Home

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 17-06-2025, ECLI:NL:GHARL:2025:3674, 23/1418 t/m 23/1427

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 17-06-2025, ECLI:NL:GHARL:2025:3674, 23/1418 t/m 23/1427

Gegevens

Instantie
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
Datum uitspraak
17 juni 2025
Datum publicatie
27 juni 2025
ECLI
ECLI:NL:GHARL:2025:3674
Formele relaties
Zaaknummer
23/1418 t/m 23/1427
Relevante informatie
Art. 7 lid 1 Wet OB 1968, Art. 9 Wet OB 1968, Art. 15 Wet OB 1968, Tabel I post a.4 Wet OB 1968, Art. 67c AWR

Inhoudsindicatie

OB. Samenwerkingsverband beroepsverenigingen. Aftrek voorbelasting.

Uitspraak

locatie Arnhem

nummers BK-ARN 23/1418 tot en met 23/1427

uitspraakdatum: 17 juni 2025

Uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

Stichting [belanghebbende] te [vestigingsplaats] (hierna: belanghebbende)

tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland (hierna: de Rechtbank) van 28 maart 2023, nummers ARN 21/3271, 21/3273, 21/3318, 21/3320, 21/3321 en 21/3324 tot en met 21/3328, ECLI:NL:RBGEL:2023:2558, in het geding tussen belanghebbende en

de inspecteur van de Belastingdienst/Kantoor Arnhem (hierna: de Inspecteur)

1 Ontstaan en loop van het geding

Tijdvak

Belasting

Rente

Boete

2013

€ 97.557

€ 19.375

€ -

2014

€ 213.592

€ 40.819

€ 4.920

2015

€ 258.687

€ 39.090

€ 5.278

2016

€ 152.550

€ 16.950

€ 5.278

2017

€ 222.701

€ 15.836

€ 5.278

2018

€ 103.211

€ 3.211

€ 5.278

1.1.

Aan belanghebbende zijn de volgende naheffingsaanslagen omzetbelasting, beschikkingen belastingrente en verzuimboetes opgelegd:

De Inspecteur heeft tevens voor het vierde kwartaal 2017 en het eerste, tweede en vierde kwartaal 2018 beschikkingen ‘geen teruggaaf’ afgegeven.

1.2.

De Inspecteur heeft bij uitspraken op bezwaar de bezwaren ongegrond verklaard.

1.3.

Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de Rechtbank. De Rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard, de uitspraken op bezwaar uitsluitend vernietigd voor zover het de boeten betreft, en de boeten verminderd wegens overschrijding van de redelijke termijn tot € 4.182 voor het jaar 2014 en € 4.486 voor elk van de overige jaren.

1.4.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.

1.5.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 4 maart 2023. Daarbij zijn verschenen en gehoord [naam1] , [naam2] , [naam3] , [naam4] namens belanghebbende en mr. R.J.H. Klinkeberg, als de gemachtigde van belanghebbende bijgestaan door [naam5] (stagiaire), alsmede [naam6] en [naam7] namens de Inspecteur. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat bij deze uitspraak is gevoegd.

2 Vaststaande feiten

2.1.

[naam8] , [naam9] en [naam10] (hierna gezamenlijk aangeduid als: de beroepsverenigingen) hebben op 21 april 2010 een convenant gesloten. Met het sluiten van het convenant hebben de beroepsverenigingen het samenwerkingsverband [belanghebbende] , opgericht. In het convenant is afgesproken dat het samenwerkingsverband de rechtsvorm van een stichting krijgt. Daartoe is op 1 juni 2010 belanghebbende opgericht. Het convenant vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

Artikel 1 Algemeen

(…)

Lid 2 De ‘ [belanghebbende] ’ is een samenwerkingsverband dat bestaat uit een vertegenwoordiging van [naam8] ( [naam8] ), [naam9] ( [naam9] ) en [naam10] ( [naam10] ), die tezamen de Nederlandse palingsector vertegenwoordigen in casu het aalherstel en in gevallen waarbij er sprake is van een gezamenlijk belang.

