Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 03-01-2023, ECLI:NL:GHARL:2023:5, 21/01459

Belanghebbende heeft met betrekking tot het – onder 1.5 vermelde – verzoek om aanhouding ter zitting van het Hof naar voren gebracht dat de Inspecteur bij de behandeling van het bezwaar tegen de aanslagen voor de andere belastingjaren steeds verwijst naar de onderhavige uitspraak van de Rechtbank. Ze heeft er daarom niet veel vertrouwen in dat de Inspecteur in die zaken een voor haar gunstige beslissing gaat nemen. Voorts heeft belanghebbende naar voren gebracht dat de situatie in elk jaar toch weer net wat anders is. Het Hof ziet gelet op hetgeen belanghebbende voor haar verzoek heeft aangevoerd geen aanleiding de zaak (alsnog) aan te houden. Het Hof merkt op dat het voorgaande juist ervoor pleit dat het Hof thans een (richtinggevende) uitspraak doet en dat belanghebbende de afwijkingen per jaar kan aanvoeren.

Belanghebbende stelt, naar het Hof begrijpt, dat in de bezwaarfase de hoorplicht is geschonden omdat de Inspecteur van tevoren niet heeft meegedeeld dat het – onder 2.9 genoemde – op 25 februari 2020 gehouden gesprek een hoorgesprek was, dat het haar tijdens het gesprek ook niet duidelijk is geworden dat het om een hoorgesprek ging en dat haar te weinig tijd is gegeven om op het daarvan opgemaakte verslag te reageren. Indien er sprake is van schending van de hoorplicht, verzoekt belanghebbende het Hof, zo heeft zij ter zitting desgevraagd verklaard, zelf in de zaak te voorzien en daarbij haar reactie op het verslag te betrekken.

Naar het oordeel van het Hof is van schending van de hoorplicht geen sprake. Daartoe overweegt het Hof als volgt. Uit de aan het gesprek door de Inspecteur met de gemachtigde voorafgaande correspondentie (zie onder meer het – onder 2.9 vermelde – e-mailbericht van 19 februari 2020 van de gemachtigde aan de Inspecteur) volgt, dat het de gemachtigde duidelijk moet zijn geweest, dat de afspraak een hoorgesprek (met betrekking tot het bezwaar tegen de aanslag IB/PVV 2015) betrof. Het in voormelde e-mailbericht genoemde verzoek van de gemachtigde om de stukken te mogen inzien, is geëffectueerd voorafgaand aan het gesprek. Voorts heeft de gemachtigde een verslag van het hoorgesprek ontvangen, waaruit voldoende duidelijk wordt dat het gesprek (wat betreft het bezwaar inzake IB/PVV 2015) de status van een hoorgesprek had. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat de gemachtigde in haar reacties op het verslag daarover jegens de Inspecteur ook geen opmerkingen heeft gemaakt. Uit het verslag volgt verder dat belanghebbende voldoende in de gelegenheid is gesteld om mondeling haar mening te geven over het door haar gemaakte bezwaar. Daarna is de gemachtigde in de gelegenheid gesteld zich over het verslag uit te laten en daarvoor (uiteindelijk) een termijn van 10 dagen gegund. Deze termijn acht het Hof niet onredelijk. Het Hof wijst belanghebbende erop dat haar later op het hoorverslag gegeven reactie tot de stukken van het geding behoort, zodat deze wordt meegenomen in de beoordeling van de zaak.

Een voordeel kan slechts inkomen zijn indien er een bepaalde bron aan ten grondslag ligt. Partijen houdt verdeeld of de onder 2.1 genoemde activiteiten een dergelijke bron (winst uit onderneming) vormen.

Bij de beoordeling van de bronvraag gelden als algemeen uitgangspunt de volgende drie voorwaarden: (i) deelname aan het economische verkeer, (ii) het (subjectieve) oogmerk om voordeel te behalen, en (iii) de (objectieve) verwachting dat het voordeel redelijkerwijs kan worden behaald. Tussen partijen is enkel in geschil is of sprake is van een objectieve voordeelsverwachting.

Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad (HR 14 oktober 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR6821) dient in het kader van de objectieve voordeelsverwachting te worden onderzocht of de activiteiten van belanghebbende voorzienbaar blijvend verlieslatend zijn dan wel of daarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat zij belanghebbende, zij het in de toekomst, positieve zuivere opbrengsten zullen opleveren. De vraag of in een bepaald jaar sprake is van een objectieve voordeelsverwachting moet in beginsel worden beantwoord op basis van feiten en omstandigheden van dat jaar. Feiten en omstandigheden van andere jaren kunnen echter licht werpen op het antwoord op de vraag of in het betreffende jaar sprake is van een objectieve voordeelsverwachting en mogen daarom mede in aanmerking worden genomen (HR 24 juni 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP5707).

