Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 24-12-2021, ECLI:NL:RBZWB:2021:6648, AWB - 18 _ 8053, 18 _ 8054, 19 _ 3458 en 19 _ 3459

2.1.

Belanghebbende is geboren op [geboortedatum] en woonde in 2015 en 2016 aan de [adres 1] te [plaats]. Belanghebbende dreef in 2015 en 2016 een onderneming in de vorm van een vennootschap onder firma handelend onder de naam [naam 1]. De activiteiten van de onderneming bestonden blijkens een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel uit het repareren, slepen en poetsen van auto’s.

2.2.

Bij een controle op 3 juni 2016 omstreeks 23:15 uur in [plaats] is in een sporttas, die belanghebbende tijdens de controle bij zich droeg, 22,8 kilogram cocaïne aangetroffen. Als gevolg van deze constatering heeft op 4 juni 2016 een doorzoeking van de woning van belanghebbende plaatsgevonden. Bij deze doorzoeking is 11,0 kilogram cocaïne en een geldbedrag van in totaal € 168.120 aangetroffen.

2.3.

Naar aanleiding van deze vondsten is een strafrechtelijk onderzoek naar belanghebbende ingesteld onder de naam ‘[naam 2]’. Op 21 juli 2016 heeft de Officier van Justitie toestemming gegeven om de informatie uit het strafrechtelijk onderzoek te delen met de Belastingdienst.

2.4.

Bij vonnis van 20 februari 2017 is belanghebbende door de rechtbank Oost-Brabant veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vier jaar ter zake van – kort en zakelijk weergegeven – het opzettelijk hebben vervoerd van ongeveer 22,8 kilogram cocaïne, het opzettelijk aanwezig hebben gehad van ongeveer 11,0 kilogram cocaïne, en het witwassen van een geldbedrag van € 167.120.

2.5.

Belanghebbende is op 23 november 2016 uitgenodigd tot het doen van aangifte IB/PVV en Zvw voor het jaar 2015. Na daartoe ook te zijn herinnerd en aangemaand, heeft belanghebbende op 1 juni 2017 een aangifte IB/PVV en Zvw voor het jaar 2015 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 20.374, volledig bestaande uit belastbare winst uit onderneming.

2.6.

Op 23 juni 2017 heeft belanghebbende, na daartoe te zijn uitgenodigd, ook een aangifte IB/PVV en Zvw voor het jaar 2016 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 8.078, volledig bestaande uit belastbare winst uit onderneming.

2.7.

”

2.8.

”

2.9.

De inspecteur heeft conform de bevindingen in het controlerapport de navolgende aanslagen en boete- en belastingrentebeschikkingen aan belanghebbende opgelegd:

2.10.

De inspecteur heeft de onderhavige aanslagen, boete- en belastingrentebeschikkingen bij uitspraken op bezwaar gehandhaafd.

2.11.

2.12.

In artikel 27e, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) is bepaald – voor zover van belang – dat indien de vereiste aangifte niet is gedaan het beroep ongegrond wordt verklaard, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is (“omkering en verzwaring van de bewijslast”).

2.13.

Bij inhoudelijke gebreken in een aangifte kan slechts dan worden aangenomen dat de vereiste aangifte niet is gedaan, indien aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast is vastgesteld dat sprake is van één of meer gebreken die ertoe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Tevens is vereist dat het bedrag van de belasting dat als gevolg van de gebreken in de aangifte niet zou zijn geheven, op zichzelf beschouwd aanzienlijk is. Inhoudelijke gebreken in de aangifte worden voor de toepassing van deze regels slechts in aanmerking genomen indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van de aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven. Ook dit moet worden vastgesteld aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast¹, waardoor de bewijslast hiervoor rust op de inspecteur.

2.14.

De inspecteur stelt zich op het standpunt dat belanghebbende in 2015 een bedrag van € 844.738 en in 2016 een bedrag van € 514.492 ten onrechte niet in zijn aangifte IB/PVV van het betreffende jaar heeft opgenomen (zie ook 2.7). Daarbij gaat de inspecteur er onder meer van uit dat belanghebbende een inkomen uit onbekende bron moet hebben genoten om de bij hem aangetroffen 33,8 kilogram cocaïne te kunnen financieren en het aangetroffen geldbedrag voorhanden te kunnen hebben. Volgens de inspecteur kunnen deze inkomsten – gelet op de hoogte ervan – niet uitsluitend in 2016 zijn verdiend. De inspecteur heeft de inkomsten daarom toegerekend aan de achttien maanden voorafgaande aan de controledatum (3 juni 2016). Verder gaat de inspecteur ervan uit dat belanghebbende in 2016 ook een inkomen uit onbekende bron moet hebben genoten om de Mercedes 350 CDI cabriolet (hierna: de Mercedes) aan te schaffen en te repareren. Bovendien stelt de inspecteur dat sprake is van bewustheid bij belanghebbende dat er inkomsten zijn die aangegeven hadden moeten worden.

