Ga verder naar contentGa verder naar content en skip ook inhoudsopgave
SduNDFR
Home

Rechtbank Den Haag, 15-02-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:6129, AWB - 19 _ 5766

Rechtbank Den Haag, 15-02-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:6129, AWB - 19 _ 5766

Gegevens

Instantie
Rechtbank Den Haag
Datum uitspraak
15 februari 2021
Datum publicatie
24 juni 2021
ECLI
ECLI:NL:RBDHA:2021:6129
Formele relaties
Zaaknummer
AWB - 19 _ 5766

Inhoudsindicatie

Informatiebeschikking ter zake van buitenlandse bankrekening terecht gegeven. Eiseres heeft niet aannemelijk gemaakt dat zij redelijkerwijs niet over de door verweerder gevraagde gegevens kon beschikken.

Uitspraak

Team belastingrecht

zaaknummer: SGR 19/5766

(gemachtigde: P.H. Greving),

en

Procesverloop

Verweerder heeft met dagtekening 28 juni 2018 ten aanzien van eiseres met betrekking tot de navorderingsaanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV) over de jaren 2002 tot en met 2011 een informatiebeschikking als bedoeld in artikel 52a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) genomen.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 31 januari 2019 het bezwaar afgewezen en de informatiebeschikking gehandhaafd.

Eiseres heeft daartegen beroep ingesteld bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant, die de zaken voor verdere behandeling en beslissing heeft verwezen naar de rechtbank Den Haag.

Verweerder heeft op 17 mei 2019 een verweerschrift ingediend. Op 21 mei 2019 heeft verweerder het verweerschrift aangevuld en de op de zaak betrekking hebbende stukken toegezonden.

Eiseres heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend, deze zijn in afschrift aan verweerder toegezonden.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 23 november 2020.

Eiseres is verschenen, bijgestaan door haar gemachtigde en [A] . Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. [B] en mr. dr. [C] .

De beroepen met zaaknummers 19/5767, 19/5768, 19/5770, 19/5771, 19/5772, 19/5773, 19/5774, 19/5775 en 19/5776 zijn door de rechtbank ten onrechte aangemaakt en zullen worden afgeboekt. De rechtbank zal in die zaken geen uitspraak doen.

Overwegingen

Feiten

1. Volgens een door eiseres opgestelde en ondertekende verklaring van

dienstbaarheid van 16 december 1994 is zij toegetreden tot de Orde [Orde] (de orde). In de verklaring is, voor zover van belang, opgenomen:

“Dat ik afstand neem van elke vorm van persoonlijk bezit, zowel van alle huidige als alle toekomstige bezittingen. Dat ik het overschot van alle inkomsten en verdiensten doneer aan de Orde [Orde] , zijnde de inkomsten en verdiensten, na aftrek van de persoonlijke uitgaven, levensonderhoud en na aftrek van de daarover verschuldigde belastingen.”

2. Tevens is een vaststellingsovereenkomst gedagtekend 11 november 2020 overgelegd, waarin, voor zover van belang, is opgenomen:

“Al hetgeen [eiseres] via erfrecht, schenking dan wel uit een voorschot van het erfrecht, krijgt dan wel heeft verkregen, zowel huidig als toekomstig, is eigendom van de [naar de rechtbank begrijpt: de orde], waartegenover [eiseres] pensioenrechten heeft verkregen.”

3. Tot de stukken van het geding behoren verschillende documenten waaruit de rechtbank opmaakt dat eiseres op 20 januari 2012 is toegetreden tot de Foundation “Het Nieuwe Atlantis according to international law” en dat zij in verband daarmee, door middel van een aantal verklaringen, haar bezittingen, waaronder een aantal specifiek genoemde rekeningen, overdraagt aan de Foundation.

4. De voormalig gemachtigde van eiseres heeft op 15 april 2014 een verzoek tot vrijwillige verbetering (inkeerverzoek) gedaan met betrekking tot buitenlands vermogen. In het verzoek is, voor zover van belang, opgenomen:

“Cliënte heeft van haar grootouders ooit geld gehad, deze grootouders welke tijdens hun leven in Zwitserland woonden hebben vroeger op haar naam in Zwitserland bankrekeningen geopend.