Voor zover belanghebbende stelt dat de administratiewerkzaamheden één geheel vormen met de hondenactiviteiten, aangezien, naar het Hof begrijpt, sprake zou zijn van één objectieve onderneming, volgt het Hof belanghebbende daarin niet. Gelet op de aard van de hiervoor genoemde activiteiten bestaat er, naar het oordeel van het Hof, onvoldoende samenhang en verband tussen deze activiteiten. Dit betekent dat voor elk van de genoemde activiteiten afzonderlijk moet worden beoordeeld of deze op zichzelf beschouwd een bron van inkomen vormen. Tegenover de gemotiveerde betwisting daarvan door de Inspecteur, rust op belanghebbende de last aannemelijk te maken dat de bedoelde activiteiten een bron van inkomen vormen.

Naar het oordeel van het Hof is in het onderhavige jaar met betrekking tot voormelde activiteiten van belanghebbende geen sprake van een objectieve voordeelsverwachting. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat blijkens het – onder 2.8 vermelde – door haar gemachtigde aan de Inspecteur verstrekte overzicht van de behaalde resultaten van beide activiteiten, welk overzicht is gebaseerd op de door belanghebbende zelf ingediende aangiften IB/PVV, de resultaten tot en met het jaar 2018 op één jaar na (2010 ter zake van de administratiewerkzaamheden) uitsluitend negatief waren. Belanghebbende heeft in hoger beroep weliswaar aangevoerd dat volgens haar door de Inspecteur – door het buiten beschouwing laten van de voorraadmutatie – een verkeerd brutowinstmarge is berekend, maar ter zitting van het Hof heeft belanghebbende desgevraagd verklaard dat zij de hoogte van de in dit overzicht vermelde resultaten niet betwist. Wat betreft de administratiewerkzaamheden heeft belanghebbende verklaard dat deze in de periode 2014 tot en met 2018 werden afgebouwd en slechts de formele afhandeling van nog lopende contracten en afspraken behelsden. In die periode had belanghebbende nog nauwelijks omzet uit die activiteiten, terwijl het resultaat (aanzienlijk) negatief was. Ook in dat licht bezien, kan niet worden geoordeeld dat redelijkerwijs een voordeel uit deze activiteiten te verwachten viel. Wat betreft de hondenactiviteiten heeft belanghebbende diverse verklaringen gegeven voor de negatieve resultaten en in dat verband verwezen naar allerlei “nieuwe situaties”, waaronder het langer duren van de opstartfase door arbeidsongeschiktheid, het moeten huren van extra bedrijfsruimte voor de nieuwe activiteit “voedseldrogers” en haar daarna verslechterende gezondheid, de verhuizing naar [woonplaats] in 2016, de verbouwingswerkzaamheden in 2016 en 2017, het ten onrechte stilleggen van de activiteiten door de gemeente [de gemeente] in 2018/2019, en vanaf 2019 (de voorbereiding voor) de beoogde nieuwe activiteiten en uitbreiding van de webshop. Naar het oordeel van het Hof heeft belanghebbende daarmee geen feiten en omstandigheden gesteld op grond waarvan, zonder nadere toelichting en onderbouwing, welke ontbreken, aan te nemen valt dat in 2015 redelijkerwijs de verwachting bestond dat de resultaten binnen afzienbare tijd positief zouden worden. In 2019 was het resultaat weliswaar € 151, maar de Inspecteur heeft onweersproken gesteld dat dit zeer geringe positieve resultaat incidenteel is, omdat dit is veroorzaakt door een door de gemeente [de gemeente] uitbetaalde schadevergoeding. Dat de jaren daarna voor deze activiteiten ook een positief resultaat hebben laten zien, zoals belanghebbende nog heeft gesteld, heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt. Evenmin is aannemelijk gemaakt dat, en in hoeverre, deze resultaten dan een licht hebben kunnen werpen op het jaar 2015, mede gelet op de hiervoor genoemde (beoogde) nieuwe activiteiten vanaf 2019.

Ook hetgeen overigens door belanghebbende is aangevoerd, leidt niet tot het oordeel dat er sprake is van een bron van inkomen. Voor zover belanghebbende nog heeft verwezen naar het op internet raadpleegbare document “Belastingdienst FFD Handreiking bron 15-03-2021”, kan haar dit niet baten, reeds niet omdat niet valt in te zien hoe de door belanghebbende geciteerde passages uit dit document, te weten “redelijke termijn”, waarmee belanghebbende doelt op het binnen een redelijke termijn verwachten van voordeel, en “als u doorgaat zijn deze activiteiten voortaan privé (meestal met BTW-plicht)”, iets kan afdoen aan hetgeen hiervoor is overwogen.

