Rechtbank Noord-Holland, 10-11-2022, ECLI:NL:RBNHO:2022:9945, AWB - 21 _ 4199

1. Eiseres is genothebbende krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van de woning. De woning is een tussenwoning, gebouwd in 1927 . De inhoud van de woning is 286 m³ en de oppervlakte van het perceel is 119 m². De woning is voorzien van een dakkapel en een berging.

2. Op 1 januari 2021 woonde eiseres samen met haar zoon in de woning. De zoon van eiseres is op [datum] 2021 verhuisd.

Geschil

3. In geschil is de waarde van de woning op de waardepeildatum 1 januari 2020. Tevens is in geschil of voor de afvalstoffenheffing moet worden uitgegaan van een één persoon of van meer dan één persoon.

4. Eiseres bepleit een waarde van maximaal € 281.000 en stelt daartoe het volgende. De WOZ-waarde is te veel gestegen. De woning is een bouwval. Zij verwijst naar de slechte staat van het dak van de woning. Eiseres stelt voorts dat de voorgevel is verzakt. De woning heeft geen centrale verwarming en ook geen badkamer. De woning is slechts voorzien van een douchecabine en wastafel. Er is onvoldoende rekening gehouden met de verschillen tussen de woning en de vergelijkingsobjecten. Wat betreft de aanslag afvalstoffenheffing stelt eiseres dat het niet juist is om voor het gehele jaar uit te gaan van de situatie op 1 januari 2021, terwijl haar zoon al op [datum] 2021 is verhuisd.

5. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep en verwijst onder meer naar de overgelegde matrix. Daarin zijn naast de gegevens van de woning, de verkoopgegevens vermeld van de vergelijkingsobjecten [adres 1] , [adres 2] , [adres 3] en [adres 4] , alle te [woonplaats] . Wat betreft de afvalstoffenheffing stelt verweerder zich op het standpunt dat terecht is uitgegaan van de situatie op 1 januari 2021.

6. Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

7. De rechtbank stelt voorop dat zij in deze zaak uitsluitend kan oordelen over de WOZ-waarde en de aanslagen voor het jaar 2021. Over voor eerdere jaren vastgestelde WOZ-waarden kan de rechtbank nu niet oordelen. Met vragen over invordering en kwijtschelding van belastingen kan eiseres contact opnemen met de afdeling invordering van verweerder.

De waarde van de woning

8. Op grond van artikel 17, tweede lid, van de Wet WOZ, wordt de waarde van een onroerende zaak bepaald op de waarde die aan de onroerende zaak dient te worden toegekend indien de volle en onbezwaarde eigendom daarvan zou kunnen worden overgedragen en de verkrijger de zaak in de staat waarin die zich bevindt, onmiddellijk en in volle omvang in gebruik zou kunnen nemen. Daarbij heeft als waarde te gelden de waarde in het economische verkeer. Dat is de prijs die bij aanbieding ten verkoop op de voor die onroerende zaak meest geschikte wijze na de beste voorbereiding door de meest biedende gegadigde voor de onroerende zaak zou zijn betaald. Op verweerder rust de last aannemelijk te maken dat hij de waarde niet te hoog heeft vastgesteld.

9. Verweerder heeft ter zitting het nadere standpunt ingenomen dat de waarde van de woning per de waardepeildatum dient te worden verlaagd en te worden vastgesteld op € 297.000. Dit betekent dat het beroep gegrond is. In het hiernavolgende zal de rechtbank beoordelen of een waarde van € 297.000 niet te hoog is.

10. Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder, gelet op het door hem overgelegde matrix en hetgeen hij overigens heeft aangevoerd, geslaagd in zijn bewijslast. Daartoe overweegt de rechtbank het volgende. De door verweerder in de matrix genoemde vergelijkingsobjecten zijn wat type, bouwjaar, ligging en omvang betreft voldoende vergelijkbaar met de woning. Naar het oordeel van de rechtbank kunnen de verkoopprijzen van de vergelijkingsobjecten dan ook dienen ter onderbouwing van de waarde van de woning op de waardepeildatum.

11. De rechtbank zal de waarde van de woning per de waardepeildatum verminderen tot € 297.000.

14. Op grond van artikel 4 van de Verordening wordt de belasting geheven van degene die in de gemeente naar de omstandigheden beoordeeld al dan niet krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebruik maakt van een perceel.

In plaats van variant 3a kan gekozen worden voor variant 3b. Bij deze modelbepaling is de datum van 1 januari van het belastingjaar (of het begin van de belastingplicht) niet bepalend voor het toepasselijke tarief voor het gehele belastingjaar. Dit heeft als nadeel dat niet alleen met het aanvangen of eindigen van de belastingplicht in de loop van het jaar rekening gehouden moet worden, maar ook met wijzigingen in het aantal personen per perceel. In de praktijk wordt dit daarom als een moeilijk uitvoerbare vorm van differentiatie ervaren. Het leidt wel tot een betere verdeling op basis van het aantal personen. Bij variant 3b staat met andere woorden de omvang van de belastingschuld eerst na afloop van het belastingjaar vast. Indien wordt gekozen voor variant 3b dient op grond hiervan na artikel 9, eerste lid, de volgende bepaling te worden opgenomen:'In afwijking van het bepaalde in het eerste lid, is de belasting als bedoeld in onderdeel [...] van hoofdstuk 1.1 van de tarieventabel verschuldigd bij het einde van het belastingjaar, of zo dit eerder is, bij het einde van de belastingplicht.'In feite is in dit geval heffing slechts mogelijk door voorlopige aanslagen (of voorschotten bij meeliften) in de loop van het heffingstijdvak en definitieve aanslagen (of eindafrekening bij meeliften) na afloop van het heffingstijdvak.”

