Wetsvoorstel basisverzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen aangepast

Het kabinet stuurt het wetsvoorstel voor een verplichte basisverzekering die zelfstandigen beschermt tegen de risico’s van arbeidsongeschiktheid naar de Raad van State. Het wetsvoorstel is na kritiek van onder andere uitvoeringsorganisaties aangepast.

3/4 van de zelfstandigen is nu niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Vaak vinden zij de kosten te hoog. En een deel kan zich helemaal niet verzekeren door hun leeftijd, medische aandoening of medische geschiedenis.

Kern van het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz) zorgt ervoor dat elke zelfstandige tot de AOW-leeftijd verzekerd is. Door deelname verplicht te stellen kunnen risico’s worden gedeeld en kosten relatief laag gehouden worden. Zelfstandig ondernemers krijgen dan in het geval van arbeidsongeschiktheid een uitkering ter hoogte van maximaal het minimumloon. Zelfstandigen kunnen er ook voor kiezen om een private verzekering af te sluiten als alternatief, of juist hun huidige verzekering te behouden.

Aanpassingen

Op de internetconsultatie waren in totaal 2260 reacties binnengekomen, van zowel individuele personen als van bedrijven en maatschappelijke organisaties. Ook waren UWV en de Belastingdienst kritisch op de uitvoerbaarheid. Door het wetsvoorstel aan te passen komt het kabinet tegemoet aan de kritiek. In het gewijzigde voorstel wordt de wachttijd verlengd naar 2 jaar, zijn de kosten voor de ondernemer lager en is er een jaarlijks overstapmoment om eventueel over te stappen naar een private verzekeraar. Zowel UWV als de Belastingdienst geven aan dat het wetsvoorstel in deze vorm onder voorwaarden uitvoerbaar is.

Kosten en wachttijd

In het aangepaste wetsvoorstel komt de premie nu op 5,4% van de gemaakte winst. Eerder was dit nog 6,5%. Op basis van het huidige minimumloon en de huidige verwachting van de kosten komt dit neer op maximaal € 171 bruto per maand. Bij een lagere winst wordt de te betalen premie per maand ook minder. Ook wordt de wachttijd voordat iemand een uitkering krijgt verlengd naar 2 jaar. De uitkering kan dan vaker gebaseerd worden op definitieve gegevens van de Belastingdienst over het inkomen, waardoor er minder kans is op terugvorderingen. De periode van 2 jaar sluit ook aan bij de 2 jaar waarin het loon van zieke werknemers wordt doorbetaald voordat zij een beroep doen op de WIA.

Private verzekeringen

Zelfstandigen kunnen er ook voor kiezen zelf een private verzekering af te sluiten, mits die voldoet aan bepaalde voorwaarden. Ze hoeven dan niet mee te betalen aan de basisverzekering. Om dit uitvoerbaar te houden komt er een jaarlijks overstapmoment van publiek naar privaat aan het eind van het kalenderjaar, vergelijkbaar met hoe het geregeld is bij de zorgverzekering.

Zelfstandigen die ook werknemer zijn

Ook is er een oplossing toegevoegd voor zelfstandigen die ook werken als werknemer en dus al verzekerd zijn voor arbeidsongeschiktheid. Als zij vanuit de WIA al recht hebben op een arbeidsongeschiktheidsuitkering op het niveau van het minimumloon hoeven zij geen premie voor de basisverzekering voor zelfstandigen te betalen. 

Vereniging ZZP Nederland vindt de BAZ geen afdoende regeling om alle vormen van arbeidsongeschiktheid af te dekken. De BAZ is slechts in het geval van een calamiteit een voorziening. Ondernemers moeten goed bij zichzelf nagaan of ze dit risico afdoende hebben afgedekt.

Ministerie SZW, 15 september 2025