Aflevering 6

Voor de verkrijging van de ANBI-status moet een instelling voor ten minste 90% het algemeen nut beogen (art. 5b Algemene wet inzake rijksbelastingen, hierna: AWR). In de wet is een opsomming opgenomen van algemeen nuttige doelen, maar wat is ‘algemeen nut’?

De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie wil dat notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders zelf de kosten gaan betalen die de overheid maakt voor het toezicht op en de tuchtrechtspraak van hun beroepsgroep. Een en ander blijkt uit een wetsvoorstel dat hij op 11 februari 2015 naar de Tweede Kamer stuurde. In deze bijdrage wordt nader ingegaan op dit wetsvoorstel.

Het notariële (openbare) testament is in Nederland het meest voorkomend en daarmee is de notaris dé professionele redacteur van testamenten.[NOOT: Op grond van art. 4:94 BW kan een uiterste wil alleen worden gemaakt bij een notariële akte of bij een aan een notaris in bewaring gegeven onderhandse akte. Ik spreek in deze bijdrage over ‘testament’, daarmee bedoelende een notarieel testament.] Asser-Perrick[NOOT: Asser/Perrick 4, 2013/171.] zegt daarover treffend: “Openbare uiterste willen en bekwame notarissen doen meer nut dan de beste verhandeling over de interpretatie van uiterste wilsbeschikkingen.” Het lukt de notaris echter niet altijd een heldere en duidelijke formulering van de uiterste wil op te nemen. In de jurisprudentie zien we redacties van testamenten voorbijkomen die vaak worden aangeduid als ‘ongelukkige redacties’. In deze bijdrage zijn deze redacties na een analyse van de rechtspraak met betrekking tot ongelukkige redacties ingedeeld in drie categorieën. Daarbij wordt bezien of de regels van uitlegging kunnen worden gebruikt om de onvolkomenheid van deze redacties te ‘helen’.

Op 31 maart 2015 om 18.00 uur was het twintig jaar geleden dat ook de economische eigendomsoverdracht een belastbaar feit werd voor de overdrachtsbelasting (art. 2 lid 2 Wet op belastingen van rechtsverkeer, hierna: Wet BRV). Hoewel de wettelijke bepaling allesbehalve duidelijk is (en inmiddels al twee keer is aangepast), is de heffing over de verkrijging van economische eigendom een blijvertje. Omdat voorkoming van de heffing van overdrachtsbelasting doorgaans de reden was voor het gebruik van economische eigendomsoverdracht, zien wij sindsdien aanzienlijk minder economische eigendomsoverdrachten. Als wordt gebruikgemaakt van ‘de econoom’, heeft dat vaak een zeer specifieke reden[NOOT: Tot voor kort bijvoorbeeld om heffing van de dertiende penning te voorkomen, zie HR 20 februari 2015, ECLI:NL:HR:2015:395.] of is er sprake van een gecompliceerde juridische verhouding tussen partijen.

Een veelgebruikte figuur in de ‘toolkit’ van de estate planner is de schuldigerkenning ten titel van schenking door een ouder aan zijn kind. Indien en voor zover er geen vrijstelling van toepassing is, wordt de begiftigde op het moment van de schenking belast met schenkbelasting. Nu echter de geschonken som feitelijk in de macht van de schenker blijft, moet, om te voorkomen dat bij overlijden tevens erfbelasting is verschuldigd wegens het bestaan van een fictief vruchtgebruik, de ouder jaarlijks ten minste 6% rente betalen aan het kind.