Rechtbank Den Haag, 23-10-2019, ECLI:NL:RBDHA:2019:12233, 563674

de tijdelijke ontzegging 2.3. Op 30 september 1991 heeft [eiser] als – kort gezegd – veiligheidsofficier de leiding gekregen over de bewakingsgroep van een kazernecomplex. [eiser] heeft in die functie melding gemaakt van diverse misstanden waarvoor hij een plan van aanpak heeft opgesteld. Er ontstonden bezwaren tegen zijn manier van leidinggeven, als gevolg waarvan een aantal incidenten heeft plaatsgevonden. Op 6 november 1992 is [eiser] tijdelijk de leiding over de bewakingsgroep ontzegd om de rust in de bewakingsgroep te bewaren en verdere escalaties te voorkomen. De andere bij zijn functie behorende werkzaamheden kon en is [eiser] gewoon blijven uitoefenen. Tegen het tijdelijke ontzeggingsbesluit heeft [eiser] destijds geen rechtsmiddelen aangewend. Op 10 november 1992 is een onderzoeksteam benoemd, dat onderzoek heeft gedaan naar de wijze van leidinggeven van [eiser] . Uit dit onderzoek, waarvan de uitkomsten zijn neergelegd in een rapport van 26 november 1992, is gebleken dat de wijze van leidinggeven van [eiser] inhoudelijk juist was, zij het dat er wel kanttekeningen werden geplaatst bij de aanpak van [eiser] . Tevens is in het rapport opgenomen dat de leiding van [eiser] werd geaccepteerd en dat er geen fundamenteel wantrouwen heerste. Op basis hiervan zijn afspraken gemaakt met [eiser] , waarna [eiser] weer met de leiding over de bewakingsgroep is belast.

rehabilitatie 2.4. Op 30 november 1992 en diverse keren nadien is door dan wel namens [eiser] om rehabilitatie en schadeloosstelling verzocht. Bij Bekendmaking Bewakingsgroep KL, nr. [nummer] , d.d. 1 december 1992 heeft de kazernecommandant [de kazernecommandant] (hierna: [de kazernecommandant] ) de bewakingsgroep schriftelijk op de hoogte gesteld van de uitkomsten van voornoemd onderzoek. [de kazernecommandant] heeft hierbij aangegeven dat uit het onderzoek is gebleken dat de klachten en de kritieken omtrent de wijze van leidinggeven van [eiser] ongegrond zijn en dat [eiser] per 30 november 1992 weer volledig belast is met de leiding over de bewakingsgroep. Op 26 april 1993 is [eiser] mondeling gerehabiliteerd ten overstaan van alle betrokkenen. Op 21 juli 1993 is op verzoek van [eiser] de mondelinge rehabilitatie vastgelegd in een rehabilitatiebrief, die bij brief van 20 september 1993 nog enigszins is aangepast (hierna: de rehabilitatiebrief). In de rehabilitatiebrief is, voor zover relevant, opgenomen:

‘Onderwerp: Rehabilitatie

‘a. Uit onderzoek is mij gebleken dat uw uitzending naar Joegoslavië op een reguliere wijze heeft plaatsgevonden. Het ressort - in casu NTC - heeft een inventarisatie gemaakt van de beschikbare kapiteins, in casu 5. Op objectieve gronden, nl. op basis van een inschatting van de ‘misbaarheid’ in algemene zin, en zonder dat de huiswaartszending noch het zoeken in uw bureaulade daarin enige rol heeft gespeeld bent u door het ressort bij de DPKL voorgedragen voor uitzending. Dat besluit is vervolgens genomen. De Directie Personeel was op dat moment niet op de hoogte van bestaande problematiek; die kon in de besluitvorming derhalve geen rol spelen.’ (...) c. U bent in formele zin nimmer uit uw functie ontheven; daarvoor zou de DPKL – die in deze als enige bevoegd is – een besluit hebben moeten nemen, hetgeen niet is geschied. Wat is geschied is dat aan u is opgedragen gedurende een bepaalde periode feitelijk geen werkzaamheden te verrichten.