2.15.

Belanghebbende heeft tegenover het standpunt van de inspecteur – kort en zakelijk weergegeven – gesteld dat de cocaïne en de in zijn woning aangetroffen contanten tot een bedrag van € 167.120 niet van hem zijn, hij slechts een drugskoerier was en zijn woning fungeerde als een depot voor cocaïne en geldbedragen die door anderen naar zijn woning werden gebracht. Belanghebbende is dan ook vrijgesproken van de handel in cocaïne. Ter zake van de Mercedes heeft belanghebbende aangevoerd dat deze is gefinancierd met de geldprijs van € 66.000 die hij in 2013 in het casino heeft gewonnen. Verder is namens belanghebbende ter zitting gesteld dat de reparatiekosten van de Mercedes maximaal € 4.000 bedroegen, zodat belanghebbende ten hoogste € 19.850 aan de Mercedes heeft uitgegeven.

2.16.

De rechtbank overweegt als volgt.

2.17.

Het overwogene onder 2.16.3 betekent dat de aanslagen IB/PVV en Zvw voor het jaar 2015 naar te hoge bedragen zijn vastgesteld. De rechtbank zal de aanslag IB/PVV daarom verminderen tot een aanslag berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 20.374. De aanslag Zvw zal worden verminderd tot een aanslag berekend naar een bijdrage-inkomen van € 20.374. De rechtbank zal ook de beschikkingen belastingrente dienovereenkomstig verminderen. De beroepen tegen de aanslagen IB/PVV en Zvw voor het jaar 2015 zijn gegrond.

2.18.

Nu de rechtbank voor het jaar 2016 heeft geoordeeld dat belanghebbende de vereiste aangifte niet heeft gedaan, is sprake van omkering en verzwaring van de bewijslast. In dat geval moet de rechtbank beoordelen (i) of sprake is van een redelijke − niet willekeurige − schatting door de inspecteur, en, zo ja, (ii) of belanghebbende heeft doen blijken dat en in hoeverre de aanslagen, zoals die luiden na uitspraken op bezwaar, onjuist zijn.⁴

2.19.

Naar het oordeel van de rechtbank is de inspecteur bij het opleggen van de aanslagen IB/PVV en Zvw voor het jaar 2016 uitgegaan van een redelijke, niet willekeurige schatting. De inspecteur is bij zijn schatting ervan uitgegaan dat een gedeelte van de inkoopwaarde van de bij belanghebbende aangetroffen cocaïne, een gedeelte van het in de woning aangetroffen geldbedrag en de aankoopprijs en reparatiekosten van de Mercedes behoorden tot het door belanghebbende in 2016 gerealiseerde belastbaar inkomen uit werk en woning. Hoewel de juistheid van die veronderstelling met onzekerheden is omgeven (zie het onder 2.16.1 en 2.16.2 overwogene), kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat de inspecteur de aanslagen IB/PVV en Zvw naar willekeur heeft vastgesteld. In de omstandigheid dat de Mercedes in 2016 door belanghebbende is aangekocht, in de bepaald niet-irreële veronderstelling dat de op 3 juni 2016 en 4 juni 2016 in de sporttas van belanghebbende en in zijn woning aangetroffen cocaïne en het geldbedrag aan hem toebehoorden, kon de inspecteur voldoende gronden vinden om de aanslagen vast te stellen zoals hij heeft gedaan.

2.20.

Op belanghebbende rust dan de last te doen blijken dat het geschatte inkomen onjuist is. Belanghebbende heeft daartoe – zakelijk weergegeven – aangevoerd dat:

-

de rechtbank Oost-Brabant hem niet heeft veroordeeld voor het aan- en verkopen van cocaïne;

-

de rechtbank Oost-Brabant niet wettig en overtuigend bewezen heeft verklaard dat belanghebbende de Mercedes en een geldbedrag van € 1.000 heeft witgewassen;

-

in het ontnemingsvonnis van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 21 oktober 2021 heeft het Gerechtshof niet aannemelijk geacht dat belanghebbende de cocaïne zelf heeft gefinancierd;

-

anderen dan belanghebbende eigenaar waren van de cocaïne en het geldbedrag van € 167.120 en in verband met mogelijke represailles belanghebbende geen namen durft te noemen van die eigenaren;

-

de Mercedes is aangekocht met een in het casino gewonnen geldprijs van € 66.000;

-

de inspecteur heeft geen rekening gehouden met de kosten van de aanschaf van de cocaïne;

-

de inspecteur heeft niet aannemelijk gemaakt dat de inkomsten in achttien maanden zijn verdiend en de toerekening van de inkomsten over de maanden is niet inzichtelijk en niet voorzien van een deugdelijke motivering.