(…)

Artikel 2 doelstellingen “ [belanghebbende] ”

Lid 1 het door partijen vormgeven en uitvoeren van activiteiten die bijdragen aan de realisatie van:

-

een duurzaam herstel en instandhouding van de palingstand in de Nederlandse binnenwateren;

-

oplossingen voor een diervriendelijke vangst, kweek en verwerking van aal;

-

een milieuverantwoord, duurzaam productieproces;

-

duurzame instandhouding van de Nederlandse palingsector.

(…)

Artikel 7 inkomsten

Lid 1 De vaste inkomsten van de stichting ‘ [belanghebbende] ’ bestaan uit een jaarlijkse bijdrage van partijen.

Lid 2 De ‘ [belanghebbende] ’ zet zich actief in voor het verkrijgen van subsidies.

Artikel 8 Beheerkosten en toedeling kosten

Lid 1 Als beheerkosten worden onderscheiden:

  1. organisatiekosten (vergaderkosten, secretariaat);

  2. kosten m.b.t. ontwikkeling en uitvoering van activiteiten ter realisering van de doelstellingen, zoals omschreven in art. 2 van dit convenant;

  3. kosten van overige activiteiten.

(…)”

2.2.

In de oprichtingsakte van belanghebbende staat – voor zover hier van belang – het volgende:

“(…)

Doel

Artikel 2

1. De stichting heeft ten doel:

- het bevorderen van het herstel en instandhouding van de Europese paling (Anguilla anguilla) binnen haar natuurlijke leefomgeving; het bevorderen van een goede, gezonde en duurzame palingstand in de Nederlandse binnenwateren en territoriale wateren tot en met de exclusieve economische zone (UNCLOS III) van Nederland waarbij natuurlijke intrek van glasaal, natuurlijke uittrek van scheeraal, alsmede vrije migratie mogelijkheden tussen de wateren onderling uitgangspunten zijn;

- het op CITES (the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora), Europees, landelijk, provinciaal en zo nodig plaatselijk niveau, bevorderen van een duurzame palingstand en een duurzame Nederlandse palingsector;

- het bevorderen van kennis van en wetenschappelijk onderzoek over de Europese paling (Anguilla anguilla) in al haar levensstadia, alsmede over de voortplanting, de levensfase in zoutwater, de levensfase in zoet water, de habitateisen, de voeding en in de meeste ruime zin alle verdere factoren die van invloed zijn op het voortbestaan van de vissoort;

- te komen tot optimale ecologisch verantwoorde en zo duurzaam mogelijke omstandigheden voor de Europese paling (Anguilla anguilla) waarbij economische benutting mogelijk is;

- het bevorderen van de kennis over en de bewustwording van, het welzijn van de Europese paling (Anguilla anguilla) tijdens zijn totale levenscyclus met inbegrip van diervriendelijke kweek-, transport-, opslag, en snelle dodingsmethoden voor deze vissoort;

- het bevorderen van de meest geschikte visserijmethoden, inclusief een verantwoord omgaan met de gevangen paling en eventueel bijvangsten;

- het bevorderen van de totstandkoming van correcte en op waarheid berustende meetgegevens die bijdragen aan (toekomstige) besluitvorming rondom deze vissoort en daarmee liet herstel en instandhouding van de soort;

- het bevorderen van kennis gericht op een verdere verduurzaming van de totale palingsector.

2. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:

- de Stichting [belanghebbende] te vertegenwoordigen en de bij haar ondergebrachte belangen te vertegenwoordigen in relevante overlegplatformen, commissies, bestuursorganen en dergelijke;

- het pleiten voor decentraal georganiseerde uitzet-, en migratieprojecten, het instellen van (paling)visserijvrije perioden, -gebieden en of - zone's, danwel het bepleiten van instelling van vangstbeperkende maatregelen zoals vangstcontigenten en de regelgeving met betrekking tot aanpassing van vistuigen en de minimummaat;

- contacten te onderhouden en waar mogelijk samen te werken met organisaties, commissies en belangengroeperingen op het gebied van (paling)visserij, (paling)aquacultuur, (paling)onderzoek, (paling)wetenschap, recreatie, toerisme, sport(visserij), visstandbeheer, waterbeheer, natuurbeheer, ruimtelijke ordening, milieu en dierenwelzijn;