In deze is voorts van belang dat de opdracht tot het niet verrichten van werkzaamheden, gegeven door de kazernecommandant, op een relatief eenvoudige en snelle wijze – namelijk door het indienen van een bezwaarschrift (...), gecombineerd met een verzoek tot een voorziening bij voorraad – had kunnen worden aangevochten. (...) Blijkens de stukken heeft u die optie overwogen doch (...) niet uitgevoerd. (...) In dit verband zij volledigheidshalve opgemerkt dat de zgn. negatieve gevolgen (...) zich allen hebben voorgedaan voor het moment van formele rehabilitatie.

Hoewel ik de gang van zaken uitdrukkelijk betreur acht ik, gelet op het hiervoor gememoreerde, geen termen aanwezig om over te gaan tot een vorm van tegemoetkoming in de door u ervaren schade.

U heeft in het gesprek gewag gemaakt van een mogelijke negatieve invloed van hetgeen is voorgevallen op uw kansen om in de burgermaatschappij een werkkring te vinden. Ik zal mij gaarne inspannen om zulks te voorkomen. In dat verband zal ik, indien u daar prijs op stelt en onder raadpleging van uw functionele chef(s), zorgdragen voor een uitgebreid getuigschrift omtrent uw functioneren. Voorts ben ik bereid om u in aanmerking te brengen voor een actieve vorm van externe bemiddeling, uit te voeren door de sectie herplaatsing van de Directie Personeel.’ (Hierna: het besluit van [B] )

de tijdelijke ontzegging ‘Appellant is niet ontheven van zijn functie noch is hij geschorst. Deze maatregelen werden te zwaar bevonden nu appellant zijn overige werkzaamheden zou kunnen blijven uitvoeren doch de ontstane situatie een acuut ingrijpen terzake van het leiddinggeven aan de bewakingsgroep noodzakelijk maakte.’ de uitzending ‘Door bureau vredesmachten is begin 1993 aangegeven welk resort aan de beurt was om een militair ten behoeven van uitzending aan te wijzen. In casu werd het Nationaal Territoriaal Commando (NTC) aangewezen om een kapitein aan te wijzen voor een algemene functie in het voormalig Joegoslavië. Door de sectie adjudant-generaal (AG) van het NTC is vervolgens bekeken welke van de 9 PMC’s aan de beurt was. In het onderhavige geval bleek dit PMC-ZH te zijn.’ 2.9. Tegen het besluit van 3 november 1995 heeft [eiser] beroep ingesteld bij de bestuursrechter van deze rechtbank (hierna: de beroepsprocedure). Na een comparitie is besloten om de beroepsprocedure vier maanden aan te houden teneinde partijen in de gelegenheid te stellen afspraken te maken over een getuigschrift en over externe arbeidsbemiddeling.

‘Tussen partijen is in geschil of verweerder gehouden is aan eiser een schadevergoeding toe te kennen, welke schadevergoeding kan bestaan in geld en/of een rehabilitatiebrief.

Blijkens het bestreden besluit stelt verweerder zich op het standpunt dat hij daartoe niet gehouden is (...).

Op grond van de gedingstukken en het verhandelde tijdens de zitting en tijdens de comparitie van partijen is de rechtbank van oordeel dat verweerder terecht heeft aangenomen dat op hem geen schadevergoedingsplicht bestaat. De rechtbank overweegt daartoe dat verweerder terecht heeft aangegeven dat eiser destijds geen rechtsmiddelen heeft aangewend tegen het besluit waarin hem de leiding over de bewakingsgroep is ontzegd, welk besluit hij thans als oorzaak van de door hem geleden schade ziet. De rechtbank kan dit besluit daarom in dit geding niet meer indringend toetsen, doch kan slechts met terughoudendheid bezien of het besluit in flagrante strijd is geweest met enige regel van geschreven of ongeschreven recht dan wel volstrekt onhoudbaar is. Op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting is de rechtbank van oordeel dat daarvan geen sprake is, zodat het besluit niet kan dienen als grondslag voor een schadevergoedingsplicht.

