Rechtbank Den Haag, 20-04-2022, ECLI:NL:RBDHA:2022:3650, C/09/607828 / HA ZA 21-189

Naar aanleiding van een openbare aanbesteding in 2014 van de OV-concessie in Limburg zijn, kort samengevat, verdenkingen gerezen van strafbare feiten. Het strafrechtelijk onderzoek ‘[X]’ is in april 2015 gestart op basis van verdenking van valsheid in geschrift. Dat is later aangevuld met verdenking van het delen van bedrijfsgeheimen en van niet-ambtelijke corruptie en witwassen.

[eiser] werd in dit kader verdacht van feitelijk leidinggeven aan valsheid in geschrift (artikel 225 Wetboek van Strafrecht (Sr)), niet-ambtelijke omkoping (artikel 328ter Sr) en schending van bedrijfsgeheimen (artikel 273 Sr). Schending van bedrijfsgeheimen is een klachtdelict. Dat is een delict waarbij de verdachte pas vervolgd kan worden als het slachtoffer van het delict zelf heeft aangegeven strafrechtelijke vervolging te wensen.

Tot de stukken in het strafdossier waarover [eiser] vanaf augustus 2015 beschikte, behoorden twee processen-verbaal van aangifte van Veolia (in de persoon van haar HR-directeur), van 7 mei 2015 en van 11 juni 2015. In het proces-verbaal van 7 mei 2015 stond niet dat de aangeefster een klacht wenste in te dienen. Het proces-verbaal van 11 juni 2015 is een aanvullend proces-verbaal van aangifte, dat is opgemaakt naar aanleiding van het gesprek met de HR-directeur van Veolia op 7 mei 2015. In het proces-verbaal van 11 juni 2015 (hierna: het klachtdocument) is opgenomen dat de aangeefster zou hebben gezegd: “Ik doe klacht en wens dat er een strafvervolging wordt ingesteld.”

Op 15 oktober 2015 hebben [eiser] en het NS-concern een overeenkomst gesloten op grond waarvan de tussen hen bestaande arbeidsrelatie per 1 maart 2016 werd beëindigd. Reden hiervoor was de tegen [eiser] bestaande verdenking.

Op 15 februari 2016 heeft [eiser] in zijn strafzaak het eindproces-verbaal van 18 januari 2016 ontvangen. Hierin is onder meer vermeld: “Op 7 mei 2015 en 11 juni 2015 heeft Veolia aangifte gedaan respectievelijk een klacht ingediend en gevraagd om strafvervolging in te stellen.”

Vanaf half mei 2016 heeft overleg tussen het openbaar ministerie en (de raadsman van) [eiser] plaatsgevonden over een alternatieve afdoening van de strafzaak tegen hem. Het openbaar ministerie was bereid een alternatieve vorm van afdoening te overwegen, omdat uit het onderzoek was gebleken dat [eiser] niet actief bij de feiten was betrokken. Zijn rol werd daarmee door het openbaar ministerie als minder ernstig beoordeeld dan die van zijn medebestuurders.

Medio 2016 heeft een beoogde nieuwe werkgever van [eiser] ervan afgezien om hem in dienst te nemen in verband met de tegen hem bestaande verdenking.

Op 14 november 2016 heeft het openbaar ministerie aan [eiser] een transactie als bedoeld in artikel 74 Sr aangeboden voor schending van bedrijfsgeheimen, inhoudende betaling van een bedrag van € 30.000 binnen twaalf weken. Onderdeel van het transactieaanbod was voorts dat [eiser] geen aanspraak zou maken op schadevergoeding. Ook zou in de strafzaak op een regiezitting publiekelijk verantwoording worden afgelegd over de afdoening. Verder zou [eiser] volgens het transactieaanbod 120 uur werk moeten verrichten. Over (details van) het transactieaanbod is vervolgens overleg geweest tussen het openbaar ministerie en de raadsman van [eiser] .

Ondertussen was een aantal medeverdachten van [eiser] door het openbaar ministerie gedagvaard. In de strafzaak tegen verdachte NS Groep N.V. heeft de verdediging bij brief van 16 november 2016 onderzoekswensen geformuleerd in verband met de inhoud en totstandkoming van de aangifte. Vervolgens heeft nader onderzoek bij de rechter-commissaris plaatsgevonden. In dat kader zijn in mei 2017 de HR-directeur van Veolia en de verbalisant die het klachtdocument had opgemaakt gehoord.

Op 16 december 2016 is het transactieaanbod door het openbaar ministerie in zijn definitieve vorm aan [eiser] verstuurd. [eiser] heeft dit vervolgens geaccepteerd. Op 20 december 2016 heeft de raadsman van [eiser] het transactieaanbod dat [eiser] op 19 december 2016 had ondertekend (hierna: de transactie) retour gezonden aan het openbaar ministerie. Op het door hem ondertekende stuk heeft [eiser] handmatig bijgeschreven: “Ik heb me aan geen enkel strafbaar feit schuldig gemaakt, maar gegeven de situatie kan ik niet anders dan de transactie accepteren. Iedere maand langer werkeloos maakt de kans op een nieuwe baan kleiner.”