- het betrekken en vertegenwoordigen van de aan Stichting [belanghebbende] gerelateerde duurzame Nederlandse palingsector bij overleg met organisaties en instanties, zoals het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), [naam11] ( [naam11] ), [naam12] ( [naam12] ) en de relevante niet-gouvernementele organisaties (NGO's);

- beleid ten behoeve van een duurzame Nederlandse palinghandel te formuleren, vast te stellen en uit te dragen;

- het bevorderen van kennis over voeding uit eigen omgeving om op die manier een bijdrage te leveren aan de kennis en de waardering van de eigen leefomgeving;

- voorlichting, public relations en promotie over de duurzame palingsector te verzorgen;

- een aanspreekpunt te zijn voor overheid, media, maatschappelijke organisaties en belangstellenden;

- het verzamelen en uitwisselen van kennis, zowel in nationaal, Europees als internationaal verband;

- het instellen en beheren van het Duurzaam Paling Fonds waarvan de middelen geheel ten goede komen aan het duurzaam herstel en duurzame instandhouding, van de Europese paling (Anguilla anguilla) ondermeer door middel van uitzet-, en migratieprojecten en wetenschappelijk onderzoek gericht op de duurzame herstelmaatregelen);

- Het streven naar gewenste wet- en regelgeving en handhaving daarvan.

- het werven van fondsen ten behoeve van het Duurzaam Paling Fonds bij natuurlijke-, en rechtspersonen, belangengroepen, ondernemingen, combinaties van ondernemingen alsmede
(semi-) overheidsinstellingen en niet gouvernementele organisaties (NGO's).

Deze fondsen zullen ingezet worden voor:

- het financieel ondersteunen van relevant onderzoek;

- het realiseren van het herstel van de stand van de Europese paling (Anguilla anguilla);

- het bevorderen van draagvlak voor het herstel van de palingstand door het verzorgen van voorlichting naar de samenleving over paling en de duurzaamheidsmaatregelen van de palingsector.

(…)

Vermogen

Artikel 3

1. Het vermogen van de stichting kan worden gevormd door:

a. bijdragen van hen, die met het doel van de stichting sympathiseren;

b. bijdragen van hen in wier belang de stichting werkzaam is;

c. subsidies;

d. erfrechtelijke verkrijgingen en schenkingen;

e. opbrengsten van activiteiten van de stichting;

f. alle andere baten.

(…)”

2.3.

Belanghebbende heeft een duurzaamheidslogo ontwikkeld, genaamd [naam13] (hierna: het [naam13] ). Belanghebbende heeft het [naam13] ingebracht in de speciaal hiervoor opgerichte [naam14] (hierna: [naam14] ). De [naam14] zorgt ervoor dat overal in Europa het [naam13] op dezelfde wijze wordt gebruikt. Belanghebbende is voor Nederland lid van de [naam13] .

2.4.

De [naam14] heeft het [naam13] als collectief Uniemerk gedeponeerd bij het Europese merkenbureau. Het [naam13] is ten name van de [naam14] ingeschreven in het Europese merkenregister. De [naam14] is gerechtigd het gebruik van het [naam13] aan bepaalde partijen toe te kennen. Zij heeft in verschillende Europese landen met een nationale entiteit licentieovereenkomsten gesloten. Deze licentieovereenkomsten hebben als doel die entiteit het recht te geven in het land van de betreffende entiteit overeenkomsten te sluiten tot het gebruik van het [naam13] met partijen uit de palingsector. In de praktijk is dit met name in Nederland en Duitsland.

2.5.

