Hoge Raad, 06-06-2025, ECLI:NL:HR:2025:862, 24/02021

De eerste klacht voert aan dat het Hof met de hiervoor in 2.4.4 weergegeven beslissing heeft nagelaten om belanghebbende een vergoeding toe te kennen voor kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in verband met de behandeling van het bezwaar. De Rechtbank had de Inspecteur veroordeeld tot vergoeding van die kosten. Het Hof heeft die veroordeling teniet gedaan met de vernietiging van de beslissing van de uitspraak van de Rechtbank “op het onderdeel proceskostenvergoeding” en de daarvoor in de plaats gestelde beslissing.

De eerste klacht slaagt. Het Hof heeft met zijn hiervoor in 2.4.4 weergegeven beslissingen tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank op het onderdeel proceskostenveroordeling en de veroordeling van de Inspecteur in de proceskosten van belanghebbende tot een bedrag van in totaal € 3.500 voor het beroep en het hoger beroep ten onrechte de uitspraak van de Rechtbank vernietigd voor zover die betrekking had op de beslissing belanghebbende een vergoeding toe te kennen voor kosten van rechtsbijstand voor de bezwaarfase. Aangezien de Inspecteur die beslissing van de Rechtbank in het principale hoger beroep niet heeft bestreden, had het Hof deze veroordeling in stand moeten laten.

De tweede en tevens laatste klacht is gericht tegen de hiervoor in de tweede alinea van 2.4.3 weergegeven oordelen van het Hof. De klacht voert aan dat geen rechtsregel belanghebbende verplicht om voor het instellen van incidenteel hoger beroep een apart geschrift – in dit geval los van het verweerschrift – op te stellen. Voor het recht op een proceskostenvergoeding mag het daarom evenmin verschil maken of het incidentele hoger beroep al of niet in dezelfde brief als het verweerschrift is vervat. Verder voert de klacht aan dat het feit dat een incidenteel hoger beroep slechts gegrond is vanwege de onjuiste toepassing van het tarief voor de proceskostenvergoeding niet eraan in de weg staat de belanghebbende een recht op vergoeding voor dat incidentele hoger beroep toe te kennen. Het Hof had wel de wegingsfactor kunnen aanpassen naar 0,5 (licht) of 0,25 (zeer licht), aldus de klacht.

Ook deze klacht slaagt. De hiervoor in de tweede alinea van 2.4.3 weergegeven oordelen van het Hof geven blijk van een onjuiste rechtsopvatting.Voor een hogerberoepschrift wordt volgens punt 1 van onderdeel A1 van de Bijlage één punt toegekend. Voor toekenning op de voet van artikel 2, lid 1, letter a, van het Besluit van een vergoeding van kosten ter zake van rechtsbijstand voor het instellen van incidenteel hoger beroep, maakt het geen verschil of deze proceshandeling in een afzonderlijk geschrift is opgenomen dan wel in één geschrift in combinatie met het verweer tegen het door de andere procespartij ingestelde hoger beroep.³Verder geldt dat voor het antwoord op de vraag of op grond van artikel 8:108, lid 1, Awb, in samenhang gelezen met artikel 8:75 Awb en artikel 2, lid 1, letter a, van het Besluit, tot een veroordeling van het bestuursorgaan in de proceskosten wordt overgegaan, als regel bepalend is of het aangewende rechtsmiddel slaagt, ongeacht de gronden waarop de bestreden uitspraak geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd. Daarvoor maakt het niet uit of de fout of vergissing van de rechtbank een kwestie betreft die voor degene die beroepsmatig rechtsbijstand verleent, juridisch bezien eenvoudig is.Het voorgaande betekent dat een fout of vergissing van de rechtbank, zoals in dit geval het onjuist berekenen van de vergoeding van kosten ter zake van rechtsbijstand voor het beroep, die in hoger beroep leidt tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de bestreden uitspraak, aanleiding vormt voor een veroordeling van het betrokken bestuursorgaan in de proceskosten op de voet van artikel 8:75 Awb en artikel 2, lid 1, letter a, van het Besluit.⁴Hetgeen hiervoor is overwogen, neemt niet weg dat de gronden die hebben geleid tot gehele of gedeeltelijke vernietiging bij toepassing van artikel 2, lid 1, letter a, van het Besluit en de Bijlage een rol kunnen spelen bij de beantwoording van de vraag welk gewicht aan de zaak moet worden toegekend voor elke fase van de procedure. Zoals in rechtsoverweging 3.3.4 van het arrest van de Hoge Raad van 23 september 2011, ECLI:NL:HR:2011:BT2293, is beslist, dient de beoordelende instantie zelfstandig – op grond van een eigen waardering – te beoordelen in welke gewichtscategorie een zaak valt.

Gelet op hetgeen hiervoor in 3.1.2 en 3.2.2 is overwogen, kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de zaak afdoen. De beslissing van de Rechtbank om de Inspecteur te veroordelen in de kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor de bezwaarfase zal worden bevestigd.

In aanvulling op de in cassatie niet bestreden beslissing van het Hof de Inspecteur te veroordelen in de kosten van het principale hoger beroep zal de Inspecteur worden veroordeeld in de kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor het indienen van het incidentele hogerberoepschrift (1 punt). In de gronden waarop het Hof het incidentele hoger beroep heeft doen slagen, ziet de Hoge Raad aanleiding om het gewicht van het in het incidentele hoger beroep opgeworpen geschilpunt als zeer licht (factor 0,25) aan te merken. Berekend naar de waarde per punt zoals deze ten tijde van het wijzen van dit arrest geldt⁵, stelt de Hoge Raad de vergoeding voor deze kosten van rechtsbijstand vast op € 227.