Rechtbank Den Haag, 01-03-2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:2132, C/09/607378 / HA ZA 21-160

“(…) is het wellicht zinvol deze fax als een verzoek om terugbetaling ex artikel 236 CDW [ communautair douanewetboek, toevoeging rechtbank ] te willen beschouwen voor alle in geding zijnde gedane aangiften voor het vrije verkeer, in afwachting van nadere motivatie en specificatie.

Tevens komen wij langs deze weg in voorkomend geval in bezwaar, op nader aan te voeren gronden, voor alle toekomstige aangiften voor het vrije verkeer, zodat tot afgifte van een protestclausule vergunning zal kunnen worden overgegaan. (…)”

Omdat Thermotraffic geen reactie van de Douane ontving op bovengenoemd faxbericht, heeft zij deze per fax verzonden brief op 12 juli 2005 nogmaals aan de Douane gezonden per brief. Op 19 juli 2005 heeft Thermotraffic een ontvangstbevestiging van de Douane ontvangen.

“ De gemachtigde van eiseres sub 2 [ Thermotraffic, toevoeging rechtbank ] en verweerder [ de Inspecteur, toevoeging rechtbank ] verklaren voorts eenparig:

Voor de overige zaken die nog in de bezwaarfase zitten is afgesproken dat eiseres sub 2 in de gelegenheid wordt gesteld door middel van onderliggende stukken aannemelijk te maken dat sprake is van een zouttoevoeging van 1%. Indien eiseres sub 2 aan die bewijslast heeft voldaan, zal verweerder in alle nadere zaken waarin dit speelt de utb intrekken.”

“(…) In goed overleg kwamen wij gezamenlijk tot de conclusie dat het zoutpercentage dat van natura in kippenvlees aanwezig is (0.2 gewichtspercenten) en de hoeveelheid zout die in Brazilië aan het kippenvlees is toegevoegd (1.0 gewichtspercenten) heeft geresulteerd in een zoutgehalte van 1.2 gewichtspercenten in het onderhavige kippenvlees op het moment van invoer.

Wij [ Thermotraffic, toevoeging rechtbank ] hebben u [ de Inspecteur, toevoeging rechtbank ] en uw collega de heer [naam01] er vervolgens op gewezen dat er – naast de zending kippenvlees die het onderwerp vormt van de beroepsprocedure Thermotraffic Holland B.V. (1.0%-zaak) – door onze cliënten nog een aantal zendingen gezouten en bevroren kippenvlees zijn ingevoerd waaraan tijdens het productieproces in Brazilië eveneens 1% zout is toegevoegd en dat voor deze vergelijkbare zendingen teruggaafverzoeken zijn ingediend. U toonde zich bereid deze onderliggende teruggaafverzoeken toe te wijzen onder voorwaarde dat door ons per teruggaafverzoek kan worden aangetoond dat in Brazilië 1% zout aan het kippenvlees is toegevoegd. In dit verband hebben wij u gewezen op de eerder met uw collega de heer [naam02] gemaakte afspraken over de bewijslast bij de afhandeling van de “≥1.2% zaken (bijlage 2), zoals vastgelegd in onze brief van 27 maart 2008, met kenmerk 3030/EM/CJ/00306 (bijlage 1).

“Wellicht ten overvloede wijzen wij u er hierbij op dat in ons faxbericht van 23 april 2009, kenmerk 409/EM/09454, uw collega de heer [naam02] reeds is verzocht om de afspraken over de bewijslast ook van toepassing te laten zijn op de “< 1.2% zaken (bijlage 2). In zijn brief van 23 april 2009, met kenmerk 379/3853/corr, stemde uw collega in met ons verzoek (bijlage 3).”

Met betrekking tot de verdere afhandeling van de beroepsprocedure Thermotraffic Holland B.V. (1.0% zaak) heeft u na de schorsing desgevraagd aan de voorzitter van de Rechtbank Haarlem bevestigd dat u het eens bent met de volgende, door ons ingebrachte argumenten:

- ongezouten kippenvlees bevat 0.2 gewichtspercenten zout; en

- tijdens het productieproces in Brazilië is er aan het kippenvlees 1% zout toegevoegd.

