Rechtbank Noord-Nederland, 07-12-2020, ECLI:NL:RBNNE:2020:4450, AWB - 19 _ 2344

In het controlerapport staat bij paragraaf 20 “Slotopmerkingen” onder meer vermeld:

“De bevindingen, vragen en opmerkingen van het boekenonderzoek zijn per mail aan belastingplichtige toegezonden. Hierop is ondanks diverse verzoeken en toezeggingen niet gereageerd. Ik heb het boekenonderzoek daarom naar eigen inzicht afgerond.”

In de bezwaarfase is eiseres, vertegenwoordigd door [Maat 1] , op 7 maart 2019 gehoord over haar bezwaar door verweerder, vertegenwoordigd door [medewerker Belastingdienst] en [medewerker Belastingdienst] . Van dit hoorgesprek is een verslag opgemaakt. In dit verslag staat onder meer:

“Hierna wordt nog ingegaan op de boete. Mevrouw [medewerker Belastingdienst] geeft aan dat er op dit moment een vergrijpboete is opgelegd van 25% op grond van de kwalificatie grove schuld. Er is sprake van aan opzet grenzende onachtzaamheid, zodanig dat er sprake is van grove schuld. Over bepaalde onderdelen van de naheffing is geen boete opgelegd, omdat de controleur hierover aangeeft dat het stelposten zijn. Het wordt belastingplichtige zwaar aangerekend dat er onjuiste aangiften zijn gedaan. Er is grove schuld geconstateerd waarbij in acht moet worden genomen dat belastingplichtige een bedrijf voert wat actief is als accountants-administratie en als belastingadvieskantoor. De heer [Maat 1] draagt de verantwoordelijkheid om de fiscale verplichtingen van hemzelf en van zijn cliënten op een juiste wijze na te komen. Juist van hem mag verwacht worden dat hij zich als geen ander houdt aan de fiscale regelgeving en de verschuldigde omzetbelasting volledig en tijdig afdraagt. Er is sprake van grove schuld. Daarbij past een vergrijpboete van 25%. De heer [Maat 1] geeft aan dat financiële omstandigheden een verzachtende omstandigheid zijn. Hij meent dat dit een reden is om de boete te verlagen. Mevrouw [medewerker Belastingdienst] geeft aan dat dit inderdaad het geval zou kunnen zijn. Maar ook dat de heer [Maat 1] zelf aan moet tonen hoe de financiële omstandigheden zijn. Hij zal gegevens moeten verstrekken.

Er vindt overigens een afweging plaats van strafverzwarende- en strafverminderende omstandigheden. Mevrouw [medewerker Belastingdienst] geeft aan dat een boete voor opzet heel goed verdedigbaar geweest. De heer [Maat 1] geeft nogmaals aan dat de financiële situatie zo penibel was dat ze gewoonweg niet konden betalen. Mevrouw [medewerker Belastingdienst] vraagt of dit dan ook de reden was om onjuiste aangiften te doen. De heer [Maat 1] geeft aan dat dit wel een reden is geweest. Hij geeft aan dat hij dit bewust heeft gedaan, en ook geen contact heeft gezocht met de belastingdienst, omdat hij dacht dat er geen mogelijkheden waren om tot een oplossing te komen.”

Bij brief van 8 april 2019 heeft verweerder zijn voorgenomen uitspraken op bezwaar gemotiveerd. Hierbij heeft hij - naast een gedeeltelijke herhaling van de hiervoor onder 1.6. en 1.9. weergegeven onderbouwing - onder meer het volgende toegelicht:

“Boete

Uit het onderzoek is gebleken dat u zeer lichtvaardig heeft gehandeld door zonder advies in te winnen van de Belastingdienst onjuiste aangiften te doen. (…)

Er vindt overigens ook een afweging plaats van strafverzwarende- en strafverminderende omstandigheden. Een boete voor opzet zou heel goed te verdedigen zijn geweest. U heeft ook aangegeven dat de financiële omstandigheden de oorzaak waren van de foute aangiften. Met het oog op liquiditeitsproblemen door de economische crisis bent u ertoe bent overgegaan onjuiste aangiften omzetbelasting in te dienen. U heeft ook aangegeven dat u wist dat deze aangiften fout waren. Het feit dat u als adviseur een voorbeeldfunctie heeft vormt een strafverzwarende omstandigheid. Van u mag volledige fiscale integriteit worden verwacht. Het voorrang geven aan persoonlijke omstandigheden boven het tijdig betalen van de omzetbelasting is eerder strafverzwarend dan strafverminderend. De belastingdienst als bank gebruiken is ook in economische omstandigheden onaanvaardbaar. Zie ook ECLI:NL:GHSHE:2017:4423. Strafverzwarend werkt ook de relatief lange duur van de overtreding. Jarenlang heeft u onjuiste aangiften gedaan. De opgelegde boetes zijn naar mijn mening passend en geboden.