De [naam14] heeft met belanghebbende een dergelijke licentieovereenkomst gesloten. Op grond van deze licentieovereenkomst verleent de [naam14] aan belanghebbende het niet-overdraagbare exclusieve recht om uitsluitend in Nederland aan derden het recht te verlenen om het [naam13] te gebruiken op basis van een gebruiksovereenkomst. In de licentieovereenkomst staat – voor zover hier van belang – het volgende:

LICENTIEOVEREENKOMST MET BETREKKING TOT HET VERLENEN VAN GEBRUIKSRECHTEN OP HET COLLECTIEVE UNIEMERK ESF

(…)

 [naam14] zich ten doel heeft gesteld om de palingstand in Europa blijvend te verbeteren, op zodanige wijze dat exploitatie mogelijk blijft, en om het productieproces van paling milieu-, klimaat- en diervriendelijker te maken, de duurzame productie van paling te stimuleren en het partijen uit de palingsector mogelijk te maken door middel van het (afgebeelde) collectieve merk op een uniforme manier kenbaar te maken aan het publiek dat zij de doelstellingen van de [naam14] onderschrijven.

 [naam14] gerechtigd is het recht tot gebruik van het collectieve merk aan bepaalde partijen toe te kennen in de Europese Unie conform het bepaalde in het reglement dat als bijlage bij de inschrijving van het collectieve merk is ingediend.

(…)

Het Merk:

Het ten name van [naam14] gedeponeerde collectie Uniemerk (…)

Gebruiker:

De natuurlijke of rechtspersoon die het Merk op basis van een met de NGB te sluiten Gebruiksrechtovereenkomst mag gebruiken voor Gecertificeerde Producten.

(…)

De NGB:

De in een Europees land gevestigde entiteit die op basis van de met [naam14] gesloten licentieovereenkomst als de Nationaal Gedelegeerd Beheerder van [naam14]

Artikel 2 Licentie

2.1

[naam14] verleent hierbij aan de NGB het niet-overdraagbare, uitsluitend in het land waarin de NGB gevestigd is exclusieve recht, welk recht de NGB aanvaardt, om in het land van vestiging van de NGB gedurende de looptijd van de Licentieovereenkomst op basis van het als bijlage 1 aan de Licentieovereenkomst gehechte Reglement aan derden het recht te verlenen het Merk te gebruiken.

2.2

De NGB dient met een derde die daarvoor in aanmerking komt een Gebruiksrechtovereenkomst te sluiten die tenminste de inhoud heeft van de als bijlage 2 aan de Licentieovereenkomst gehechte model- Gebruiksrechtovereenkomst dan wel aan een derde die daarvoor in aanmerking komt een zogenaamde Afnemerslicentie te verstrekken op basis van een overeenkomst die tenminste de inhoud heeft van de als bijlage 3 aan de Licentieovereenkomst gehechte model-Afnemerslicentieovereenkomst.

(…)

Artikel 3 Gebruiksvoorwaarden

3.1

De NGB verstrekt in overeenstemming met het bepaalde in het Reglement en de Gebruiksrechtovereenkomst tezamen met het Gebruikscertificaat aan Gebruiker documentatie over de toepassing van het Merk alsmede het digitale bestand van het Merk.

Artikel 4 Gebruiksrechtvergoeding

4.1

Gebruiker zal per maand aan de NGB een Gebruiksrechtvergoeding verschuldigd zijn over het volume van het met het Merk voorzien, althans met gebruikmaking van het Merk, verhandeld product in de betreffende maand. Onder "verhandeling" in de zin van deze bepaling wordt niet verstaan de onderlinge leveranties van en handel in Gecertificeerde Producten tussen Gebruikers.

4.2

De hoogte van de Gebruiksrechtvergoeding zal door de [naam14] worden vastgesteld.

(…)

4.7

De NGB zal de Gebruiksrechtvergoeding die de NGB van de Gebruikers ontvangt in zijn/haar land aanwenden/besteden in overeenstemming met het doel van de [naam14]

(…)”

2.6.