Ook op de vraag van de Rechtbank Haarlem of u het dan eveneens eens bent met onze stelling dat het zoutgehalte van het op deze wijze geproduceerde kippenvlees op het moment van invoer 1.2 gewichtspercenten moet zijn geweest, antwoordde u bevestigend. Tenslotte verklaarde u desgevraagd dat u in de zaak Thermotraffic Holland B.V. opgelegde uitnodiging tot betaling in zult trekken. Daarbij gaf u aan dat u – met betrekking tot de afhandeling van de onderliggende teruggaafverzoeken voor zendingen gezouten en bevroren kippenvlees waaraan eveneens 1% zout is toegevoegd – bereid bent om de met uw collega de heer [naam02] gemaakte afspraken over de bewijslast van het zoutgehalte te respecteren.”

Op basis van de gemaakte afspraken is KPMG Meijburg (hierna: ‘ Meijburg ’ ) namens Thermotraffic begonnen om voor alle betrokkenen – waaronder Thermotraffic – bewijs te leveren.

“ (…) [ Meijburg ] heeft namens [ Thermotraffic ] en/of de importeurs van kippenvlees die door Thermotraffic vertegenwoordigd werden in de periode 2004-2006, de teruggaaf bezwaar procedures voortgezet/aangevuld die Thermotraffic vanaf 12 juli 2005 was gestart.

(…) De procedures zijn in vier categorieën te onderscheiden:

1. Verzoek om terugbetaling 12 juli 2005.

Dit ziet op aangiften ten invoer gedaan in de periode 1 januari 2004 t/m 12 juli 2005.

2. Bezwaar tegen aangiften ten invoer vanaf 6 februari 2006

Dit ziet op aangiften ten invoer gedaan in de periode 6 februari 2006 t/m 31 december 2006.

3. Bezwaar tegen de aangiften ten invoer in de tussenliggende periode

Dit zit [sic] op de aangiften ten invoer gedaan in de periode 13 juli 2005 t/m 5 februari 2006.

4. Verzoek om terugbetaling van 28 februari 2009.

Dit ziet op de aangiften ten invoer in de periode 1 maart 2005 t/m 28 februari 2008.

(…)

Uitgangspunt voor deze en eventuele volgende besprekingen is dat de Douane niet langer zal betwisten dat Thermotraffic en/of de betrokken importeurs in beginsel recht hebben op teruggaaf van douanerechten voor de vier genoemde categorieën. De Douane zal echter per aangifte ten invoer beoordelen of deze aangifte met recht onder deze categorie is geplaatst. In hoeverre de individuele aangiften ten invoer voldoen aan het zoutcriterium zal de Douane overeengekomen en vastgelegde afspraken uit het verleden respecteren ² . Deze afspraken komen, kort gezegd, op het volgende neer. De aangifte ten invoer voldoen aan het zoutcriterium van 1,2%, zoals bedoeld in aanvullende aantekening 7 op hoofdstuk 2 van Afdeling I van de GN, wanneer – gelet op het natuurlijke zoutgehalte van 0,2% bij kippenvlees – 1% of meer vermeld staat:

a. op de aangiften ten invoer en/of op de bescheiden die bij de aangiften ten invoer zijn overgelegd;

b. in de receptuur waarvan melding wordt gemaakt op de aangiften ten invoer en/of op de bij de aangiften ten invoer overgelegde (overheids)bescheiden en/of

c. op een leveranciersverklaring die is afgegeven door een niet met importeur verbonden partij.

Meijburg zal aan de hand van het Excel bestand alle 1117 individuele aangiften met een totaal potentieel bedrag aan teruggaaf van € 26.867.680,72 voor controle gereedmaken, waarna de Douane deze aangiften bij Meijburg in Eindhoven zal controleren.