2.21.

Belanghebbende is, met hetgeen hij heeft aangevoerd, naar het oordeel van de rechtbank niet erin geslaagd om te doen blijken dat het belastbaar inkomen uit werk en woning tot een te hoog bedrag is vastgesteld. De rechtbank neemt daarbij het volgende in aanmerking.

2.22.

Gelet op het vorenstaande is het beroep dat ziet op de aanslag IB/PVV voor het jaar 2016 en de gelijktijdig met die aanslag opgelegde belastingrentebeschikking in zoverre ongegrond verklaard. Nu de rechtbank tot het oordeel is gekomen dat het belastbaar inkomen uit werk en woning bij de aanslag IB/PVV voor het jaar 2016 niet te hoog is vastgesteld, betekent dit dat ook het bijdrage-inkomen bij de aanslag Zvw voor het jaar 2016 niet te hoog is vastgesteld. Belanghebbende heeft tegen deze aanslag verder geen zelfstandige gronden aangevoerd. Het beroep betreffende de aanslag Zvw voor het jaar 2016 en de gelijktijdig met die aanslag opgelegde belastingrentebeschikking is daarom ook ongegrond.

2.23.

Omdat de vergrijpboete over het jaar 2015 een rechtstreeks gevolg is van de correctie van het belastbaar inkomen en naar het oordeel van de rechtbank voor het jaar 2015 niet is komen vast te staan dat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan (zie het onder 2.16.3 overwogene), dient de vergrijpboete te worden vernietigd. Het beroep tegen de vergrijpboete voor het jaar 2015 is daarom ook in zoverre gegrond.

2.24.

Op grond van artikel 67d, eerste lid, van de AWR kan de inspecteur een boete van ten hoogste 100% opleggen indien het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat met betrekking tot een belasting welke bij wege van aanslag wordt geheven de aangifte niet, dan wel onjuist of onvolledig is gedaan. Op grond van paragraaf 26 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (hierna: BBBB) bedraagt de boete bij opzet in beginsel 50%. In dit geval heeft de inspecteur voor het jaar 2016 een vergrijpboete van 50% opgelegd, wegens (voorwaardelijk) opzettelijk niet doen van de vereiste aangifte, waardoor te weinig belasting is geheven.

2.25.

Onder opzet wordt verstaan het willens en wetens handelen. De ondergrens van opzet wordt gevormd door voorwaardelijke opzet. Van voorwaardelijke opzet is sprake als iemand bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat het beboetbare feit zich zal voordoen. Het is aan de inspecteur om (voorwaardelijk) opzet aannemelijk te maken.

2.26.

De inspecteur heeft hiertoe gesteld dat belanghebbende wist dan wel moet hebben geweten dat zijn gedrag tot gevolg kon hebben dat de aanslagen IB/PVV en Zvw tot een te laag bedrag zouden worden vastgesteld, of anderszins te weinig belasting zou worden geheven. Volgens de inspecteur wist belanghebbende dat zijn uitgaven dermate hoog zijn dat deze niet kunnen worden gedaan van het aangegeven inkomen en vermogen. Gelet op de omvang van de bedragen moet belanghebbende zich er bewust van zijn geweest dat door deze inkomsten niet te vermelden een aanzienlijk bedrag aan belasting niet zou worden geheven, aldus de inspecteur.

2.27.

De rechtbank acht de inspecteur geslaagd in zijn bewijslast. De rechtbank acht aannemelijk – gelet op het onder 2.16.1 tot en met 2.16.4 overwogene – dat belanghebbende in 2016 inkomsten heeft genoten. Door deze inkomsten niet in zijn aangifte IB/PVV voor het jaar 2016 op te geven, heeft belanghebbende bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat te weinig belasting zou worden geheven. Het betoog van belanghebbende dat het (voorwaardelijk) opzet moet worden toegerekend aan zijn voormalig adviseur, slaagt niet. Belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat de voormalig adviseur wetenschap had van de door belanghebbende genoten inkomsten, laat staan dat belanghebbende aannemelijk heeft gemaakt dat de adviseur heeft voorgesteld om de inkomsten buiten de aangifte te houden. Evenmin slaagt het betoog – zoals namens belanghebbende onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 29 mei 2020, ECLI:NL:HR:2020:970 nog naar voren is gebracht – dat sprake is van een pleitbaar standpunt. Van een pleitbaar standpunt kan uitsluitend worden gesproken indien het een standpunt over de interpretatie van het (fiscale) recht betreft, en het dus om een – geheel of gedeeltelijk – rechtskundig standpunt gaat. De standpunten dat belanghebbende een leek is op fiscaal gebied en geen andere inkomsten heeft genoten dan aangegeven, kunnen niet worden aangemerkt als rechtskundige standpunten. Gelet op het voorgaande, acht de rechtbank de vergrijpboete terecht aan belanghebbende opgelegd.