Belanghebbende heeft met diverse ondernemers gebruiksrechtovereenkomsten gesloten voor het gebruik van het [naam13] . Op grond van een gebruiksrechtovereenkomst krijgt de gebruiker het exclusieve recht het [naam13] in de Europese Unie te gebruiken voor gecertificeerde producten. De gebruiker is aan belanghebbende per maand een gebruiksrechtvergoeding verschuldigd. De gebruiksrechtovereenkomst vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

GEBRUIKSRECHTOVEREENKOMST MET BETREKKING TOT HET GEBRUIK VAN HET COLLECTIEVE UNIEMERK ESF

(…)

[naam14] zich ten doel heeft gesteld om de palingstand in Europa blijvend te verbeteren, op zodanige wijze dat exploitatie mogelijk blijft, om het productieproces van paling milieu-, klimaat- en diervriendelijker te maken, de duurzame productie van paling te stimuleren en het partijen uit de palingsector mogelijk te maken door middel van liet (afgebeelde) collectieve merk op een uniforme manier kenbaar te maken aan het publiek dat zij de doelstellingen van [naam14] onderschrijven.

(…)

Artikel 2 Gebruiksrecht

2.1

Hierbij en door het verstrekken aan Gebruiker van een Gebruikscertificaat verleent de NGB aan Gebruiker, gelijk Gebruiker van de NGB aanvaardt, het niet exclusieve recht in de Europese Unie het Merk te gebruiken voor Gecertificeerde Producten conform het Reglement en onder de in deze overeenkomst vastgelegde nadere voorwaarden.

2.2

Gebruiker is aan het Reglement, dat als bijlage 1 aan deze overeenkomst is gehecht, integraal gebonden. Door de ondertekening van de Gebruiksrechtovereenkomst aanvaardt Gebruiker de toepasselijkheid en de inhoud van het Reglement ten overvloede nog eens expliciet.

2.3

Gebruiker is gerechtigd het Merk:

• Op Gecertificeerde Producten aan te brengen.

• In reclame-uitingen die verband houden met de Gecertificeerde Producten te gebruiken.

Artikel 3 Gebruiksvoorwaarden

3.1

De NGB verstrekt tezamen met het Gebruikscertificaat aan Gebruiker een document met gebruiksvoorwaarden en van schriften waarin staat hoe het Merk moet worden toegepast/gebruikt alsmede het digitale bestand van het Merk.

3.2

Gebruiker dient liet Merk te gebruiken zoals het is gedeponeerd en aan Gebruiker in digitale vorm is verstrekt. Het is Gebruiker met inachtneming van het bepaalde in artikel 3.5 toegestaan alleen het bestanddeel van het Merk dat bestaat uit de letters [naam13] te gebruiken in uitingen waarin gebruik van het Merk (de letters inclusief de beeldelementen) niet mogelijk is.

3:3 Gebruiker dient het door de NGB verstrekte digitale bestand van het Merk te gebruiken voor het (laten) ontwerpen van:

• Verpakkingen van en/of labels voor Gecertificeerde Producten.

• Reclame en andere uitingen die verband houden met de Gecertificeerde Producten.

• Uitingen die bestemd zijn om aan te (laten) brengen/te gebruiken in of op de verkooppunten van Gecertificeerde Producten.

(…)

Artikel 4 Gebruiksrechtvergoeding

4.1

De NGB verstrekt tezamen met het Gebruikscertificaat aan Gebruiker een document met gebruiksvoorwaarden en van schriften waarin staat hoe het Merk moet worden toegepast/gebruikt alsmede het digitale bestand van het Merk.

4.2

Gebruiker dient liet Merk te gebruiken zoals het is gedeponeerd en aan Gebruiker in digitale vorm is verstrekt.

Het is Gebruiker met inachtneming van het bepaalde in artikel 3.5 toegestaan alleen het bestanddeel van het Merk dat bestaat uit de letters [naam13] te gebruiken in uitingen waarin gebruik van het Merk (de letters inclusief de beeldelementen) niet mogelijk is.

4.3

Gebruiker dient het door de NGB verstrekte digitale bestand van het Merk te gebruiken voor het (laten) ontwerpen van:

• Verpakkingen van en/of labels voor Gecertificeerde Producten.

• Reclame en andere uitingen die verband houden met de Gecertificeerde Producten.

• Uitingen die bestemd zijn om aan te (laten) brengen/te gebruiken in of op de verkooppunten van Gecertificeerde Producten.

(…)”

2.7.