(…)

De Douane en Meijburg streven erna [ sic ] om de volledige afwikkeling van alle procedures te hebben afgerond voor het eind van dit kalenderjaar. Om dit te realiseren zal:

a. De Douane en Meijburg voor 1 maart 2018 proberen overeenstemming te bereiken over de generieke beginselen van teruggaaf (framework);

b. Meijburg voor 1 mei 2018 alle aangiften ten uitvoer gereed maken voor controle;

c. De Douane voor 1 juli 2018 alle aangiften ten invoer te controleren;

d. de Douane en Meijburg voor 1 augustus 2018 overeenstemming bereiken over welke aangiften ten uitvoer voor teruggaaf in aanmerking komen en zal er een vaststellingsovereenkomst worden opgemaakt;

e. Meijburg voor 1 oktober 2019 alle procedures (cat. 1 t/m 4) van een finale nadere motivering voorzien;

f. de Douane voor 1 januari 2019 over alle procedures conform het geldende douanerecht beschikken en overgaan tot terugbetaling.”

“ (…)

Zoals gisteren afgesproken hierbij onze samenvatting van de regels die we gisteren hebben vastgesteld:

1. Het proces van terugbetaling zoals dat tot nu toe bij gezouten kippenvlees aangiften is gehanteerd wordt niet gewijzigd. Hiervoor geldt het excelbestand als uitgangspunt. Bij de controle wordt getoetst of de aangiften daadwerkelijk overeenstemmen met de gegevens van het excelbestand;

2. Een zoutvermelding wordt in alle gevallen als een zouttoevoeging gezien;

3. Als er een zoutvermelding is opgenomen wordt deze automatisch geaccepteerd. De zoutvermelding kan voorkomen op (a) de aangifte, (b) bescheiden, (c) receptuur of (d) leveranciersverklaring. (…)

4. De link tussen de documenten waarop de zouttoevoeging staat vermeld en de aangifte ten invoer kan op meerdere manieren worden gemaakt. Zoals het factuurnummer, containernummer, Bill of Lading nummer, health certificate nummer, aangiftenummer en receptuurnummer of een combinatie van bovengenoemde nummers/verwijzingen (niet limitatief).

5. Als er meerdere (conflicterende) zoutvermeldingen bij een aangifte ten invoer staan vermeld is de leveranciersverklaring van een derde leidend (…).

De realisatie van de teruggaaf wordt gerealiseerd op basis van drie hoofdprocessen:

a. Bezwaarschrift Alan Froy Consultancy namens Universal Meats (UK) Ltd van 28 februari 2008.

Alle aangiften ten invoer die voldoen aan de hierboven vermelde regels 1 t/m 4 die door of namens Universal Meats (UK) Ltd of daarmee verbonden ondernemingen zijn gedaan in de periode 3 februari 2006 tot en met 28 februari 2008 vallen hieronder;

b. Verzoek om terugbetaling Cargill 8 december 2008 (…).

Alle aangiften ten invoer die voldoen aan de hierboven vermelde regels 1 t/m 4 die door of namens Cargill, Seara Meats of Penasul (behoren alle 3 tot dezelfde onderneming JBS) zijn gedaan in de periode 3 februari 2006 tot en met 28 februari 2008 vallen hieronder;

c. Alle overige verzoeken die voldoen aan de hiervoor vermelde regels 1 t/m 4 leiden tot terugbetaling op basis van het verzoekschrift van Thermotraffic Holland B.V. Dit betreft de periode van 1 januari 2004 t/m 3 februari 2006 (datum bezwaar/protest protestclausule).