2.28.

De rechtbank dient dan te beoordelen of de boete passend en geboden is. De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 18 januari 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC1962, overwogen dat bij de beoordeling of een boete passend en geboden is, rekening gehouden moet worden met de omstandigheid dat de boetegrondslag is vastgesteld met omkering van de bewijslast. De rechtbank ziet daarin aanleiding om de opgelegde boete te matigen tot 10% van de boetegrondslag. In de overige door belanghebbende aangevoerde omstandigheden ziet de rechtbank – wegens gebrek aan onderbouwing – geen aanleiding tot matiging van de boete. De vergrijpboete over 2016 zal worden verminderd tot een bedrag van € 27.377.

2.29.

Wel beroept belanghebbende zich er terecht op dat de boete verder moet worden verminderd, omdat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn voor de behandeling van de zaak in eerste feitelijke instantie. De rechtbank stelt vast dat 31 augustus 2017 geldt als aanvangsmoment van de redelijke termijn, omdat op dat moment de boete is aangekondigd. De rechtbank doet uitspraak op 29 december 2021. Sinds de aankondiging van de boete is dan (afgerond) vier jaar en vier maanden verstreken. De rechtbank stelt vast dat de redelijke termijn van twee jaar is overschreden met twee jaar en vier maanden.⁶ De vergrijpboete wordt daarom verder gematigd met 20% tot € 21.901.⁷

2.30.

Belanghebbende heeft terecht aanspraak gemaakt op vergoeding van immateriële schade (hierna: VIS) in verband met de duur van de bezwaar- en de beroepsprocedure. De vergoeding wordt als volgt berekend.⁸

2.31.

Mede gelet op de beroepsgronden, hebben de zaken in hoofdzaak betrekking op hetzelfde onderwerp. Nu de zaken bovendien in de beroepsfase (nagenoeg) gezamenlijk zijn behandeld, bestaat voor de zaken gezamenlijk recht op een vergoeding van eenmaal € 500 per half jaar dat de redelijke termijn is overschreden. De omstandigheid dat in de bezwaarfase de behandeling niet gelijktijdig is geweest doet daar niet aan af.⁹

2.32.

De in aanmerking te nemen termijn is aangevangen op 6 december 2017, zijnde de datum waarop het oudste bezwaarschrift is ontvangen. Nu de rechtbank uitspraak doet op 29 december 2021, is sindsdien (afgerond) vier jaar en één maand verstreken. Aangezien de redelijke termijn als uitgangspunt twee jaar bedraagt, is de redelijke termijn met twee jaar en één maand overschreden. Er bestaat dus recht op een vergoeding van € 2.500. Hiervan komt (afgerond) € 1.300 (13/25e) voor rekening van de inspecteur, omdat van de overschrijding (afgerond) dertien maanden moet worden toegerekend aan de bezwaarfase. Daarbij is in aanmerking genomen dat de laatste uitspraak op bezwaar is gedaan op 25 juni 2019. Het restant van € 1.200 komt voor rekening van de Minister. De rechtbank merkt de Minister in zoverre aan als partij in het geding

2.33.

De rechtbank vindt aanleiding de inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van de bezwaren en de beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken.

2.34.

Bij het vaststellen van de te vergoeden kosten op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht (het Besluit) acht de rechtbank dat de zaken samenhangen in de zin van artikel 3, tweede lid, van het Besluit. Deze zaken zijn immers (nagenoeg) gelijktijdig door de inspecteur en door de rechtbank behandeld en de werkzaamheden van de gemachtigde van belanghebbende konden in elk van deze zaken (nagenoeg) identiek zijn.

2.35.

Deze kosten zijn op de voet van het Besluit voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 3.039 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het bijwonen van de hoorzitting, met een waarde per punt van € 265, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 748, een wegingsfactor 1,5 voor zwaarte van de zaak en factor 1 voor samenhang). De schending van artikel 8:42 van de Awb en de schijn van vooringenomenheid, voor zover daarvan al sprake zou zijn, kunnen – in tegenstelling tot hetgeen belanghebbende heeft betoogd – niet leiden tot het toepassen van een hogere wegingsfactor. Verder dient de inspecteur het door belanghebbende betaalde griffierecht aan hem te vergoeden.

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden: a. de naam en het adres van de indiener;