Aflevering 4

Een maand geleden is door de Minister van Financiën een brief naar de Kamer gestuurd waarin de contouren worden geschetst van het uiterlijk op 26 juni 2017 in te stellen zogenoemde UBO-register. Er is nogal wat te zeggen over deze brief. Dat past niet allemaal in een Podium, vandaar dat ik slechts een paar elementen naar voren haal.

De fiscale consequenties van een irrevocable discretionary trust voor de inkomstenbelasting en de voormalige vermogensbelasting waren onduidelijk totdat het APV-regime werd ingevoerd. Tot die tijd werd een dergelijke trust niet aangemerkt als fiscaal transparant. Recent is jurisprudentie gewezen door Rechtbank Den Haag, waarbij een irrevocable discretionary trust voor de inkomstenbelasting is aangemerkt als fiscaal transparant.[NOOT: Rb. Den Haag 6 januari 2016, nr. AWB-15/2193, ECLI:NL:RBDHA:2016:238 en Rb. Den Haag 6 januari 2016, nr. AWB-15/2208, ECLI:NL:RBDHA:2016:239. Tegen beide uitspraken hebben de eisers hoger beroep aangetekend.] Voor de Successiewet bestond wel duidelijkheid na de november 1998-arresten over de inbreng van het vermogen in een irrevocable discretionary trust. Een dergelijke inbreng werd aangemerkt als schenking aan een doelvermogen.[NOOT: HR 18 november 1998, nr. 31.756, BNB 1999/35, HR 18 november 1998, nr. 31.758, BNB 1999/36, HR 18 november 1998, nr. 31.759, BNB 1999/37.] In dit artikel worden de uitspraken van Rechtbank Den Haag besproken.

Het vruchtgebruiktestament heeft sinds de invoering van de defiscaliseringsregeling per 1 januari 2012 aan populariteit gewonnen. Het legaat van het recht van vruchtgebruik aan de langstlevende echtgenoot van een monumentenpand moet in verband met het niet aftrekbaar zijn van de uitgaven voor onderhoud voor de bloot eigenaar worden ontraden.

Met ingang van 2010 is de aanmerkelijkbelangregeling bij overlijden van de aanmerkelijkbelanghouder ingrijpend gewijzigd.[NOOT: In het vervolg van dit artikel kort ik aanmerkelijk belang ook wel af tot ‘AB’.] Tot en met 2009 gold dat de AB-heffing bij overlijden kon worden doorgeschoven naar de verkrijgers krachtens erfrecht van deze aandelen, mits deze binnenlands belastingplichtig waren. Daarentegen kon bij schenkingen in het geheel geen doorschuiving plaatsvinden. Toenmalig Staatssecretaris van Financiën De Jager heeft met ingang van 1 januari 2010 een doorschuifregeling bij schenkingen geïntroduceerd en heeft tegelijkertijd de doorschuifregeling bij overlijden beperkt.

Prof. mr. W.D. Kolkman schreef in de EPN-rubriek van november (FTV 2015, nr. 55) een interessant artikel over bepaalde schulden van de nalatenschap onder de titel “Helderheid over kosten van vereffening”. Na lezing was mij echter nog niet alles helder. In deze bijdrage probeer ik een kwestie die Kolkman aansneed op punten nog ‘helderder’ te maken.

In zijn reactie op mijn bijdrage in FTV 2015, nr. 55 betoogt De Jong – kort samengevat – dat de vereffeningskosten in de zin van art. 4:7 lid 1 sub c BW moeten worden voldaan vóór de overige schuldeisers van de nalatenschap, genoemd in art. 4:7 BW. Ik ben het daarmee eens. Niet moet echter uit het oog worden verloren dat binnen art. 4:7 lid 1 sub c BW nog bijzondere rangorderegels bestaan. Mijn indruk is dat de hier aan de orde zijnde uitspraken (met name Hof Arnhem-Leeuwarden 25 augustus 2015, ECLI:NL:GHARL:2015:7022) dát hebben willen aanduiden met de zinssnede ‘behoudens etc.’.

De populariteit van de het levenstestament is de afgelopen periode sterk toegenomen. De in 2015 door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie gestarte publiekscampagne heeft zijn effect niet gemist. Steeds meer burgers staan stil bij de situatie dat zij zelf hun beslissingen niet meer kunnen nemen en wijzen in een levenstestament een gevolmachtigde aan. Toch zijn er ook kanttekeningen te plaatsen.