In 2011 is cliënte naar Zwitserland gegaan en heeft al deze gelden laten overboeken naar rekeningen in Duitsland (…).

Omdat cliënte geen oude overzichten heeft van de rekeningen welke onder nummer werden aangehouden in Zwitserland, verzoek ik u voor de correcties deze saldi aan te houden.

Eventuele rente bijschrijvingen in de afgelopen 12 jaar kunt u achterwege laten, omdat wij deze ook niet kunnen aantonen. Wellicht dat u voor de usd koers een gemiddelde kunt aanhouden, of u mag indien gewenst deze herrekenen naar de juiste koers per jaar.”

5. Bijgevoegd bij het inkeerverzoek is een door eiseres op 30 maart 2014 ondertekend formulier “Verklaring vrijwillige verbetering” waarop vermeld de bankrekening(en) aangehouden bij een Duitse bank ( [buitenlandse bank 2] in Trier), het jaar van opening van de bankrekening(en) (2012), de valuta en het huidige saldo.

6. Bij brief van 15 mei 2014 heeft verweerder vragen gesteld naar aanleiding van het inkeerverzoek en onder meer verzocht om afschriften van het openingsformulier van elke buitenlandse bankrekening, afschriften van de buitenlandse banktegoeden, beleggingen per 31 december van ieder jaar (vanaf het jaar 2001) en alle relevante stukken met betrekking tot de herkomst van het buitenlandse vermogen.

7. Op 26 juni 2014 heeft eiseres nadere informatie verstrekt over de herkomst van het vermogen, hierbij heeft zij onder meer aangegeven:

“In januari 2008 zijn deze [de bezittingen van eiseres] van de [buitenlandse bank 3] overgegaan naar [buitenlandse bank 1] omdat cliënte “meeverhuisde” met haar vaste contact persoon van de [buitenlandse bank 3] .

De gelden kwamen daar binnen op [stichting 1] (…), hetgeen ook de tenaamstelling bij [buitenlandse bank 3] was.

Binnen [buitenlandse bank 1] werd de tenaamstelling gewijzigd in Foudnation Lively (…).

Begin 2012 heeft cliënte het vermogen (…) laten overzetten (…) naar de [buitenlandse bank 2] in Duitsland (…).

Cliënte heeft van haar grootouders ooit geld gehad, deze grootouders welke tijdens hun leven in Zwitserland woonden hebben vroeger voor op haar naam in Zwitserland bankrekeningen geopend, er zijn geen andere crediteringen hierop gedaan.

De debiteringen (…) zijn gebruikt voor vakanties in Zwitserland en privé opnamen.”

8. Op 11 augustus 2014 heeft eiseres bankschriften van een coderekening ( [bankrekeningnummer] ) bij [buitenlandse bank 3] uit Zwitserland overgelegd. De oudste overgelegde afschriften van deze rekening dateren van 31 december 2000.

9. Op 30 april 2015 heeft eiseres de openingsformulieren van een door haar op

4 november 2011 op eigen naam geopende rekening bij de [buitenlandse bank 1] te Zwitserland toegezonden. In het begeleidend schrijven heeft eiseres aangegeven openingsformulieren van rekening(en) van eerdere data niet te verkrijgen omdat zij daartoe niet bevoegd zou zijn, nu zij deze rekeningen niet heeft geopend of heeft ondertekend. Eiseres heeft aangegeven het vermogen op deze rekeningen te hebben verkregen via haar moeder die deze op haar beurt weer heeft verkregen van haar moeder (grootmoeder van eiseres).

10. Op 24 juli 2015 heeft verweerder per brief laten weten dat nog informatie ontbreekt, waaronder de openingsformulieren van de bankrekeningen ten tijde van de bezitsperiode van de stichtingen [stichting 1] en [stichting 2] en het – openingsformulier van de coderekening bij [buitenlandse bank 3] . Ook heeft verweerder nog nadere vragen gesteld, onder meer over de herkomst van het vermogen.

