Aflevering 2

In het laatste kwart van de vorige eeuw kwam het systeem van de uitsluiting van gemeenschap (koude uitsluiting) in toenemende mate onder vuur te liggen, omdat bij echtscheiding vaak sprake was van grote ongelijkheid van vermogens. Deze ongelijkheid wordt in veel gevallen als onredelijk beschouwd: tijdens het huwelijk hebben echtelieden zich niets aan de huwelijksvoorwaarden gelegen laten liggen; ieder droeg bij aan de gezinswelvaart, maar op het einde van de rit bleek dat veelal de vrouw als gratis werkneemster slechts het vermogen van de man had gespekt, vermogen dat de man zonder dank-je-wel kon behouden. Pogingen van de vrouw om via de rechter een deel van het vermogen van de man te empocheren, strandden nagenoeg steeds.

De invoering van de terbeschikkingstellingsregeling in de inkomstenbelasting (art. 3.91 en 3.92 Wet IB 2001) was een van de meest in het oog springende nieuwigheden bij de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001). De regeling mocht op veel kritiek rekenen, niet alleen vanwege de volgens sommigen aanvechtbare ratio van de regeling, maar ook vanwege de vele onduidelijkheden die de regeling kenmerkte (en nog steeds kenmerkt). Desondanks is de regeling de eerste tien jaar ongeschonden doorgekomen. In dit artikel zal enige aandacht worden geschonken aan een aantal belangrijke ontwikkelingen van het afgelopen jaar.

Voornamelijk in serviceappartementencomplexen komt het steeds vaker voor dat appartementen onverkoopbaar blijken te zijn door de hoge bijdrageplicht aan de vereniging van eigenaren (VvE) verbonden aan het appartementsrecht, zeker als de bijdrage kosten omvat waar een appartementseigenaar geen profijt van heeft. De bijdrageplicht wordt vastgesteld op grond van de kostenverdeling tussen appartementseigenaren. Wanneer de kostenverdeling voor een appartementseigenaar onredelijk is, kan deze proberen met een beroep op de redelijkheid en billijkheid een afwijking te bepleiten van de kostenverdeling zoals die is opgenomen in de akte van splitsing. Het zal van de omstandigheden van het geval afhangen of een dergelijke vordering kans van slagen heeft.

Hof Amsterdam heeft op 2 september 2010, nr. P09/00461 t/m 09/00463, LJN BN6205, een interessante uitspraak gedaan over de toepassing van art. 10 Successiewet 1956 (hierna: SW 1956) op ik-opa-vorderingen voor in gemeenschap van goederen gehuwde echtgenoten. Naar het oordeel van het hof moet voor de toepassing van art. 10 SW 1956 de schuldigerkenning door de ene echtgenoot tevens geacht worden een rechtshandeling te zijn geweest van de andere echtgenoot. In deze bijdrage zullen wij aangeven waarom wij de zienswijze van het hof niet delen. Daarnaast besteden wij aandacht aan de vraag welke opties er na de wetswijziging per 1 januari 2010 nog zijn voor grootouders om op fiscaalvriendelijke wijze hun kleinkinderen bij de erfenis te betrekken. Daarna gaan wij in op de vraag hoe de belastingheffing bij ik-opa-testamenten moet plaatsvinden wanneer wij kijken naar het overlijden van het kind en de echtgenoot.

In het huidige economische klimaat hebben veel mensen te maken met een groot aantal onzekerheden inzake hun (toekomstige) financiële positie. Met betrekking tot diverse zaken wisten de meesten al wel dat men daar risico's mee liep, zoals de waardeontwikkeling van de eigen woning, het rendement op aandelenbeleggingen, enzovoort. Voor velen was het opgebouwde pensioen echter een onbetwiste zekerheid, ook in woelige tijden. Maar zelfs pensioenaanspraken voelen nu de last van de economische tegenwind. Met name de lage marktrente zorgt voor problemen. In het verleden is ervan uitgegaan dat op langere termijn een gemiddeld jaarlijks rendement op belegd pensioenvermogen kan worden gerealiseerd van circa 6%. Het is echter al bijna vijftien jaar geleden dat men dergelijke rendementen op spaarrekeningen kon realiseren. Sindsdien is de spaarrente veelal aanzienlijk lager geweest. Momenteel ligt de rente ruim onder de 4%. Hierna zal nader worden stilgestaan bij enkele effecten die de huidige marktrente heeft op de pensioenaanspraken van werknemers. Deze effecten kunnen divers en ingrijpend, maar ook vaak ondoorzichtig zijn voor veel werknemers.