Aflevering 1

In verband met drukke werkzaamheden heeft mr. P. Gerrits het secretariaat van ftV neergelegd. De redactie is Paul zeer dankbaar voor de vele werkzaamheden die hij vanaf 2004 heeft verricht en wenst hem succes bij zijn verdere carrière. Hij wordt opgevolgd door mevrouw mr. J.S. Snelderwaard. José is werkzaam als belastingadviseur bij KPMG Meijburg & Co. Tevens is mr. M. Schoenmaker toegetreden tot de redactie. Martin is notarieel jurist en estate planner, en tevens doceert hij aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Wij wensen hen veel plezier en succes met hun werkzaamheden in de ftV-redactie.

Op dinsdag 14 december 2010 vergaderde de Vereniging voor Belastingwetenschap in de voormalige herensociëteit De Witte aan het Plein in Den Haag over fiscale ethiek. Dit gebeurde aan de hand van preadviezen van R.H. Happé en J.L.M. Gribnau. Zij zien fiscale ethiek respectievelijk als ‘een kwestie van fair share’ en als een ‘wederkerige verantwoordelijkheid voor de integriteit van het belastingrecht’.

In de wet die de heffing van inkomstenbelasting regelt, speelt het begrip partner een niet onbelangrijke rol. Ook in andere wetten, zoals in de wet die de successiebelasting regelt en in de wet die de zogenoemde inkomensafhankelijke regelingen (hierna: AWIR) regelt, is het van belang te weten wie elkaars partner zijn. Tot voor kort werd het begrip partner - en wat daarmee in maatschappelijk opzicht op één lijn was dan wel is te stellen - in verschillende wetten op uiteenlopende wijze omschreven; van enige uniformering was derhalve geen sprake. Dat was wetenschappers, maar ook juristen die in de praktijk werken, een doorn in het oog. Ook de wetgever vond deze situatie niet ideaal. Zo is in 2006 in het parlement - naar aanleiding van een ambtelijke evaluatie van de belastingherziening in 2001 - de harmonisatie van het partnerbegrip in de inkomstenbelasting en de AWIR al eens aan de orde gekomen, maar dat heeft toen niet tot een wijziging van de bestaande partnerbegrippen geleid. In 2009 heeft de (toenmalige) Staatssecretaris van Financiën het wetgevingsproces om te komen tot een modernisering van de successiewetgeving aangegrepen om alsnog een - voor alle belastingwetten geldend - geharmoniseerd partnerbegrip te introduceren. Dit nieuwe fiscale partnerbegrip is met ingang van 1 januari 2011 van toepassing geworden. In deze bijdrage besteed ik aandacht aan de specifieke gevolgen van het nieuwe partnerbegrip voor de inkomstenbelasting. Op de gevolgen voor de successiebelasting en de inkomensafhankelijke regelingen zal ik verder niet ingaan.

Bij de executoriale verkoop van registergoederen speelt de positie van de huurder een belangrijke rol. Die rol hangt samen met de vraag of de huurder in geval van executoriale verkoop door de hypotheekhouder gedwongen kan worden tot ontruiming. Met name bij woonruimte zal de opbrengst voor de hypotheekhouder veelal hoger zijn indien hij een lege, ontruimde en onverhuurde woning kan verkopen. Aan de andere kant is er het belang van de huurder, die niet onnodig tot ontruiming mag worden gedwongen. Voor het huidige recht beantwoordt art. 3:264 BW, het huurbedingartikel, de vraag naar de positie van de huurder in geval van executoriale verkoop. In dit artikel betoog ik dat art. 3:264 BW heroverweging verdient. Niet alleen ligt aan art. 3:264 BW een van het vermogensrechtelijk systeem afwijkend uitgangspunt ten grondslag, ook lijkt de bescherming te ver doorgeslagen in het voordeel van de huurder. Na de bespreking van de parlementaire geschiedenis (par. 1) en de wetsbepaling zelf (par. 2), ga ik in paragraaf 3 dieper in op de redenen voor deze heroverweging. In paragraaf 4 wordt, mede aan de hand van het recent verschenen conceptwetsvoorstel Executieveilingen, een voorstel gedaan voor een andere regeling met betrekking tot de positie van de huurder bij executoriale verkoop. Het artikel sluit af met een conclusie (par. 5).

Met ingang van 1 januari 2011 zullen naar verwachting enkele belangrijke wijzigingen in de overdrachtsbelastingwetgeving in werking treden die onder meer van belang zijn voor indirecte verkrijgingen van Nederlands beleggingsvastgoed. De wijzigingen houden verband met het op Prinsjesdag gepubliceerde Belastingplan 2011 en het langverwachte wetsvoorstel ‘vaststelling van titel 7.13 BW (vennootschap) van het Burgerlijk Wetboek’. In deze bijdrage schets ik de contouren van een aantal nieuwe en gewijzigde bepalingen in de overdrachts belasting­ wetgeving in het kader van de Invoeringswet titel 7.13 BW (hierna: de Invoeringswet) die relevant zijn bij de indirecte verkrijging van beleggingsvastgoed, hetzij middels participaties in personenvennootschappen, hetzij via aandelen in vastgoedlichamen. In deze bijdrage zullen de afkortingen OV en OVR worden gehanteerd voor de openbare vennootschap zonder, respectievelijk met rechtspersoonlijkheid. Hiermee wordt tevens de commanditaire vennootschap zonder, respectievelijk met rechtspersoonlijkheid bedoeld.

In 2009 en 2010 zijn in EB Tijdschrift voor scheidingsrecht vier artikelen verschenen over de vraag hoe partijen moeten verrekenen en verdelen, in het geval zij in hun huwelijkse voorwaarden een periodiek verrekenbeding zijn overeengekomen dat niet is nagekomen en tevens voor ongelijke delen eigenaar zijn van een goed. Kraan schreef in ftV van december 2010 onder nummer 53 een reactie, waarna Subelack onder nummer 54 reageerde. Hun beider oplossing is naar mijn mening fout. Voor het gemak van de lezer geef ik nog even de casus, zoals ik die in mijn artikel "Op het snijvlak van verdelen en verrekenen” (EB mei 2010, p. 81) uitwerkte.