Op de website van belanghebbende staat – voor zover hier van belang – het volgende:

Het [naam13] staat garant voor verantwoorde palingconsumptie

Paling kunt u verantwoord eten wanneer u kiest voor paling met het blauwe [naam13] . U weet dan zeker dat u bijdraagt aan het naar goed leefgebied helpen van jonge paling, het over de dijk helpen van volwassen paling en wetenschappelijk onderzoek. Met deze maatregelen én een duurzame visserij, kunnen we nu en in de toekomst genieten van paling.”

2.8.

Een project dat belanghebbende uitvoert, betreft de uitzet van jonge aal (hierna: het uitzetten van glas- en pootaal). Het Ministerie van Economische Zaken (hierna: EZ) heeft hiervoor een projectbudget ter beschikking gesteld naar aanleiding van een subsidie van de Europese Unie die voor dit doel is verleend. Het doel van het project is de uittrek van schieraal te vergroten in overeenstemming met de doelstellingen uit de Europese Aalverordening, zoals die zijn geïmplementeerd in het Nederlandse Aalbeheerplan. Voor de uitvoering van het project is tussen de Staat, vertegenwoordigd door EZ, en belanghebbende een overeenkomst gesloten. De overeenkomst is op 18 december 2015 in werking getreden en geldt in beginsel voor één jaar met de mogelijkheid tot verlenging. Deze overeenkomst vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

Koop- en leveringsovereenkomst Glas- en pootaal

(…)

KOMEN OVEREEN:

In deze Overeenkomst wordt een aantal begrippen met een beginhoofdletter gebruikt. Aan deze begrippen komt de betekenis toe die hieraan wordt gegeven in artikel 1 van de Algemene Rijksinkoopvoorwaarden 2014 (ARIV-2014). In aanvulling daarop wordt onder de volgende begrippen in deze Overeenkomst verstaan:

Levering: Onder levering wordt in deze Overeenkomst verstaan het uitzetten van de glas- respectievelijk pootaal zoals aangegeven in de Aanbestedingsdocumenten.

(…)

1 Voorwerp van de Overeenkomst

1.1

Leverancier verkoopt en levert overeenkomstig artikel 3 van deze Overeenkomst aan Koper gedurende de looptijd van deze Overeenkomst Producten (glas- en pootaal) op basis van het gestelde in het Aanbestedingsdocument en de door Leverancier uitgebrachte Inschrijving, tenzij in deze Overeenkomst anders is bepaald.

1.2

Leverancier verricht bij de uitvoering van deze Overeenkomst aanverwante Diensten, in verband met het uitzetten van de Producten (het glas- en pootaal) gedurende de looptijd van de Overeenkomst in de geselecteerde wateren overeenkomstig het gestelde in het aanbestedingsdocument.

(…)

3. Levering

3.1

In afwijking van het bepaalde in artikel 3.1 van de ARIV-2014 geschiedt de Levering van het Product door Leverancier overeenkomstig artikel 3:115 sub a van het Burgerlijk Wetboek (de zgn. c.p.-levering).

3.2

Onderdeel van deze Overeenkomst is dat leverancier gedurende de looptijd van de Overeenkomst zorgdraagt voor het uitzetten van het Product in de geselecteerde wateren, zoals benoemd in het Aanbestedingsdocument, meer in het bijzonder hoofdstuk 5 het Programma van eisen.

3.3

Leverancier verbindt zich om bij de uitvoering van deze Overeenkomst zo veel mogelijk te handelen overeenkomstig de criteria voor glasaalvangst, transport, opslag en behandeling die zijn ontwikkeld door de [naam15] ( [naam15] ) naast de wettelijke verplichtingen die op hem rusten bij de uitvoering van deze Overeenkomst.

3.4

Leverancier verkoopt en levert gedurende de looptijd van deze Overeenkomst per jaar minimaal 85% van het beschikbare budget aan Producten aan Koper, gelijk Koper per jaar deze minimale hoeveelheden van leverancier af zal nemen.

4 Prijs en overige financiële bepalingen

3 Geschil

4 Beoordeling van het geschil

5 Griffierecht en proceskosten

6 Beslissing