11. In haar brief van 11 december 2015 heeft eiseres aangegeven dat haar moeder de schenker van het vermogen is en dat haar moeder het na het overlijden van haar grootouders heeft beheerd. Tijdens het gesprek dat op 12 januari 2016 tussen verweerder en eiseres heeft plaatsgevonden, heeft eiseres aangegeven dat het buitenlands vermogen in 2011 door haar moeder aan haar is geschonken.

12. In de brief van 28 januari 2016 heeft verweerder nadere vragen gesteld over het buitenlands vermogen. Bij brief van 24 maart 2016 heeft verweerder eiseres nogmaals verzocht alle vragen uit de brief van 28 januari 2016 te beantwoorden. Daarbij heeft verweerder vermeld dat als eiseres geen inhoudelijk antwoord geeft, een informatiebeschikking zal worden afgegeven.

13. Bij brief van 1 augustus 2016 heeft eiseres aangegeven dat het haar niet is gelukt de openingsformulieren van de bankrekeningen van de stichtingen [stichting 1] en [stichting 2] te verkrijgen, omdat [buitenlandse bank 3] deze gegevens alleen verstrekt aan de oprichter en de Primary Beneficiary.

14. Op enig moment heeft de voormalig gemachtigde van eiseres een overzicht verstrekt van het vermogen op de bankrekeningen bij de [buitenlandse bank 3] , de [buitenlandse bank 1] en de [buitenlandse bank 2] is aangehouden in de periode 2000 tot en met 2012. Op basis van dit overzicht en de tot dan toe verstrekte gegevens door eiseres heeft verweerder aan eiseres (ter behoud van rechten) de volgende navorderingaanslagen opgelegd:

- de navorderingsaanslagen 2002 en 2003 met dagtekening 30 juni 2016;

- de navorderingsaanslag 2004 met dagtekening 23 december 2016;

- de navorderingsaanslagen 2005, 2006 en 2007 met dagtekening 13 april 2017;

- de navorderingsaanslagen 2009, 2010 en 2011 met dagtekening 26 april 2017;

- de navorderingsaanslag 2008 met dagtekening 6 juni 2017.

15 Op 29 maart 2017 heeft eiseres bezwaar gemaakt tegen navorderingsaanslagen. Op 16 juli 2017 heeft eiseres verduidelijkt dat haar bezwaar onder andere betrekking heeft op alle onder 14 genoemde navorderingsaanslagen (de navorderingsaanslagen).

16. Op 28 augustus 2017 en bij herhaling op 25 september 2017 heeft verweerder eiseres verzocht om toezending van een Ultimate Beneficial Owner-verklaring (UBO-verklaring) met betrekking tot het buitenlands vermogen.

17. Met dagtekening 17 mei 2018 heeft verweerder eiseres een laatste mogelijkheid geboden om de gevraagde openingsformulieren, dan wel correspondentie hieromtrent, met name de bescheiden van de bank waaruit blijkt dat eiseres niet gerechtigd zou zijn tot het vermogen, te overleggen. Verweerder heeft daarbij gewezen op de informatieplicht van de artikelen 47 en 49 van de AWR en indien eiseres niet aan het verzoek voldoet, een informatiebeschikking zal worden genomen. Daarbij heeft verweerder gewezen op de nadelige bewijsrechtelijke gevolgen van een dergelijke beschikking.

18. Verweerder heeft met dagtekening 28 juni 2018 een informatiebeschikking genomen voor de navorderingsaanslagen IB/PVV over de jaren 2002 tot en met 2011. Hiertegen heeft eiseres met dagtekening 19 juli 2018 bezwaar gemaakt. Verweerder heeft de bezwaren van eiseres afgewezen, omdat eiseres volgens hem de gevraagde informatie niet heeft verstrekt.

Geschil 19. In geschil is of de informatiebeschikking voor de navorderingsaanslagen terecht is genomen.

