Parket bij de Hoge Raad, 19-02-2008, BC2333, 02760/06

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 3, eerste lid, onder C, van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd, veroordeeld tot een geldboete van € 900,00, subsidiair 18 dagen hechtenis.

2. Namens verdachte heeft mr. M.W. Stoet, advocaat te 's-Gravenhage, twee middelen van cassatie voorgesteld.

3. Het eerste middel klaagt dat het bepaalde in art. 51 Sv is geschonden omdat geen afschrift van de appeldagvaarding aan verdachtes raadsman is gezonden.

4. De verdachte is in eerste aanleg bij verstek veroordeeld door de Politierechter van de Rechtbank te Middelburg op 20 februari 2001 (parketnr. 12/006270-00). Op 22 februari 2001 stelde mr. F.J.I. van den Branden, advocaat te Terneuzen, namens de verdachte hoger beroep in tegen dit vonnis. De dagvaarding in hoger beroep kon op het GBA-adres van de verdachte niet worden uitgereikt omdat aldaar niemand werd aangetroffen. Toen de dagvaarding ook niet werd opgehaald op het in het bericht van aankomst vermelde adres, is de dagvaarding uitgereikt aan de griffier en heeft deze de dagvaarding bij brief gezonden naar verdachtes GBA-adres. Uit de stukken valt niet op te maken dat een afschrift van de appeldagvaarding aan een raadsman is verstrekt. Ter terechtzitting in hoger beroep van 3 januari 2002 verscheen noch verdachte noch een raadsman. Vervolgens heeft het Hof de zaak bij verstek behandeld. Op 17 januari 2002 wees het Hof bovengenoemd arrest.

5. In de toelichting op het middel wordt ten betoge dat zich namens de verdachte in hoger beroep een raadsman had gesteld een beroep gedaan op een brief die verdachtes toenmalige raadsman had gezonden aan de strafgriffie van de Rechtbank. Deze brief, blijkens een daarop gesteld stempel binnengekomen bij de Rechtbank op 28 februari 2001, luidt:

Edelachtbare heer/vrouwe

Hoogachtend,

(w.g. R.W. Van Voorst Vader)

Volgens de toelichting op het middel kon met deze stelbrief, hoewel ten onrechte gezonden aan de Rechtbank, slechts zijn bedoeld dat mr. Van Voorst Vader zich voor de verdachte stelde in hoger beroep. Daartoe wordt erop gewezen dat de stelbrief werd verzonden na het veroordelend vonnis van de Politierechter en nadat hoger beroep was ingesteld terwijl voorts in de brief tot uitdrukking wordt gebracht dat verdachtes raadsman de verdachte adviseerde in verband met het doorzetten van het hoger beroep.

6. Bij de stukken die door de griffier van het Hof op de voet van art. 434 lid 1 Sv aan de griffier van de Hoge Raad zijn gezonden, bevindt zich vorengenoemde brief. Derhalve moet ervan worden uitgegaan dat ook het Hof ten tijde van de berechting in hoger beroep over deze brief beschikte.

8. Zou het Hof de brief op de in de toelichting op het middel aangevoerde gronden als een stelbrief voor de procedure in hoger beroep hebben gezien, dan zou ik dat oordeel niet onbegrijpelijk hebben geacht. Maar ook de kennelijke opvatting van het Hof dat uit de onderhavige brief niet volgt dat de raadsman zich voor de verdachte in de procedure in hoger beroep heeft gesteld, acht ik niet onbegrijpelijk.(1) Het stellen voor een zitting die al geweest is, lijkt een slag in de lucht. Voor adviseren over het doorzetten van hoger beroep is niet vereist dat de raadsman zich stelt, terwijl stellen zinloos is als het hoger beroep niet wordt doorgezet en dus heel wel kan worden verondersteld dat de uitkomst van het aangekondigde beraad bepaalt of verdachtes raadsman zich in hoger beroep stelt of niet. Een verzoek om inlichtingen, zoals vervat in de onderhavige brief, behoeft niet te worden opgevat als mededeling van de gekozen raadsman van zijn optreden als zodanig.(2) Daar komt nog bij dat de brief niet is gezonden aan de griffier van het Hof maar aan de Rechtbank dus niet aan de griffier van het college waarbij de raadsman als zodanig zou willen optreden.

9. De omstandigheid dat mr. Van Voorst Vader bij brief van 29 maart 2001 "als raadsman van [verdachte]" aan de Rechtbank toezending van het vonnis van de Politierechter verzoekt maakt het voorgaande niet anders.(3) Hij kan zich immers heel wel afficheren als raadsman van de verdachte zonder dat hij zich gesteld heeft. In zekere zin ligt de brief van verdachtes raadsman in het verlengde van het optreden van een raadsman als degene die namens de verdachte appel instelt. Zoals in HR 19 december 2000, NJ 2001, 161 is bepaald betekent het instellen van hoger beroep niet dat de raadsman zich heeft gesteld.

10. Blijft nog de vraag of deze warrige, voor meerderlei uitleg vatbare, als stelbrief onjuist geadresseerde brief het Hof noopte tot nader onderzoek naar de vraag of zich namens de verdachte een raadsman had gesteld of niet. Ik neig er naar deze vraag ontkennend te beantwoorden. Het Hof mocht ervan uitgaan dat een raadsman zo hij zich wilde stellen, dit min of meer ondubbelzinnig tot uitdrukking bracht. Natuurlijk kan er best eens iets misgaan en zou een rechter daar ook in moeten voorzien, maar deze brief is te gebrekkig - warrig, voor meerderlei uitleg vatbaar, als stelbrief onjuist geadresseerd - om de rechter te noodzaken een onderzoek te doen naar de vraag of zich namens de verdachte de raadsman, van wie de brief afkomstig was, heeft willen stellen. Het Hof heeft mogen veronderstellen dat als de verdachte het hoger beroep inderdaad had willen doorzetten, hij zich voor justitie bereikbaar had gehouden(4) en/of dat verdachtes raadsman zich tot het Hof zou hebben gewend wanneer zijn cliënt het hoger beroep inderdaad met zijn bijstand had willen doorzetten. Gelet op het bepaalde in art. 39 Sv mag er toch wel van worden uitgegaan dat verdachtes raadsman zoveel inzicht in de werking van het strafproces had dat hij in dat geval met het oog op de belangen van zijn cliënt(5) het Hof van de door hem beoogde bijstand op de hoogte zou stellen.

11. Het middel faalt.

12. Het tweede middel klaagt dat de redelijke termijn is geschonden door het tijdsverloop tussen het arrest van het Hof en de betekening van de mededeling uitspraak aan de verdachte in persoon op 10 augustus 2006.

14. Van rechtsgeldige betekening van de verstekmededeling binnen 1 jaar na uitspraak blijkt uit het dossier niet. De verstekmededeling is pas op 12 april 2005 rechtsgeldig betekend nadat daartoe op 31 juli 2002 en 24 maart 2005 pogingen zijn ondernomen. Dit betekent dat de redelijke termijn is overschreden.

15. Het middel slaagt.

16. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

17. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft de hoogte van de opgelegde straf. De Hoge Raad kan de hoogte daarvan verminderen naar de gebruikelijke maatstaf. Voor het overige dient het beroep te worden verworpen.

AG