De rechtbank kan in hetgeen door eiser is aangevoerd ook geen andere grond voor een schadevergoedingsplicht zien.

De rechtbank merkt nog op dat zij verweerders standpunt dat eiser voldoende is gerehabiliteerd door de brief van de Provinciaal Militair Commandant Zuid-Holland, kolonel [de kolonel] van 20 september 1993 (lees: de rehabilitatiebrief) niet voor onjuist kan houden.

De rechtbank overweegt tenslotte dat de DPKL met zijn aanbod tot het opstellen van een getuigschrift (hetgeen inmiddels op 22 augustus 1997 is gerealiseerd) en met het aanbieden van een actieve vorm van externe bemiddeling alleszins correct heeft gehandeld.’ 2.13. De uitspraak van de bestuursrechter is onherroepelijk. Bij uitspraak van 11 juni 1998 heeft de Centrale Raad van Beroep [eiser] niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep tegen de uitspraak van de bestuursrechter. de sollicitatie2.14. In 2001 was er een grootschalige wervingsactie door Defensie in verband met een tekort aan beroepsmilitairen. Op 5 mei 2001 heeft [eiser] zich schriftelijk tot bureau Herintreding van Defensie gericht met het verzoek om horizontaal als beroepsofficier te kunnen instromen. Na enkele telefonische gesprekken met kapitein [de kapitein] (hierna: [de kapitein] ) is [eiser] uitgenodigd voor een oriënterend gesprek. In de uitnodigingsbrief is [eiser] onder meer verzocht om originele diploma’s en getuigschriften mee te nemen alsook om de meegezonden staat van inlichtingen in verband met het aan te vragen veiligheidsonderzoek in te vullen. Op 22 juni 2001 heeft het gesprek met [de kapitein] plaatsgevonden. Op het formulier interview protocol heeft [de kapitein] het gesprek als volgt samengevat:

‘Kdd, die verontwaardigd is dat hij net als iedereen behandeld wordt. Heeft daarom ook geen officiële papu bij. Org. is al v. alles op de hoogte. Ziet een veiligheidsonderzoek daarom ook niet zitten. Papu niet ingevuld. Schermt voortdurend wel met papu, die hij niet kan laten zien. Benadrukt daarbij hoe goed hij wel niet is en hoe anderen disfunctioneren. Geeft veel af op anderen (offi.). Laat zich regelm. neg. uit over de org. Wenst spec. behandeling. Kandidaat met een rommeling CV, (rechtbank leest:) heeft alleen. Havo. Werkt sinds ’97 min of meer voor zichzelf. Onduidelijk wat hij precies doet. Heeft daarnaast tot ’99 een uitkering genoten. Laat achterste van zijn tong niet zien. Reageert geïrriteerd/achterdochtig bij doorvragen omtrent pers. achtergronden. Verontschuldigt zich a.h. einde v.h. gesprek. Voelt nattigheid. Zegt ook zelf dingen wel en niet te vertellen, staat niet onder ede. Kdd bepaalt zelf wat hij vertelt. Praat vaak om zaken heen. Wekt irritatie bij int. In het verleden ook de nodige botsingen gehad, zal ook voor de toek. het geval kunnen zijn. Beweegredenen/motivatie van betrokkene zijn vaag te noemen.’2.15. Op 3 juli 2001 heeft [de kapitein] [eiser] telefonisch laten weten dat [eiser] niet zou kunnen herintreden als beroepsmilitair en dat de afwijzing op schrift zou worden gesteld. [de kapitein] heeft het volgende negatieve advies opgesteld:

