Aflevering 4

Bij besluit van 28 oktober 2009 hebben de Minister en de Staatssecretaris van Financiën de Studiecommissie Belastingstelsel ingesteld die al was aangekondigd in de Miljoenennota 2010. Aan die commissie is opdracht gegeven om een fundamentele studie te verrichten naar de stand van zaken en houdbaarheid van het belastingstelsel.

Een reportage van het televisieprogramma Radar van 1 maart 2010 heeft nogal wat losgemaakt onder de kijkers. In de uitzending kwam onder meer een weduwnaar aan het woord die zich geschrokken toonde door het feit dat hij de erfbelasting die zijn kinderen over hun vordering waren verschuldigd, moest voorschieten. En dat ondanks het bestaan van een ongeveer dertig jaar geleden opgemaakt ‘langstlevende-al’ testament. In het programma werd vervolgens aan de hand van een voorbeeld getoond hoeveel erfbelasting zou zijn verschuldigd in het geval een nalatenschap met een saldo van € 150.000 ab intestato zou worden verkregen door een langstlevende en twee kinderen. Tot slot kwamen de gebroeders Bernard en Freek Schols aan het woord. Zij gaven uitleg over de civielrechtelijke en de fiscaalrechtelijke gang van zaken bij een vererving waar de wettelijke verdeling speelde. Om heffing bij het eerste overlijden en daarmee liquiditeitsproblemen te voorkomen, adviseerden zij een tweetrapstestament op te stellen. Dit advies was niet aan dovemansoren gericht: de dagen na de uitzending is op menig notariskantoor de telefoon veelvuldig overgegaan. Men wilde graag een tweetrapstestament laten opstellen.

Per 1 maart 1995, 18.00 uur, werd verkrijging van de economische eigendom van onroerende zaken en rechten waaraan onroerende zaken onderworpen zijn (hierna: zakelijke rechten) voor de overdrachtsbelasting belastbaar.Wet van 18 december 1995, in werking getreden op 29 december 1995 met terugwerkende kracht tot 31 maart 1995, 18.00 uur. Het nieuwe art. 2, lid 2 Wet op belastingen van rechtsverkeer (hierna: Wet BRV) bepaalde destijds:

Met twee arresten (HR 20 maart 2009, BNB 2009/179 en 180) trok de Hoge Raad op 20 maart 2009 naar het leek het vloerkleed weg onder nagenoeg de hele bedrijfsopvolgingsregeling van art. 35b en c Successiewet 1956 (hierna: SW 1956), in ieder geval bij toepassing van deze faciliteit bij leven van de overdrager. De Hoge Raad besliste namelijk dat voor de vraag of een schenking aanwezig is, het daarover in het Burgerlijk Wetboek (en meer in het bijzonder titel 7:3 BW) bepaalde beslissend is en niet dat wat in de Successiewet staat. En in de tweede plaats werd beslist dat als er geen sprake is van een schenking, art. 21, vierde lid SW 1956 toepassing mist. Het gevolg hiervan was dat de Hoge Raad geen schenking aanwezig achtte indien een ouder in het kader van een gefaseerde bedrijfsopvolging uit de personenvennootschap met zijn kind treedt, en dat kind het aandeel van de ouder in de onderneming op basis van het vennootschapscontract mag overnemen tegen vergoeding van een ‘nog juist lonende exploitatiewaarde'.

Volgens de diverse berichten in de media is de inkeerregeling zeer in trek. Op 25 augustus 2009 heeft de Belastingdienst een speciaal telefoonnummer geopend om de onzekerheid bij inkeerders weg te nemen. Inkeerders kunnen anoniem per telefoon of per e-mail contact opnemen met de Belastingdienst om zo meer informatie te verkrijgen over de inkeerregeling en welke stappen dienen te worden genomen. Via de website van de Belastingdienst kan de inkeerder een brochure of formulier downloaden. De vraag komt hierbij op: wordt de anonimiteit van de beller of websitebezoeker voldoende gewaarborgd? Wat zijn de mogelijke bijkomende consequenties van slechts het downloaden van het inkeerformulier of de inkeerbrochure?