Belanghebbende heeft gesteld dat de Inspecteur, naar het Hof begrijpt, tot 2014 de activiteiten altijd als een IB-onderneming heeft behandeld. Ter zitting van het Hof heeft belanghebbende in dit verband desgevraagd verklaard een beroep op het vertrouwensbeginsel te doen, gestoeld op het feit dat de Inspecteur jarenlang haar aangifte heeft gevolgd zonder daarover vragen te stellen. Voor in rechte te beschermen vertrouwen is echter meer vereist dan de enkele omstandigheid dat de inspecteur gedurende een aantal jaren bij het regelen van de aanslag op een bepaald punt de aangifte heeft gevolgd (vgl. HR 13 december 1989, ECLI:NL:HR:1989:ZC4179). Belanghebbende heeft evenwel geen omstandigheden gesteld die bij haar de indruk hebben kunnen wekken dat het door de Inspecteur enkel volgen van de aangiften berust op een bewuste standpuntbepaling. Het Hof verwerpt het beroep op het vertrouwensbeginsel.

Belanghebbende stelt voorts dat de Inspecteur in de aanloop naar het opleggen van de aanslag onzorgvuldig heeft gehandeld. Belanghebbende voert daartoe aan dat de Inspecteur in december 2018 heeft toegezegd dat zij tot medio maart 2019 de tijd zou hebben om de door de Inspecteur gestelde vragen te beantwoorden. Door desondanks een aanslag op te leggen met dagtekening 15 maart 2019, die al een paar weken daarvoor is vastgesteld, heeft de Inspecteur onzorgvuldig gehandeld. Ter zitting van het Hof heeft belanghebbende verklaard dat haar punt is dat de Inspecteur heeft verzuimd te zeggen dat hij, om de aanslag de betreffende dagtekening mee te geven, al een paar weken daarvoor de aanslag in het systeem moet inbrengen. Belanghebbende zegt zich niet te hebben gerealiseerd dat het vaststellen van een aanslag verwerkingstijd in beslag neemt. Belanghebbende heeft desgevraagd verklaard niet te weten welke gevolgen zij aan deze stelling verbonden wenst te zien. De Inspecteur betwist dat gezegd is dat belanghebbende tot medio maart 2019 de gelegenheid had de vragen te beantwoorden. Daarbij wijst hij erop dat belanghebbende bij brief van 29 augustus 2017 een verzoek om informatie heeft ontvangen, waarvoor aan haar meermaals op haar verzoek (telefonisch) uitstel voor de beantwoording is verleend, en dat uiteindelijk is afgesproken dat belanghebbende vóór 1 juni 2018 met een nieuwe aangifte zou komen. Hoewel daar meermalen telefonisch nog door de Inspecteur om is verzocht, is de aanvullende informatie niet verstrekt. Uiteindelijk moest de aanslag in verband met dreigende verjaring worden opgelegd. Dit is gedaan aan de hand van de voor de Inspecteur beschikbare gegevens, aldus de Inspecteur.

Naar het oordeel van het Hof heeft belanghebbende, tegenover de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur, met hetgeen zij daartoe heeft aangevoerd geen feiten en omstandigheden aannemelijk gemaakt die tot de conclusie leiden dat de Inspecteur bij het opleggen van de aanslag onzorgvuldig heeft gehandeld. Dat de aanslag is opgelegd zonder rekening te houden met de door belanghebbende later overgelegde gegevens, komt voor rekening van belanghebbende.

Gelet op het voorgaande heeft de Inspecteur terecht het door belanghebbende aangegeven verlies uit onderneming, de investeringsaftrek, de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling niet in aanmerking genomen.

Niet in geschil is dat belanghebbende niet binnen de in de aanmaning gestelde termijn (welke eindigde op 17 november 2016) aangifte IB/PVV heeft gedaan voor het jaar 2015, namelijk eerst op 19 november 2016.

Met betrekking tot de verzuimboete heeft belanghebbende in hoger beroep aangevoerd dat zij, nadat zij in 2004 was afgekeurd, een periode heeft gekend van langdurig lichamelijke klachten, ter zake waarvan begin 2015 een intensief behandeltraject is gestart. De mate waarin de klachten zich thans nog voordoen, is afhankelijk van fysieke inspanning en van stress-factoren. Met name door concentratiestoornissen bleek in 2016, waarin over een periode van drie maanden vele beoogde locaties werden bezichtigd en het bedrijf is verhuisd, het voeren van de administratie een taak die ontzettend veel moeite kostte. Belanghebbende heeft verklaard dat zij wellicht iemand had moeten inhuren voor haar administratie, voor het versturen van de bestellingen en voor de verhuizing, maar dan was het bedrijfsresultaat nog slechter geweest. Volgens belanghebbende is langdurige ziekte een verschoonbare reden voor termijnoverschrijding.

Naar het oordeel van het Hof heeft belanghebbende onvoldoende gesteld om tot de conclusie te kunnen komen dat sprake is van afwezigheid van alle schuld. Het Hof acht de opgelegde boete een passende en ook geboden sanctie voor het verzuim dat is begaan. De Rechtbank heeft de verzuimboete wegens overschrijding van de redelijke termijn terecht met 5% verminderd tot € 350. In hoger beroep is de redelijke termijn niet verder overschreden, zodat voor een verdere vermindering geen aanleiding bestaat.