingen (3 fte) en de directies van de bij deze stichtingen aangesloten scholen.

(…)

Bij de verzelfstandiging van het openbaar primair onderwijs van de gemeente [gemeente] per 1 januari 2009 is met het bestuur van de stichting [stichting] overeengekomen gezamenlijk een bedrijfsbureau voor gemene rekening op te richten en hiervoor een samenwerkingsovereenkomst af te sluiten.

De kosten van het Bedrijfsbureau bestaan uit personele kosten en overhead.

De verdeelsleutel voor de kosten voor gemene rekening van de ondersteuning door het gezamenlijk Bedrijfsbureau wordt bepaald op basis van het aantal leerlingen op de jaarlijkse teldatum van 1 oktober voorafgaand aan het betreffende kalenderjaar.

Hierbij wordt een verhouding gehanteerd van 1 : 3 voor wat betreft de leerlingenaantallen in het basisonderwijs enerzijds en het speciaal (basis) onderwijs anderzijds.

Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de feitelijke omvang van de ondersteuning als gevolg van de verschillen tussen deze onderwijsvormen.”

“In aanmerking nemende dat

(…)

 Partijen gezamenlijk de werkgeversverantwoordelijkheid willen dragen, maar vanwege het geldend sociaal plan met de gemeente [gemeente] en om praktische en arbeidsrechtelijke redenen, [belanghebbende] voorlopig alle uitgaven doet ten aanzien van het betrokken personeel en de overhead overeenkomstig de (meerjaren)begroting die als bijlage is gehecht aan deze overeenkomst;

 Partijen hierbij een verdeelsleutel, hierna te noemen Verdeelsleutel, overeenkomen op grond waarvan [belanghebbende] haar hieruit voortvloeiende uitgaven, inclusief de risico’s die daarbij kunnen optreden, met [stichting] verrekent;

 de Verdeelsleutel zal gelden voor de duur van de samenwerking;

komen partijen het volgende overeen:

Artikel 1 Inrichting en bekostiging ondersteuning

1. Deze samenwerkingsovereenkomst betreft de volledige ondersteuning van elk van Partijen door het Bedrijfsbureau door middel van de personeels- en salarisadministratie, de financiële administratie, het financieel en personeel beheer en beleid, het gebouwenbeheer en het (bestuurs)secretariaat, zoals vastgesteld in het Ondersteuningsplan.

2. De Verdeelsleutel en het Ondersteuningsplan mede inhoudende de formatieve omvang zijn vastgelegd in aparte stukken die als bijlage 1, respectievelijk 3 aan deze overeenkomst zijn gehecht en deel uitmaken van deze overeenkomst.

(…)

5. Jaarlijks vindt op basis van de Verdeelsleutel verrekening plaats van de gedane uitgaven.

6. De (gemaakte) kosten van uitval van personeel, personele zorg en begeleiding van personeel, vervanging van personeel en overige personele kosten behoren tot de uitgaven voor gemene rekening.

7. [belanghebbende] draagt om praktische redenen zorg voor aanstelling van het personeel van het Bedrijfsbureau namens Partijen.

8. [belanghebbende] draagt zorg voor de huisvesting, exploitatie en instandhouding van het Bedrijfsbureau.

(…)

(…)

Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend te [vestigingsplaats] op 1 november 2011, waarbij de ondertekening wordt geacht te gelden met terugwerkende kracht tot de datum van 15 oktober 2009, waarop de samenwerkingsovereenkomst voor het eerst is ondertekend.”

“De verdeelsleutel voor de uitgaven die zijn gedaan voor gemene rekening van de stichtingen betreffende de ondersteuning door het gezamenlijk Bedrijfsbureau wordt bepaald op basis van het aantal leerlingen op de teldatum van 1 oktober 2009.

Hierbij wordt een verhouding gehanteerd van 1 : 3 voor wat betreft de leerlingenaantallen in het basisonderwijs enerzijds en het speciaal (basis) onderwijs anderzijds.

Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de feitelijke omvang van de ondersteuning als gevolg van de verschillen tussen deze onderwijsvormen.

Verdeelsleutel

Leerlingen 1-10-2009:

Factor Verdeelsleutel

[belanghebbende] basisonderwijs 5.722 1

[belanghebbende] speciaal basisonderwijs 1.038 3

[belanghebbende] speciaal onderwijs 1.776 3

Totaal 8.536 77,86

[stichting] basisonderwijs 2.427 1 22,14

Samen 10.963 100,00 ”

“Onderwerp reactie op voorstel [stichting] m.b.t. de ontvlechting

(…)

Ten aanzien van de beëindiging van de samenwerking

In een besturenoverleg van 4 juli 2012 is de optie tot ontvlechting besproken als één van de mogelijke opties. (…)

In uw voorstel tot beëindiging van de samenwerking geeft u aan dat er forse omissies zijn geslopen in de financiële rapportages waardoor er onvoldoende sturing heeft kunnen plaatsvinden.

Ook geeft u aan dat uw Stichting de afgelopen jaren forse verliezen heeft geleden als gevolg van ondeugdelijke rapportages van het bedrijfsbureau.

De stukken geven echter een ander beeld. Vanaf 2009 tot heden zijn er 5 algemeen directeuren in dienst geweest van [stichting] . Voorts zijn de meeste schooldirecteuren gewisseld. De vele wisselingen hebben geresulteerd in een diversiteit in de aansturing en onduidelijkheid in de koers van [stichting] . (…) De tekorten in de begroting in 2009 en 2010 zijn ons inziens te wijten aan de interne problemen bij [stichting] . (…)

[Belanghebbende] heeft gesteld dat een periode van twee jaar (2013-2014) voldoende is om de personele gevolgen (=boventalligheid) van de ontvlechting middels een sociaal plan te regelen. Hiervoor is op basis van de werkelijke kosten van het betrokken personeel en van de vaste verdeelsleutel een bedrag van € 535.317,- aangegeven. Indien rekening wordt gehouden met de voorlaatste kolom in het voorstel van [stichting] van 1,6 fte waarvan 0,3 (secretariaat) tot 1-11-2013 en 1,3 tot 1-1-2014, resteert er een afkoopsom van:

Afkoopsom 2013-2014 € 535.317

Secretariaat/receptie 1-1-2013-1-11-2013 0,3 fte - € 11.521

Overig 1,3193 fte 1-1-2013-31-12-2014 - € 159.102

€ 364.694

Deze berekening is gebaseerd op de werkelijke personele kosten (…)”

Tot de stukken behoort een vaststellingsovereenkomst, versie 27 september 2013, getekend op 1 oktober 2013 (door belanghebbende) en 18 december 2013 (door [stichting] ), waarin door belanghebbende en [stichting] overeenstemming is bereikt over de beëindiging van de samenwerking met ingang van 1 juni 2013. Hierin is onder meer overeengekomen (artikel 2) dat belanghebbende vijf werknemers van het bedrijfsbureau per 1 juni 2013 detacheert aan [stichting] voor een periode van twee jaren, waarvoor [stichting] een detacheringsvergoeding verschuldigd is. Voorts is overeengekomen (artikel 3) dat [stichting] een afkoopsom van

€ 340.433 voor de personele lasten van de werknemers dient te betalen aan belanghebbende. Verder is overeengekomen (artikel 4) dat partijen zich inzetten dat de directiesecretaresse [naam 3] in dienst zal treden bij [stichting] per 1 september 2013 en dat alsdan de detacheringsvergoeding verlaagd kan worden. Tot slot is overeengekomen (artikel 5) dat [stichting] een bedrag van € 30.207 verschuldigd is aan belanghebbende ten behoeve van de huisvestingskosten in de periode 1 juni 2013 tot 1 november 2013.