20. Eiseres heeft ter zitting het standpunt ingenomen dat het buitenlandse vermogen nooit haar eigendom is geweest, zodat ten aanzien ervan geen (navorderings)aanslagen of informatiebeschikkingen, kunnen worden opgelegd of genomen. Eiseres heeft daartoe gesteld afstand te hebben gedaan van al haar bezittingen en verkrijgingen krachtens erfrecht of schenking, ten behoeve van de orde en/of de Foundation.

Eiseres heeft voorts aangegeven dat zij alleen voor het jaar 2012 heeft willen inkeren, omdat zij in dat jaar de gelden heeft verkregen.

Eiseres stelt ook dat de informatiebeschikking niet had mogen worden genomen, nu een informatiebeschikking slechts kan zien op nog op te leggen (navorderings-)aanslagen. Aangezien de navorderingaanslagen al waren opgelegd kan een informatiebeschikking dan niet meer genomen worden.

Eiseres stelt verder dat het nemen van de informatiebeschikking in strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, omdat 1) verweerder na het opleggen van de navorderingsaanslagen niet over nieuwe informatie beschikte; 2) er (te) veel tijd is verstreken tussen het aankondigen en opleggen van de informatiebeschikking; en 3) het ontbreken van verschillende documenten in het dossier dat in de bezwaarfase ter inzage is verstrekt.

Eiseres heeft tot slot gevraagd om toekenning van de door haar gemaakte proceskosten en een schadevergoeding van € 25.000.

21. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de informatiebeschikking terecht is afgegeven en heeft de standpunten van eiseres gemotiveerd weersproken.

Beoordeling van het geschil

22. Artikel 47, eerste lid, van de AWR geeft verweerder een ruime bevoegdheid bij de inwinning van informatie bij een belastingplichtige. Voor een belastingplichtige bestaat op grond van die bepaling de verplichting om aan verweerder desgevraagd gegevens en inlichtingen te verstrekken en/of boeken, bescheiden en andere gegevensdragers beschikbaar te stellen, indien verweerder zich, gelet op de hem ter beschikking staande informatie, in redelijkheid op het standpunt kan stellen dat de door hem gevraagde gegevens, inlichtingen, boeken, bescheiden en/of andere gegevensdragers van belang kunnen zijn voor de vaststelling van de feiten welke invloed kunnen hebben op de belastingheffing ten aanzien van die belastingplichtige.1 Op grond van artikel 49, eerste lid, van de AWR dienen de gegevens en inlichtingen duidelijk, stellig en zonder voorbehoud te worden verstrekt en wel binnen een door de inspecteur te stellen termijn. Indien niet volledig wordt voldaan aan deze verplichtingen, kan de inspecteur op grond van artikel 52a, eerste lid, van de AWR een informatiebeschikking geven.

23. Uit het arrest van de Hoge Raad van 2 oktober 20152 volgt dat het de inspecteur is toegestaan in de bezwaarfase een informatiebeschikking te nemen. Verweerder dient in de bezwaarfase een volledige heroverweging te maken om de juistheid van de opgelegde navorderingsaanslagen te kunnen toetsen. Gelet hierop heeft verweerder in de bezwaarfase de bevoegdheid om (nogmaals) alle voor de belastingheffing van eiseres relevante gegevens op te vragen. De andersluidende stelling van eiseres dat verweerder geen informatiebeschikking mocht nemen, omdat hij reeds vóór het afgeven ervan navorderingsaanslagen over de jaren 2002 tot en met 2011 heeft opgelegd, is dan ook onjuist.

24. De rechtbank begrijpt het ter zitting ingenomen standpunt van eiseres zo dat eiseres niet gerechtigd is tot (het vermogen) op de buitenlandse bankrekeningen nu zij daar afstand van heeft gedaan aan de orde en/of de Foundation. Dat eiseres in de jaren 2002 tot en met 2011 niet (meer) gerechtigd zou zijn tot het vermogen, dan wel de buitenlandse bankrekeningen, conform het bepaalde in de verklaring van dienstbaarheid en de vaststellingsovereenkomst, dan wel de verklaringen gedateerd 20 januari 2012, omdat zij dit vermogen, dan wel de buitenlandse bankrekening voor 2002 zou hebben overgedragen aan de orde of de Foundation is niet aannemelijk gemaakt.