De intensiteit van die beoordeling is afhankelijk van onder meer de beslissingsruimte die het vaststellend orgaan heeft, gelet op de aard en inhoud van de vaststellingsbevoegdheid en de daarbij te betrekken belangen. Die beoordeling kan materieel terughoudend zijn als de beslissingsruimte voortvloeit uit de feitelijke of technische complexiteit van de materie, dan wel als bij het nemen van de beslissing politiek-bestuurlijke afwegingen kunnen worden of zijn gemaakt. In dat laatste geval heeft de rechter niet de taak om de waarde of het maatschappelijk gewicht dat aan de betrokken belangen wordt toegekend naar eigen inzicht vast te stellen. Wat betreft de in acht te nemen belangen en de weging van die belangen geldt dat de beoordeling daarvan intensiever kan zijn naarmate het algemeen verbindend voorschrift meer ingrijpt in het leven van de belanghebbende(n) en daarbij fundamentele rechten aan de orde zijn.Bij de toetsing van de wijze waarop door het regelgevende orgaan aan de hem toekomende beslissingsruimte inhoud is gegeven, kunnen, naast toetsing aan artikel 3:4 Awb en aan ongeschreven materiële beginselen als het gelijkheidsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel, ook het beginsel van zorgvuldige besluitvorming (artikel 3:2 Awb) en het beginsel van een deugdelijke motivering een rol spelen. De enkele strijd met deze formele beginselen kan echter niet leiden tot het onverbindend achten van een algemeen verbindend voorschrift. Dat laat onverlet dat, indien als gevolg van een gebrekkige motivering of onzorgvuldige voorbereiding van het voorschrift door de rechter niet kan worden beoordeeld of er strijd is met hogere regelgeving, de algemene rechtsbeginselen of de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, dit ertoe kan leiden dat de bestuursrechter het voorschrift buiten toepassing laat en een daarop berustend besluit om die reden vernietigt. Als het vaststellende orgaan bij het voorbereiden en nemen van een algemeen verbindend voorschrift de negatieve gevolgen daarvan voor een bepaalde groep uitdrukkelijk heeft betrokken en de afweging deugdelijk heeft gemotiveerd, voldoet deze keuze aan het zorgvuldigheids- en het motiveringsbeginsel en beperkt de toetsing door de bestuursrechter zich in het algemeen tot de vraag of de regeling in strijd is met het evenredigheidsbeginsel (vergelijk de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 1 juli 2019, ECLI:NL:CRVB:2019:2016).”

22. De rechtbank begrijpt dat de gemeenteraad van Haarlem zich bij de inrichting van de verordening heeft gebaseerd op de modelverordeningen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Uit de toelichting op de varianten 3a en 3b (zie nr. 18) begrijpt de rechtbank dat het tevens rekening houden met een wijziging van het aantal personen in de loop van het belastingjaar als realiseerbaar maar nadelig voor de uitvoering wordt beschouwd, en dat een betere verdeling van de lasten als voordeel wordt benoemd. Heffing naar het meerpersoonstarief in een geval waarin nagenoeg het gehele jaar sprake is van een eenpersoonshuishouden zoals in dit geval staat naar het oordeel van de rechtbank onmiskenbaar op gespannen voet met het evenredigheidsbeginsel. Noch de tekst van de verordening, noch de tekst op de website van verweerder, noch de overgelegde modelverordeningen geven enig inzicht in de afwegingen die de gemeenteraad van Haarlem ter zake heeft gemaakt. De persoonlijke ervaringen van de vertegenwoordiger van verweerder bieden dit inzicht evenmin. De rechtbank kan als gevolg van deze gebrekkige motivering niet beoordelen of er strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. In het bijzonder is niet duidelijk waarom de gemeenteraad niet heeft gekozen voor één van de in de toelichting voor variant 3a opgenomen alternatieven (het hanteren van twee peildata of het opleggen van een aanslag in combinatie met een ontheffingsmogelijkheid) of voor variant 3b, ondanks de nadelige gevolgen voor belastingplichtigen zoals eiseres. Het financiële belang van eiseres is immers groot. De rechtbank ziet hierin aanleiding artikel 5, aanhef en onderdeel b, van de verordening buiten toepassing te laten. De aanslag afvalstoffenheffing zal daarom worden verminderd tot € 270 (het tarief voor één persoon).

Proceskosten en griffierecht

23. De rechtbank ziet aanleiding verweerder te veroordelen in de door eiseres in beroep redelijkerwijs gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht vast op € 3,70 (kosten van openbaar vervoer, retour). De rechtbank zal verweerder ook opdragen het griffierecht te vergoeden.