Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 13-10-2021, ECLI:NL:RBZWB:2021:5225, AWB - 16 _ 279

1.1.

Het gaat hier om zaken van verscheidene belanghebbenden die worden beheerd en vertegenwoordigd door [fondsbeheerder 1] (hierna: [fondsbeheerder 1]). In de bijlage bij deze uitspraken is een overzicht opgenomen van de zaaknummers en de belanghebbenden. Het overzicht is ontleend aan de hierna bij 1.15 vermelde bijlage bij de brief van 25 juni 2021. Het gaat om 30 onderscheiden zaakclusters (hierna: de 30 zaakclusters).

1.2.

Hoewel het om verscheidene belanghebbenden gaat, doet de rechtbank hierbij in één geschrift uitspraken in al deze zaken. Dit heeft de volgende achtergrond.

1.3.

De gemachtigde van belanghebbenden, te weten mr. M. Sanders, althans Loyens & Loeff N.V., (hierna: de gemachtigde) heeft zeer veel procedures namens buitenlandse beleggingsfondsen aanhangig waarin onder meer met een beroep op het unierecht verzocht is om teruggaaf van Nederlandse dividendbelasting. Deze procedures zijn lange tijd aangehouden in verband met door de rechtbank gestelde prejudiciële vragen aan de Hoge Raad.¹ Een aanzienlijk aantal van de buitenlandse fondsen heeft de rechtsvorm van een Spezial Sondervermögen, waaronder – naar tussen partijen vaststaat – de belanghebbenden.

1.4.

De Hoge Raad heeft bij beslissing van 24 januari 2020 (hierna: de HR-beslissing van 24 januari 2020) rechtsvragen beantwoord die onder meer van belang zijn voor kort gezegd de Nederlands fiscaalrechtelijke kwalificatie voor de dividendbelasting van een Spezial Sondervermögen met één deelnemer.²

1.5.

Gelet op het grote aantal procedures van de gemachtigde heeft de rechtbank onder meer op 13 februari 2020 een regiezitting gehouden. Daarbij zijn onder meer de zaken betreffende teruggaafverzoeken die zijn gedaan door een Spezial Sondervermögen aan de orde gekomen, mede naar aanleiding van de HR-beslissing van 24 januari 2020. Besproken is onder meer dat de gemachtigde overzichten zou aanleveren, waaruit onder meer blijkt of (i) sprake is van een Spezial Sondervermögen, zo ja (ii) of sprake is van een zogenoemde éénpitter (dat wil zeggen: Spezial Sondervermögen met één deelnemer) en zo ja (iii) of al dan niet mede namens de participant om teruggaaf van dividendbelasting is verzocht.

1.6.

De gemachtigde heeft per e-mailberichten van 31 maart 2020 en 10 april 2020 diverse overzichten in excel (hierna: de excel-overzichten) aangeleverd per klantgroep.

1.7.

De inspecteur heeft daarop bij brief van 16 juli 2020 gereageerd. De inspecteur heeft daarbij een tabel opgenomen op basis van de informatie uit de excel-overzichten. De tabel vermeldt dat er bij de drie onderscheiden klantgroepen sprake is van 269, 34 en 49 éénpitters. De inspecteur stelt voor deze éénpitters in twee groepen te splitsen. Eén van die twee groepen betreft de beroepen van éénpitters die op participantniveau (mogelijk) niet-ontvankelijk (geen verzoek ingediend) en op fondsniveau (mogelijk) niet-ontvankelijk (fonds is transparant) zijn. De inspecteur verwijst daarbij naar de HR-beslissing van 24 januari 2020. De inspecteur heeft een bestand bijgevoegd van claims van éénpitters waarvan (volgens de aangereikte informatie) alleen het fonds de claim heeft ingediend.

1.8.

De rechtbank heeft op 24 augustus 2020 uitspraak gedaan in een procedure van een Spezial Sondervermögen met één deelnemer.³ In die zaak was uiteindelijk niet in geschil dat de desbetreffende belanghebbende transparant voor de vennootschapsbelasting (hierna: vpb) was. De belanghebbende in die procedure nam ten eerste het standpunt in dat, aangezien zij voor de vpb als transparant moet worden aangemerkt maar wel als opbrengstgerechtigde moet worden aangemerkt in de zin van artikel 1 van de Wet op de dividendbelasting 1965 (hierna: Wet DB), zij in aanmerking komt voor de teruggaafregeling van dividendbelasting op grond van artikel 10 van de Wet DB voor – kort gezegd – opbrengstgerechtigde lichamen die niet aan de vpb onderworpen zijn. Subsidiair nam die belanghebbende het standpunt in dat, ook als zij niet zou zijn aan te merken als opbrengstgerechtigde, zij recht heeft op teruggaaf van dividendbelasting omdat zij voldoende vergelijkbaar is met een fiscale beleggingsinstelling (hierna: fbi), in aanmerking genomen dat het doel van de teruggaaf van dividendbelasting aan een fbi is het voorkomen van economische dubbele belasting en het unierecht ertoe verplicht om grensoverschrijdende economische dubbele belasting te voorkomen. De rechtbank heeft in de voormelde uitspraak beide rechtskundige standpunten verworpen en geoordeeld dat de inspecteur de verzoeken om teruggaaf terecht heeft geweigerd.