25. De rechtbank stelt vast dat eiseres op 15 april 2014 een inkeerverzoek heeft gedaan. Op verzoek van verweerder heeft eiseres vervolgens een aantal (bank)bescheiden overgelegd die zij, na daartoe gedane verzoeken, heeft ontvangen van de [buitenlandse bank 3] , [buitenlandse bank 1] en [buitenlandse bank 2] . Ook is op enig moment door de voormalig gemachtigde van eiseres een overzicht van het vermogen aangehouden op de bankrekeningen bij de [buitenlandse bank 3] en de [buitenlandse bank 1] overgelegd voor de jaren 2000 tot en met 2012. Tevens heeft de voormalig gemachtigde van eiseres aangegeven dat debiteringen op de rekeningen hebben plaatsgehad voor vakanties in Zwitserland en privé opnamen. Op basis daarvan heeft verweerder onder meer de navorderingsaanslagen 2002 tot en met 2011 opgelegd.

Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat zij niet heeft willen inkeren voor de jaren 2002 tot en met 2011 omdat zij niet gerechtigd zou zijn tot (het vermogen op) de buitenlandse bankrekeningen, omdat haar moeder, dan wel haar grootouders dit waren. En dat gelet daarop de informatiebeschikking vernietigd moet worden.

26. Gelet op dit ingenomen standpunt van eiseres en het gegeven dat verweerder zich inzicht moet kunnen verschaffen in de herkomst van de gelden en of eiseres gerechtigd is tot het vermogen in de jaren 2002 tot en met 2011, heeft verweer zich dan ook in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat de door hem gevraagde informatie naar de herkomst van de gelden, meer in het bijzonder de openingsformulieren ten tijde van de bezitsperiode van de stichtingen, [stichting 1] en [stichting 2] en op naam van de coderekening [bankrekeningnummer] van belang zou kunnen zijn voor de belastingheffing van eiseres.

27. Van eiseres mag redelijkerwijs worden verwacht dat zij, na de herhaaldelijk gedane informatieverzoeken van verweerder, enige inspanning zou verrichten om alle gevraagde informatie ten aanzien van de bankrekening te verkrijgen. Eiseres heeft onvoldoende bewijsstukken ingebracht, waaruit valt af te leiden dat zij dergelijke inspanningen heeft verricht en heeft aldus niet aannemelijk gemaakt dat zij redelijkerwijs niet over de door verweerder gevraagde gegevens kon beschikken. Verweerder heeft de informatiebeschikking in beginsel terecht genomen.

28. Eiseres heeft voorts aangevoerd dat verweerder in strijd heeft gehandeld met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en dat daarom de informatiebeschikking vernietigd moeten worden. De rechtbank volgt dit standpunt van eiseres niet.

De onderhavige informatiebeschikking is genomen tijdens de bezwaarfase. Het stond verweerder vrij dit te doen, ondanks dat verweerder al in de aanslagfase (zoals bijvoorbeeld op 24 maart 2016) eiseres heeft gewezen op de mogelijkheid van het opleggen van een informatiebeschikking in de aanslagfase, maar er op dat moment – in elk geval voor zover het de jaren 2002 tot en met 2011 betreft – van heeft afgezien, en ondanks het ontbreken van nieuwe informatie. In de bezwaarfase dient immers een volledige heroverweging plaats te vinden. Dit geldt te meer, nu bij verweerder geen duidelijkheid bestond over de reikwijdte van het inkeerverzoek van eiseres.

Tussen het moment waarop verweerder kennis had van de omvang van de bezwaren van eiseres (16 juli 2017) en het afgeven van de informatiebeschikking (28 juni 2018) is een klein jaar verstreken. Hoewel dit lang is, is het volgens de rechtbank niet zo lang dat eiseres ervan mocht uitgaan dat de dreiging van afgifte van de informatiebeschikking niet meer reëel was. De rechtbank wijst er hierbij bovendien op dat verweerder in de tussenliggende periode nog heeft gepoogd om van eiseres informatie, waaronder een UBO-verklaring, te verkrijgen. Nu, uit een dergelijke verklaring had kunnen blijken dat in het tijdvak 2002 tot en met 2011 een ander dan eiseres de feitelijke beschikkingsmacht had of kon doen gelden over (het vermogen op) de buitenlandse bankrekeningen, had het verkrijgen van een dergelijke verklaring het nemen van de informatiebeschikking mogelijk kunnen voorkomen en was dat derhalve zinvol. Van handelen in strijd met enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur is dan ook geen sprake.