(…)

Door middel van een suppletieaangifte is er over de maand januari 2018 een teruggaaf verleend, die betrekking heeft op de omzetbelasting met betrekking tot de oninbare facturen. Hierbij gaat het om een bedrag van € 5.794 aan omzetbelasting. U hebt niet uitgesplitst op welke jaren de openstaande debiteuren betrekking hebben. Wel blijkt uit de debiteurenlijsten dat er openstaande facturen zijn dit geen betrekking hebben op de jaren 2014 tot en met 2016. Daarom is er ook voor gekozen om middels een suppletie in januari 2018 een teruggaaf te verlenen

Uit coulance ben ik wel bereid om ook de boete op deze correctie in zijn geheel te verminderen. Het gaat om € 1.448 aan boete (25 % van € 5.794). Omdat de boete niet aan een periode te koppelen is, deel ik de boete door 3 jaar. Dit betekent dat ik in 2014 en 2015 de boete verminder met € 483. In 2016 verminder ik de boete met € 482. Hiermee kom ik gedeeltelijk tegemoet aan uw verzoek om de boete te verlagen.”

Geschil en beoordeling

De rechtbank overweegt als volgt. Indien het aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat belasting die op aangifte moet worden voldaan niet is

betaald, vormt dit, ingevolge artikel 67f, eerste en tweede lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR), een vergrijp ter zake waarvan de inspecteur hem een bestuurlijke boete kan opleggen van ten hoogste 100 percent van het bedrag van de belasting dat niet is betaald, voor zover dat bedrag als gevolg van de opzet of de grove schuld van de belastingplichtige niet is betaald.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 22 september 1999, ECLI:NL:HR:1999:AA2870, rechtsoverweging 3, het volgende geoordeeld (waarbij in plaats van de onder het oude recht gehanteerde term 'verhoging' de huidige boete kan worden gelezen):

“Bij de totstandkoming van het Wetboek van Strafrecht heeft de wetgever, zoals uit de geschiedenis daarvan blijkt, de begrippen opzet en schuld in de zin van culpa gezien als onderscheiden begrippen. Zulks is ook thans nog de heersende opvatting. Uit de ontstaansgeschiedenis van de artikelen 18 en 21 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR), waarin is bepaald dat behoudens voor zover het niet aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat aanvankelijk te weinig belasting is geheven, bij het vaststellen van een navorderingsaanslag of naheffingsaanslag een verhoging wordt begrepen, blijkt niet dat de wetgever van die opvatting heeft willen afwijken. Derhalve kan niet worden gezegd dat in een beschuldiging dat het aan opzet van een belastingplichtige is te wijten dat te weinig belasting is geheven, besloten ligt dat hem te dien aanzien grove schuld wordt verweten, zodat hij ook daarmee bij de voorbereiding van zijn verdediging rekening zou kunnen houden. Tegen deze achtergrond houdt het in artikel 6, lid 3, aanhef en onder letter a, van het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM) neergelegde recht van een ieder tegen wie een vervolging is ingesteld, om onverwijld en in bijzonderheden op de hoogte te worden gesteld van de aard en de reden van de tegen hem ingebrachte beschuldiging, mede in dat de inspecteur de belastingplichtige aan wie hij - voorheen: met toepassing van artikel 18, lid 1, of artikel 21, lid 1, eerste volzin, van de AWR - een verhoging wil opleggen, kenbaar moet maken niet alleen aan welke feitelijke gedragingen van de belastingplichtige naar het oordeel van de inspecteur is te wijten dat te weinig belasting is geheven, maar ook of die gedragingen naar zijn oordeel moeten worden gekwalificeerd als opzet, dan wel (desgewenst: subsidiair) als grove schuld. Het middel, dat van een andere opvatting uitgaat, faalt.”

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 11 april 2003, ECLI:NL:HR:2003:AE3220, rechtsoverweging 3.7, het volgende geoordeeld:

“Middel VI heeft betrekking op de belopen verhoging ter zake van het niet in de aangifte opnemen van accessoires. Het richt zich tegen het oordeel van het Hof dat de Inspecteur niet onjuist heeft gehandeld door van de verhoging geen verdere kwijtschelding te verlenen dan hij heeft gedaan. Betoogd wordt dat het Hof, door aan dit oordeel ten grondslag te leggen dat de Inspecteur voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat aan opzet van belanghebbende is te wijten dat zij te weinig belasting op aangifte heeft voldaan, buiten de rechtsstrijd is getreden en zijn oordeel onvoldoende heeft gemotiveerd. Het middel treft doel. De Inspecteur heeft in zijn uitspraak op het bezwaarschrift belanghebbende terzake van voormelde handelwijze geen opzet verweten doch zich op het standpunt gesteld dat die handelwijze 'minimaal als grove nalatigheid dan wel als grove schuld' kan worden aangemerkt. Door te overwegen dat de Inspecteur opzet aannemelijk heeft gemaakt, is het Hof buiten de rechtsstrijd getreden en heeft het geen oordeel gegeven over de door de Inspecteur in zijn uitspraak gegeven kwalificatie (vgl. Hoge Raad 22 september 1999, nr. 34 834, BNB 2000/122) en zijn oordeel over de kwijtschelding van de verhoging gebaseerd op een ernstiger verwijtbaarheid van de gedraging van belanghebbende dan de Inspecteur had gesteld. Nu deze kwalificatie door belanghebbende voor het Hof werd betwist, is 's Hofs uitspraak op dit punt niet naar de eis der wet met redenen omkleed.”