Aflevering 7

Het toepassen van algoritmen door overheidsorganisaties ligt momenteel, onder meer door de toeslagenaffaire, onder een vergrootglas. Algoritmen spelen echter een belangrijke rol in de data-analyseprocessen van de Belastingdienst en andere uitvoeringsorganisaties. Voor toepassing van data-analyse bij de controle van fiscale aangiften van bedrijven is het noodzakelijk om te weten welke juridische mogelijkheden, beperkingen en randvoorwaarden hiervoor gelden. Hiervoor heb ik op grond van een uitgebreid bronnenonderzoek een rechtstheoretisch kader opgesteld voor de inzet van algoritme-gedreven technologieën bij de uitvoering van fiscale boekenonderzoeken door de Belastingdienst. Ik ben gestart met het opstellen van een overzicht van de belangrijkste wet- en regelgeving die van toepassing is op de inzet van algoritme-gedreven technologieën door de overheid in het algemeen en de Belastingdienst in het bijzonder. Vervolgens heb ik de belangrijkste juridische risico’s en bijbehorende juridische eisen vastgesteld die samenhangen met het toepassen van algoritme-gedreven technologieën door de overheid. In een vervolgonderzoek zal ik op grond van een nadere beschouwing van deze risico’s en verplichtingen trachten te duiden in welke mate de geldende wet- en regelgeving beperking oplegt aan de toepassing van algoritme-gedreven technologieën en data-analyses binnen fiscale boekenonderzoeken en wat daarvan de eventuele impact is op de effectiviteit en efficiency van het toezichtsinstrument ‘boekenonderzoek’.

Het afgelopen decennium is sprake van toenemende nationale en internationale regelgeving en rechtspraak met betrekking tot bronstaatbelastingen. Dit heeft voor een belangrijk deel te maken met het bestrijden van onbedoeld gebruik (misbruik), als met de toepassing van het EU-recht in het bijzonder het vrij verkeer van kapitaal belemmeringen verbiedt tenzij een rechtvaardigingsgrond van toepassing is. Deze problematiek speelt een belangrijke rol, omdat niet zelden blijkt dat in binnenlandse situaties een soepeler regelgeving van toepassing is dan in grensoverschrijdende gevallen. In dit tweeluik besteed ik aandacht aan de belangrijkste ontwikkelingen met betrekking tot de Nederlandse bronstaatheffingsproblematiek. In dit eerste deel richt ik mij daarbij op de dividendbelasting.

Op 12 december 2023 heeft de Staatssecretaris van Financiën het Besluit onroerende zaken omzetbelasting geactualiseerd. Dit besluit staat in de fiscale volksmond ook wel bekend als het Vastgoedbesluit. De actualisering van het Vastgoedbesluit was het gevolg van recente jurisprudentie, gewijzigde regelgeving en beleidsmatige wijzigingen. In deze bijdrage bespreken de auteurs de meest inhoudelijke wijzigingen van het besluit.