29. Eiseres heeft voorts gesteld dat de informatiebeschikking is genomen in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur omdat ten tijde van de inzage een aantal stukken ontbrak: de notitie betreffende intern gevoerd overleg3 en twee brieven van eiseres (van 5 oktober 2017 en 19 juli 2018). Verweerder heeft onweersproken gesteld dat het interne overleg wel heeft plaats gevonden, maar dat hier geen verslag van is opgemaakt. Uit de brief van de Staatssecretaris van Financiën van 17 oktober 20164 volgt dat het interne overleg tot doel heeft het belang van de Belastingdienst te dienen, namelijk om te voorkomen dat een informatiebeschikking wordt gegeven die de Belastingdienst niet in een betere positie kan brengen. Gelet hierop blijft het ontbreken van een dergelijk verslag van intern overleg zonder gevolgen voor de informatiebeschikking.

Verweerder heeft tijdens het hoorgesprek van 13 december 2018 aan eiseres aangegeven wel over de twee brieven te beschikken in het digitale dossier. Voorts zijn de brieven in de beroepsfase overgelegd. Het ontbreken van de twee brieven tijdens de inzage blijft dan ook eveneens zonder gevolgen voor de informatiebeschikking. Verweerder heeft daarom niet gehandeld in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur bij het nemen van de informatiebeschikking.

30. Hetgeen overigens nog door eiseres is aangevoerd kan niet tot een ander oordeel leiden.

31. Gelet op hetgeen hiervóór is overwogen, heeft verweerder de informatiebeschikking voor de navorderingsaanslagen IB/PVV over de jaren 2002 tot en met 2011 terecht gegeven. De rechtbank zal eiseres op grond van artikel 27e, tweede lid, van de AWR een nieuwe termijn stellen om de in de informatiebeschikking verzochte informatie te verstrekken. De rechtbank acht een termijn van zes weken vanaf de dag na die van verzending van de uitspraak passend.

32. Het vorenstaande brengt mee dat het beroep ongegrond dient te worden verklaard.

Proceskosten

33. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.

Schadevergoeding

34. Eiseres heeft verzocht om vergoeding van de door haar geleden schade, die zij vooralsnog heeft begroot op € 25.000. Ze heeft schade geleden, omdat de informatiebeschikking volgens haar onrechtmatig is genomen. De rechtbank heeft begrepen dat zij dit verzoek heeft gestoeld op artikel 8:88, eerste lid, onderdeel a, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De rechtbank oordeelt als volgt. Op grond van het overgangsrecht van artikel V in verbinding met artikel IV van de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten5 is de regeling voor schadevergoeding bij onrechtmatig overheidshandelen, zoals neergelegd in de artikelen 8:88 tot en met 8:95 van de Awb, (nog) niet van toepassing op besluiten van de Belastingdienst (met uitzondering van besluiten betreffende de vennootschapsbelasting). Dit brengt mee dat - anders dan eiseres aanvoert - het verzoek om schadevergoeding moet worden beoordeeld in het licht van artikel 8:73 (oud) van de Awb.

35. Artikel 8:73, eerste lid, van de Awb luidde tot 1 juli 2013:

“Indien de bestuursrechter het beroep gegrond verklaart, kan hij, indien daarvoor gronden zijn, op verzoek van een partij het bestuursorgaan veroordelen tot vergoeding van de schade die die partij lijdt."

Zoals hiervoor is overwogen, zal het beroep ongegrond worden verklaard. Het verzoek van eiseres om schadevergoeding op grond van artikel 8:88 van de Awb kan reeds daarom niet worden toegewezen.

Beslissing

Rechtsmiddel