‘Neg. Adv.: betrokkene laat zich nogal negatief uit over de organisatie en het personeel wat er rondloopt in de hoedanigheid van ‘collega’-officieren. Komt ook in het gesprek zeer afstandelijk en achterdochtig over. Laat achterste van tong niet zien. Zegt hij ook bewust niet te doen. Vond het niet nodig om diploma’s en getuigschriften mee te nemen. Ook het invullen van de staat van inlichtingen was op hem niet van toepassing volgens hem. Tijdens het gesprek bepaalt hij ook wat relevant is en wat niet. Heeft een rommelige loopbaan bij Def. achter de rug. (...) Is hier in het verleden veiligheidsofficier geweest, betrokkene gebeld dat er nog een afwijzingsbrief volgt. Voorzichtigheid geboden hiermee. Advies: op algemene gronden afwijzen, zoals vooropleiding.’ 2.16. Voor de afhandeling van de afwijzing is het sollicitatiedossier naar H-POZ gestuurd. Bij binnenkomst van het sollicitatiedossier op 26 juli 2001 heeft het hoofd POZ de volgende handgeschreven opmerkingen gemaakt:

‘26/7/2001 H-Herintreding, svp [eiser] een kort briefje sturen dat we, op advies van de monitoren, momenteel geen loopbaanmogelijkheden voor hem zien, maar dat we hem wel in ons relatiebestand zullen houden.’

‘NB. We kennen [eiser] en hij is in het verleden een “probleemgeval” geweest. [de kapitein] voelde dat feilloos aan (knap staaltje werk!); we zeggen het hem echter niet en laten hem in zijn waarde!’ 2.17. Omdat de toegezegde schriftelijke bevestiging van de afwijzing uitbleef, heeft [eiser] daarover bij de Nederlandse Vereniging voor Personeelsbeleid (NVP) een klacht ingediend, welke klacht op dat punt gegrond is verklaard. [de kapitein] heeft op 4 oktober 2001 alsnog een afwijzingsbrief verstuurd (hierna: de afwijzingsbrief). In de afwijzingsbrief, die was gericht aan NVP en niet gedrukt op briefpapier van Defensie, is als reden van afwijzing gegeven – kort gezegd – dat [eiser] niet voldeed aan de opleidingseisen omdat hij de officiersopleiding niet had doorlopen en slechts over een HAVO-diploma beschikte. Voorts is opgenomen dat [eiser] wel in het relatiebestand zal worden gehouden.

‘Bijgaand treft u aan uw getuigschrift (...).

Ik betreur het zeer dat bij uw sollicitatie in 2001 de personeelsdienst van de landmacht zich onprofessioneel en grievend heeft gedragen door in uw personeelsdossier onjuiste en schadelijke opmerkingen te plaatsen, ondermeer dat u een “probleemgeval” zou zijn geweest. Ik bied u daarvoor mijn excuses aan, in het bijzonder ook omdat deze sollicitatieprocedure daardoor geen objectieve kans van slagen heeft gehad en u jaren in de onzekerheid hebt verkeerd over de oorzaak hiervan.

U ervaart de gewraakte opmerking, achteraf, als een smet op uw carrière. Niets is minder waar, vandaar dit getuigschrift.

Naast dit getuigschrift wil ik u ook graag begeleiding aanbieden bij het opstarten van een onderneming en u financieel tegemoetkomen. Wij hebben daarover nadere afspraken gemaakt en afgesproken dat over de inhoud daarvan niet met derden wordt gecommuniceerd.’ 2.23. Bij brief van 4 juli 2008 heeft mr. Bolt bij Defensie gemeld als advocaat van [eiser] op te treden. Mr. Bolt stelt dat de door Defensie aangeboden vergoeding van € 75.000,- niet toereikend is om de geleden en nog te lijden (im)materiële schade te compenseren en heeft een bedrag van € 981.768,51 aan (alleen) inkomensschade genoemd.

‘De heer Hillen heeft er geen gras overlaten groeien: zojuist belde de heer [C] dat hij (lees: Hillen) de bemiddeling van een onafhankelijke derde door ons aan te wijzen heeft toegezegd om de zaak snel tot een einde te brengen. Dus geen bindend advies, maar dat kan nog de uitkomst zijn voor de schadevaststelling.’

