Aflevering 3

Vorig jaar heeft de Staatssecretaris van Financiën op verzoek van de Tweede Kamer een startnotitie aangekondigd waarin voorstellen worden gedaan om het huidige belastingstelsel verder te vereenvoudigen. Bij gebrek aan financiële middelen is het uitgangspunt dat een en ander budgetneutraal plaatsvindt. Volgens de staatssecretaris kan de startnotitie aan het einde van het eerste kwartaal 2011 worden verwacht. Een van de onderwerpen die daarin in ieder geval aan de orde zal komen, is de uitbreiding van de defiscalisering van het erfrecht in de inkomstenbelasting.Zie Kamerstukken II 2010/2011, 32 504, nr. 32, p. 26. Dit hangt samen met de kritiek die het parlement al jarenlang heeft geuit op het huidige art. 5.4 Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001), omdat deze bepaling slechts in een beperkt aantal gevallen van toepassing is.Zie onder meer Kamerstukken II 1999/2000, 26 727, nr. 6, p. 121-122, 171; Kamerstukken II 2002/2003, 28 608, nr. 5, p. 20; Kamerstukken II 2005/2006, 30 375, nr. 4, p. 6; Kamerstukken II 2007/2008, 30 375, nr. 5, p. 3; Kamerstukken II 2008/2009, 31 930, nr. 11, p. 20; Kamerstukken I 2009/2010 , 31 930, nr. C, p. 20. Ook wordt in de literatuurZie onder meer WPNR 2006/6679, 2008/6766 en 2010/6866; FTV 2003/3, 2005/12, 2006/34, 2007/9; KWEP 2005/3; NTFR 2009/2454, 2010/221; FBN 2000/18, 2001/58, 2004/75 en 2006/24. en vanuit de adviespraktijkZie onder meer de brief van de NOB van 10 maart 2000 en de brief van de KNB van 4 juni 2009 die zijn gericht aan de Tweede Kamer. al lange tijd geroepen om de defiscalisering uit te breiden naar alle situaties waarin niet-opeisbare geldvorderingen of bloot-eigendommen krachtens erfrecht ontstaan. Wat zijn nu de belangrijkste knelpunten die bestaan als een nalatenschap niet onder de defiscalisering valt?Zie uitgebreid hierover WPNR 2006/6679.

Dit artikel analyseert hoe de wetgever en de jurisprudentie het begrip algemeen nut hebben ingevuld door het af te zetten tegen het ‘particulier belang’. De auteur leidt uit de jurisprudentie een tweetrapstoets af op grond waarvan het onderscheid tussen beperkt belang en particulier belang moet worden gemaakt. Uit recente jurisprudentie, onder meer over woningstichtingen, blijkt dat de Belastingdienst en sommige lagere rechters deze dubbele toets niet consequent toepassen. Zij concluderen uit het feit dat de activiteiten van een instelling ten goede komen aan bepaalde personen, dat sprake is van een particulier belang. Dit is volgens de auteur niet in overeenstemming met de vaste jurisprudentie. Bovendien stelt zij aan de hand van deze toets de vraag of een vakbond en sportvereniging nog wel als particulier belang moeten worden aangemerkt.

De overheid trekt zich op een aanzienlijk aantal terreinen verder terug, waardoor het functioneren van maatschappelijke organisaties van relatief groter belang wordt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat maatschappelijke organisaties in Nederland zich beraden op nieuwe bronnen van fondsenwerving, te meer daar met de traditionele vormen van fondsenwerving een gestabiliseerde geefmarkt is bereikt. De traditionele fondsenwerving zal moeten worden uitgebreid met een systeem van nieuwe bronnenwerving. Treffend is in dit kader de oproep van prof. Arjo Klamer in NRC Handelsblad van 29 januari 2011 om nieuwe creatieve wijzen van financiering van cultuur en kunst te creëren.

Bij de notariële deontologie of plichtenleer gaat het om de vraag hoe de notaris bij de uitoefening van zijn beroep dient te handelen. Welk onderzoek dient hij te verrichten, bijvoorbeeld bij de overdracht van onroerend goed, welke gegevens dient hij aan partijen bij de rechtshandeling of aan derden te verschaffen, wanneer mag of moet hij zijn dienst weigeren? Het is een boeiend onderwerp dat door de KNB terecht aan de orde is gesteld, want over de deontologie dient iedere beroepsgroep zich van tijd tot tijd te buigen. De preadviezen gaan van algemeen naar bijzonder. G.L. Lekkerkerker geeft een algemene beschouwing over notariaat en deontologie. Daarna volgen de meer specialistische bijdragen waarin C.G. Breedveld-de Voogd de notariële deontologie bij onroerendgoedtransacties behandelt, W.D. Kolkman hetzelfde doet bij het erfrecht en V.A.E.M. Meijers het preadvies afsluit met een beschouwing over de goede ondernemingsrechtnotaris.