De begeleidende brief van de raadsman van [eiser] van 20 december 2016 vermeldt onder meer: “Namens cliënt benadruk ik dat hij ontkent zich aan een strafbaar feit te hebben schuldig gemaakt. Dat hij niettemin uw transactieaanbod aanvaardt, is enkel ingegeven door het feit dat hij als gevolg van het onderhavige strafrechtelijke onderzoek substantiële schade heeft geleden, en hij zich niet kan permitteren die schade nog verder te laten oplopen door het transactieaanbod niet te aanvaarden en dus te worden geconfronteerd met de door u alsdan aangekondigde dagvaarding en openbare berechting, hoe die ook uitvalt. Meer specifiek: cliënt is zijn werk en zijn inkomen kwijtgeraakt en iedere dag langer werkloos maakt de kans op een nieuwe werkkring kleiner. In feite heeft hij geen keus. Ik heb u deze situatie eerder uitvoerig uiteengezet en mondeling en schriftelijk toegelicht, waarnaar ik wel mag verwijzen.”

In januari, februari en maart 2017 heeft [eiser] aan zijn verplichtingen uit hoofde van de transactie voldaan. Daarmee is de strafzaak tegen [eiser] op de voet van artikel 74 lid 1 Sr geëindigd.

Per 1 mei 2017 is [eiser] gaan werken als financieel directeur bij een bedrijf. Nadat het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag [eiser] had bericht dat het voornemens was de aanvraag voor een verklaring omtrent gedrag (hierna: VOG) af te wijzen, heeft het bedrijf de arbeidsrelatie met [eiser] op 15 mei 2017 beëindigd. Op 22 juni 2017 volgde, na bezwaar van [eiser] , de definitieve beslissing met de afwijzing van de VOG. Reden voor de afwijzing was het bestaan van de transactie die voorkwam in het Justitieel Documentatie Systeem.

Op 21 december 2017 heeft de rechtbank Oost-Brabant in verschillende zaken tegen medeverdachten van [eiser] vonnis gewezen.¹ De rechtbank heeft de officieren van justitie niet-ontvankelijk verklaard in hun vervolging voor de schending van bedrijfsgeheimen en de verdachten van de overige tenlastegelegde feiten vrijgesproken. De rechtbank overwoog voor wat betreft de schending van bedrijfsgeheimen dat het tweede proces-verbaal van aangifte (van 11 juni 2015) in strijd met de waarheid was opgemaakt. Het tweede proces-verbaal van aangifte moest als een vals klachtdocument worden aangemerkt en moest daarmee als onbetrouwbaar worden bestempeld en van het bewijs worden uitgesloten. De rechtbank achtte een niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie wegens onherstelbaar vormverzuim als sanctie niet op haar plaats, omdat niet was gebleken van verhullen door politie en openbaar ministerie in de aanloop naar de getuigenverhoren en van boos opzet aan de zijde van politie en openbaar ministerie. De rechtbank was evenwel van oordeel dat niet was voldaan aan het klachtvereiste, omdat niet was gebleken van een onmiskenbare bedoeling bij aangeefster dat degene tegen wie aangifte werd gedaan zou worden vervolgd. Daarmee ontbrak de bevoegdheid van het openbaar ministerie tot vervolging voor schending van bedrijfsgeheimen. Op die grond heeft de rechtbank het openbaar ministerie niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging voor dit tenlastegelegde feit.

Het openbaar ministerie heeft hoger beroep ingesteld tegen de vonnissen van 21 december 2017.

Eind 2017 heeft [eiser] weer een betaalde baan gevonden. Sindsdien is hij werkzaam als controller.

In november 2020 heeft het openbaar ministerie het hoger beroep ingetrokken. In een persbericht van 13 november 2020 heeft het openbaar ministerie toegelicht dat de feiten waarvan de meeste verdachten werden verdacht niet bewijsbaar werden geacht en dat betrokkenen daarnaast, op basis van hun handelen en hun positie, al zodanige gevolgen hadden ondervonden dat het doorzetten van het hoger beroep niet opportuun werd geacht.

Bij brief van 7 december 2020 heeft de advocaat van [eiser] de Staat onder toezending van een concept-dagvaarding bericht (kort gezegd) dat [eiser] gerechtelijke vernietiging vordert van de transactie op grond van bedrog dan wel dwaling. Ook maakt [eiser] jegens de Staat aanspraak op vergoeding van schade als gevolg van het strafrechtelijk onderzoek ‘[X]’, het opmaken van het valse klachtdocument van 11 juni 2015, het opmaken van het valse eindproces-verbaal van 18 januari 2016, het verhullen althans verzwijgen dat deze documenten vals waren en het [eiser] laten aangaan van de transactie van 19 december 2016.