Aflevering 12

podium

Met het arrest van de Hoge Raad van 14 juli 20171 lijkt het touwtrekken tussen de fiscus en belastingplichtigen over de emigratieheffingen bij pensioenen en lijfrenten tot een eind te zijn gekomen. Het ging daarbij vooral om de vraag of de conserverende aanslag in strijd was met de goede trouw die bij de uitleg en toepassing van verdragen ter voorkoming van dubbele belasting in aanmerking moet worden genomen. Nederland haalt daarmee immers een heffingsrecht naar zich toe dat op grond van die verdragen veelal is toegewezen aan de woonstaat van de belastingplichtige. De Hoge Raad hakt de knoop door bij het onderscheid tussen enerzijds het terugnemen van een voorwaardelijk verleende premieaftrek en anderzijds het belasten van (een deel van) de aanspraken. In het eerste geval is geen sprake van strijd met (de goede trouw van) het belastingverdrag, in het tweede geval wel. De vraag is of de Hoge Raad ten aanzien van pensioenen niet al te gemakkelijk is meegegaan met de reparatiewetgeving na de ‘2009-arresten’. De fiscus heeft dan ook geen fraaie eindzege geboekt in zijn kruistocht tegen de afkoop van pensioenen en lijfrenten na emigratie.

In juni 2017 wees het Europese Hof van Justitie arrest in de zaak Smallsteps. Het draaide hier om de zogenoemde pre-pack, ofwel de voorbereiding van een doorstart na faillissement (maar voordat een bedrijf daadwerkelijk failliet wordt verklaard). Hier hebben ondernemingen in zwaar weer behoefte aan, omdat er na faillietverklaring doorgaans weinig tijd is om op goede voorwaarden een overdracht van de onderneming te realiseren, onder andere vanwege negatieve publiciteit. Wat is het oordeel van het Europese Hof van Justitie over de figuur van de pre-pack?

Deze bijdrage start in 1959, met een ogenschijnlijk onschuldige uitspraak van het Hof Amsterdam over de waardering van een zelfbewoonde woning bij de staking van een onderneming. De daaropvolgende uitspraak van de Hoge Raad was verrassend, sterker: een donderslag bij heldere hemel die nog heel lang nadreunde. Een verdere invulling kwam er pas in 2000. In 2013 volgde een uitspraak over de inbreng van een zelfbewoonde woning. De auteur bespreekt de betekenis van deze ‘waarde in bewoonde staat’ in de inkomstenbelasting, de overdrachtsbelasting en de erf- en schenkbelasting.

Naschrift FTV 11- nr. 51