Rente

De belastingdienst vergoedt rente overeenkomstig de wettelijke bepalingen hieromtrent. De rente wordt in beginsel vergoed tot 1 mei 2016, de datum inwerkingtreding DWU [ douanewetboek van de Unie, toevoeging rechtbank ]. (…)”

“Vanmiddag nog een reactie van [naam06] [ destijds plaatsvervangend algemeen directeur Douane, toevoeging rechtbank ] terug gehad. Ik mag zelf tekenen en hij is verder akkoord. Die rente moeten we dan nog even uitschrijven en de kwestie mbt de prejudiciële vragen maar in een addendum stoppen. Dan ligt dat vast voor mijn opvolgers. Ik ga volgende week met de regie-VSO aan de slag. Laat ik het eerst aan [naam07] / [naam08] / [naam09] lezen. [naam09] moet als behandelaar even meekijken of alles dan ook meeloopt. Mijn tekenbevoegdheid verloopt deze maand dus er komt wel wat tijdsdruk op te staan maar ik denk dat we hier snel aan uit zijn en hopelijk kan [naam10] dan tevens wat tijd vrijmaken voor de mede-beoordeling van jullie kant.”

De heer [naam05] heeft nog een concept vaststellingsovereenkomst opgesteld, maar heeft de Douane – voordat deze concept vso door beide partijen was ondertekend – verlaten. Hij heeft het dossier overgedragen aan zijn opvolgers.

“ Uw beroep op afspraken

(…)

Ik stel voorop dat geen sprake is van een overeenkomst tussen Thermotraffic en de inspecteur waaruit volgt dat Thermotraffic (of individuele importeurs) over de periode 2004-2006 voor alle desbetreffende aangiften ten invoer aanspraak kan maken op terugbetaling van te hoog vastgestelde douanerechten, laat staan dat er afspraken zouden zijn gemaakt die inhouden dat tot terugbetaling van douanerechten zou worden overgegaan wanneer dit in strijd met het Unierecht zou zijn. Uit het (interne) concept-document dat ik u op 19 mei jl. toezond kan worden opgemaakt dat bij de inspecteur de intentie bestond om te komen tot een oplossing die een einde zou maken aan de diverse lang lopende procedures. Aanvullend op de verkenning van en een aanzet tot een mogelijke beëindiging daarvan, heeft de inspecteur u ook te kennen gegeven niet te willen en mogen handelen in strijd met de geldende eisen van Unierecht. Zo is de inspecteur, zoals u als adviseur gespecialiseerd in douanezaken bekend is, in zijn handelen op douanerechtelijk gebied onder meer gebonden aan de formele eisen die het Unierecht aan terugbetaling van douanerechten stelt.

Overigens, zelfs als er van zou moeten worden uitgegaan dat een zodanige mate van overeenstemming zou zijn bereikt over terugbetaling van douanerechten, dat daarmee bij belanghebbende het vertrouwen zou zijn gewekt dat de kwestie zou worden afgehandeld zoals u schetst, quod non, dan zou dit vertrouwen in dit geval gelet op de unierechtelijke context van de zaak niet met volledig voorbijgaan aan de formele eisen kunnen worden gehonoreerd. Zo kan terugbetaling alleen worden verricht binnen drie jaar vanaf de mededeling van de douaneschuld aan de schuldenaar en zo regelt de douaneregelgeving wanneer van een ingediend verzoek om terugbetaling kan worden gesproken. Volgens vaste Europese rechtspraak kan het vertrouwensbeginsel niet contra legem worden toegepast. Nationale administratieve praktijken die niet stroken met rechtstreeks werkende unierechtelijke regelingen kunnen geen rechtstreeks te honoreren vertrouwen wekken.

De procedurele belemmeringen die ik op dit moment zie, staan aan een inhoudelijke beoordeling van de indelingskwestie in de weg. (…)

Voorlopige conclusie

Uw verzoek om terugbetaling van 23 september 2015 is niet binnen de geldende termijn ingediend. Nu het verzoek niet tijdig is ingediend, kan niet ten gronde worden beoordeeld of aanleiding bestaat voor terugbetaling, en blijft een oordeel over uw verzoek om vergoeding van rente eveneens achterwege.

Ik ben van plan om de bestreden beschikking te bevestigen en het bezwaar ongegrond te verklaren.

(…)”