Aflevering 5

Naar verwachting zal per 1 januari 2015 een Centraal Aandeelhouders Register (hierna: CAHR) worden ingevoerd. In januari 2011 pleitten de Tweede Kamerleden Groot en Recourt in hun initiatiefnota voor een verplichte notariële akte bij de overdracht van certificaten, het op naam zetten van aandelen aan toonder van niet-beursgenoteerde naamloze vennootschappen en een centraal register voor aandeelhouders van besloten en niet-beursgenoteerde naamloze vennootschappen. Kamerstukken II 2010-2011, 32608, nr. 1. Voor degene die de moeite neemt om de initiatiefnota door te lezen, valt op dat het notariaat met een hoog pars-pro-totogehalte de ene na de andere sneer te verwerken krijgt. Dat resulteert vervolgens in een totum-pro-parte-initiatiefnota die een volgende stap zet op de weg naar een onbeschermd inzicht in vermogen en zijn eigenaar.

In zijn streven de overheidsfinanciën op orde te brengen, heeft het kabinet fors ingezet op beperking van de wettelijke mogelijkheden om een fiscaal gefacilieerd pensioen op te bouwen. Een deel van deze wetgeving is reeds per 1 januari 2014 in werking getreden. Precies een jaar later zal er naar verwachting opnieuw een ingrijpende wijziging plaatsvinden. De plannen daartoe zijn opgenomen in het wetsvoorstel Wet verlaging maximum opbouw- en premiepercentage pensioen en maximering pensioengevend inkomen.

Uit het arrest van het Hof van Justitie (hierna: HvJ) in de zaak Woningstichting Maasdriel blijkt dat de Nederlandse btw-praktijk ten aanzien van bouwterreinen niet spoorde met het EU-recht. Dit arrest heeft er inmiddels toe geleid dat de Hoge Raad het afgelopen jaar om is gegaan. De Hoge Raad heeft aangegeven dat de Nederlandse wettekst richtlijnconform moet worden uitgelegd en dat de op basis van de wetsgeschiedenis ontwikkelde leer van de nasloopse bewerkingen niet meer geldt. Hierdoor is eerder sprake van een bouwterrein. Dat neemt niet weg dat de wettelijke definitie van ‘bouwterrein’ (art. 11 lid 4 Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: Wet OB 1968)) nog steeds beperkter is dan het HvJ voorschrijft. Ook in het eind 2013 gepubliceerde beleid van de Belastingdienst wordt het HvJ niet volledig gevolgd.

In een uitspraak van Rechtbank Noord-Nederland valt de woning van de vrouw in de failliete boedel van de man. Deze uitspraak behoort tot de steeds langer wordende rij van jurisprudentie waarbij het terugnemingsrecht niet mag worden toegepast. Voor zover ik heb kunnen nagaan is er maar één recent voorbeeld waar terugneming van de woning door de niet-failliete echtgenote is toegestaan en zijn er slechts twee arresten waar art. 61 Faillissementswet (hierna: Fw) door omstandigheden geheel buiten toepassing bleef. Dit artikel is niet alleen bedoeld als annotatie bij de uitspraak van Rechtbank Noord-Nederland van 11 december 2013, maar beoogt in bredere zin vooral ook de jurist bruikbare informatie te geven over de toepassing van art. 61 Fw, zodat hij tijdig cliënten die huwelijkse voorwaarden wensen aan te gaan kan waarschuwen voor de verstrekkende consequenties van deze wettelijke bepaling. Daarom zal ik in de paragrafen 5 en 6 de huidige casus larderen met enige aangepaste voorbeelden en in paragraaf 7 de eventuele toekomstige wetgeving bespreken.

1. Naar aanleiding van mijn in FTV 2014, nr. 8 verschenen bijdrage schrijft H.K. Nijkamp in FTV 2014, nr. 21 over erfpacht- en opstalrechten in de eigenwoningregeling. Hij baseert zijn standpunten op een aantal - naar mijn mening - onzuivere a contrario-redeneringen en hanteert bovendien moeilijk grijpbare begrippen (huuranalogie, materieel en immaterieel genot) die de wet niet kent en die bovendien de discussie vertroebelen over de vraag wanneer een erfpachter of opstaller in aanmerking komt voor toepassing van de eigenwoningregeling. Graag zou ik een aantal van zijn conclusies willen nuanceren.

1. In alinea 3 schrijft Vonck dat “de mate waarin een erfpachter een economisch belang heeft bij de opstal afhankelijk is van de mate waarin een verandering van de waarde van die opstal leidt tot een verandering van de waarde van het erfpachtrecht”.

Het jaar 2014 staat bij EPN in het teken van het thema Pensioen. In deze rubriek wil ik de laatste COEP-casus van EPN verkort bespreken. COEP staat voor Collegiaal Overleg Estate Planners. De casus “Pensioenperikelen Hans Boon en Gerda van Loon werd opgesteld door prof. dr. G.J.B. Dietvorst.