1.9.

De inspecteur heeft bij brief van 17 november 2020 een aanvulling gestuurd op de brief van 16 juli 2020. De inspecteur heeft daarbij de rechtbank in overweging gegeven om zaken van éénpitters waarin enkel namens zo’n éénpitter een verzoek uitsluitend op fondsniveau is ingediend af te doen zonder zitting. De inspecteur heeft daarbij het standpunt ingenomen, onder verwijzing naar de HR-beslissing van 24 januari 2020 en de in 1.8 vermelde uitspraak van de rechtbank, dat een Spezial Sondervermögen met één participant niet kan worden aangemerkt als opbrengstgerechtigde voor de dividendbelasting en dat verzoeken om teruggaaf van dividendbelasting die enkel zijn ingediend namens zo’n éénpitter dienen te worden afgewezen. Verder heeft de inspecteur (nogmaals) overzichten bijgevoegd van de beroepen van éénpitters waarvan het verzoek, volgens informatie van de Belastingdienst, uitsluitend op fondsniveau is ingediend.

1.10.

1.11.

Op verzoek van de gemachtigde heeft de rechtbank dezelfde brief nogmaals verstuurd, maar dan per klantgroep. De drie brieven zijn verstuurd op 6 april 2021, met een reactietermijn van vier weken.

1.12.

2.1

Voor de Spezial Sondervermögen met een enkele participant (eenpitters) is het logisch om een onderverdeling te maken naar de achterliggende investeerders. Gelet op de arresten van de Hoge Raad van 24 januari 2020 en 18 december 2020, nr. 19/03341 dienen eenpitters in beginsel als fiscaal transparant te worden aangemerkt. Derhalve hangen de mogelijkheden voor teruggaaf samen met de belastingpositie van de participant. De participanten zouden een beroep kunnen doen op art. 10a, lid 2 Wet DB 1965, dan wel art. 10a, lid 1 Wet DB 1965, dan wel op grond van het besluit van de Staatssecretaris van Financiën van 26 november 2020, BWBR0044451 (Sofina-arrestbesluit).

2.2

De vraag die eerst moet worden beantwoord is of het teruggaafverzoek is ingediend in naam van de opbrengstgerechtigde tot het dividend, zijnde de participant in het geval van eenpitters.

2.3

2.5

Door het grote aantal lopende zaken en de complexiteit is het niet mogelijk gebleken om de relevante beslissingen te verzamelen van de investeerders vóór de gegeven reactietermijn van uw brief. In het overzicht is te zien dat voor de eenpitters vooralsnog geen besluit genomen is. Wij kunnen u wel aangeven dat men op dit moment in contact is met de vele investeerders om hen te informeren over de huidige situatie en de keuzes die moeten worden gemaakt. Wij verwachten het overzicht op dit punt in de komende periode aan te vullen met de besluiten. Op dit moment worden er geen zaken ingetrokken.”

1.13.

De rechtbank heeft op 11 juni 2021 uitspraak gedaan in 653 zaken van éénpitters waarbij een andere gemachtigde betrokken was.⁴

1.14.

Bij brief van 24 juni 2021 zijn de gemachtigde en de inspecteur bericht dat in de dividendbelastingzaken waarin de gemachtigde als gemachtigde optreedt en die eerder op regiezitting zijn geweest, de behandelend meervoudige kamer heeft besloten om, op grond van artikel 8:12 van de Awb, mr. Van Ginneken als rechter-commissaris (hierna: de rechter-commissaris) op te dragen het vooronderzoek te verrichten in die zaken.

1.15.

1.16.

1.17.

Er is niet binnen de gestelde termijn een reactie binnengekomen. De rechter-commissaris heeft de meervoudige kamer hierover geïnformeerd. De rechtbank (de meervoudige kamer) heeft vervolgens besloten om, met toepassing van artikel 8:57 van de Awb, te bepalen dat het onderzoek ter zitting achterwege blijft en dat het onderzoek wordt gesloten. De inspecteur en de gemachtigde zijn hierover bij brief van 20 september 2021 geïnformeerd.

1.18.

1.19.

Gelet op de algemene, niet-zaakspecifieke, wijze waarop de inspecteur en de gemachtigde hebben gecorrespondeerd over de zaken van de éénpitters, waaronder de 30 zaakclusters, en de omstandigheid dat in wezen als uitgangspunt alleen rechtskundige kwesties voorliggen, doet de rechtbank uitspraken in de 30 zaakclusters in één geschrift.⁵