‘Opdrachtnemer, de heer dr. [X] , neemt kennis van de inhoud van het dossier van de heer [eiser] zoals door beide partijen afzonderlijk samengesteld, en vormt zich daarover een oordeel. Hij brengt een schriftelijk gemotiveerd advies uit, mede gelet op het tijdsverloop in deze kwestie, op een zo kort mogelijke termijn aan partijen. Met het oog op het tot stand brengen van een definitieve beëindiging van alle tussen partijen gerezen geschillen bevat dit advies tevens de door de deskundige berekende en passend en toereikend geachte financiële vergoeding ter zake van de compensatie van alle door [eiser] ten gevolge van onrechtmatig en of verwijtbaar handelen en nalaten door (toedoen van en of namens) Defensie geleden en toekomstige schade, waaronder voorts begrepen de gemaakte kosten van rechtsbijstand tot aan de dag van het uitbrengen van het advies.’ (Hierna: de opdrachtomschrijving)

‘Ik begreep dat jullie de zaak in handen hebben gegeven van de landsadvocaat die het dossier gaat samenstellen. Dit laatste vind ik merkwaardig omdat het streven was van de minister om de zaak juist uit de “juridische sfeer” te halen. Jullie gaven immers ook aan geen behoefte te hebben aan een nieuwe “zaak [...] ”. Ik ga er dan ook van uit dat jullie er voor zullen zorgen dat het niet een nieuwe juridische strijd gaat worden. Indien ik het gevoel krijgt dat het toch die kant op gaat, kom ik er bij jullie op terug.’ 2.28. Bij brieven van respectievelijk mr. Daalder d.d. 13 november 2013 en mr. Pasman d.d. 25 november 2013 hebben Defensie en [eiser] hun standpunten aan [X] kenbaar gemaakt.

‘ 1.2 Uitvoering werkzaamheden De uitvoering van mijn werkzaamheden heeft plaatsgevonden op basis van het volgende - door partijen geaccordeerde - reglement Advies (hierna: het Reglement Advies).

(...)

Informanten en deskundigen De adviseur zal eerst na instemming van beide partijen zelf derden, informanten en/of deskundigen mogen raadplegen. Hij zal partijen op de hoogte stellen van de relevante inhoud van hetgeen zij hem hebben medegedeeld. Van alle schriftelijke stukken, die de adviseur van de derden, informanten of deskundigen ontvangt zal hij een kopie aan partijen sturen. Partijen kunnen hun commentaar op de informatie/documentatie van de informanten/deskundigen schriftelijk ter kennis van de adviseur brengen, met kopie aan de wederpartij. Partijen kunnen op elkaars commentaar niet meer reageren. Dit dient binnen 14 dagen na het beschikbaar komen van de informatie te geschieden.

(...)

Het advies (...) Het advies bevat in elk geval: (...) (e) gebruikte informatie (...)

Beoordelingscriteria De adviseur geeft zijn oordeel met inachtneming van de op het geschil en het feitencomplex toepasselijke wet- en regelgeving en hetgeen hij in de gegeven omstandigheden redelijk en billijk acht gezien de omstandigheden van het geval.

(...)

Aansprakelijkheid De adviseur kan niet aansprakelijk worden gesteld, noch civielrechtelijk, noch tuchtrechtelijk, voor enig handelen of nalaten met betrekking tot de geschillenoplossing, daarin begrepen de inhoud van het advies.

(...)

(...) Zoals uit het rapport blijkt heb ik het onderzoek zo ingericht dat ik 3 geschilpunten onderscheid, te weten: 1. De rechtmatigheid van de ontzegging van de leiding over de bewakingsgroep en de uitzending naar voormalig Joegoslavië (1992-1993) 2. actieve externe bemiddeling (1996-2006) 3. herintreding bij Defensie 2001

Deze geschilpunten zijn onderverdeeld naar enige tientallen onderwerpen, teneinde de problematiek inzichtelijk te kunnen maken en deze gedetailleerd te kunnen beschrijven. Bij de beoordeling van de geschilpunten heb ik de indeling naar onderwerpen gevolgd.

(...)