Aflevering 1

Het navolgende artikel vormt het eerste deel van een drieluik over het wetsvoorstel ten aanzien van (de afschaffing van) het pensioen in eigen beheer. Het eerste deel beoogt enig inzicht te verschaffen in de achtergrond van de voorgestelde wetswijziging en in de mogelijkheden welke deze de DGA in de toekomst biedt. In de delen twee en drie, die in de volgende nummers verschijnen, zal worden ingegaan op de civielrechtelijke en erfrechtelijke gevolgen voor met name de partner van de DGA. Gezien de complexiteit van het onderwerp kon er niet aan worden ontkomen om de gebruikelijke omvang van artikelen in ons tijdschrift te overschrijden. Zo is er bijvoorbeeld voor gekozen om de materie met een aantal voorbeelden inzichtelijker te maken. Wij menen daarmee een handreiking te bieden voor het aanvatten van een zeer actueel onderwerp dat in de notariële praktijk speelt, zowel bij cliënten als mogelijk ook voor de (kandidaat-)notaris zelf.

Het was de bedoeling dat op 1 januari 2017 de Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen (nr. 34555, ‘Wet Uitfasering’) in werking zou treden. Door een vermeend belastinglek is de stemming over het wetsvoorstel in de Eerste Kamer echter uitgesteld. De verwachting is dat het wetsvoorstel uiteindelijk wel zal worden ingevoerd, mogelijk met een gewijzigde datum inwerkingtreding. In deze bijdrage ga ik ondanks de vertraging en onzekerheid rondom de datum van inwerkingtreding uit van het door de Tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel en de oorspronkelijk beoogde datum van inwerkingtreding 1 januari 2017. De Wet Uitfasering kent een aanloop sinds 2012. In zijn brief van 1 juli 2016 schetste staatssecretaris van Financiën Wiebes de definitieve contouren, zodat er op Prinsjesdag 2016 weinig fiscale verrassingen meer naar boven zijn gekomen. Evenmin is het een verrassing dat de problematiek rondom de (ex-)partner van de directeur-grootaandeelhouder (DGA) niet werkelijk is doorgrond en doordacht. Kamerlid Omtzigt heeft zich nog wel opgeworpen om op dit punt een aantal zaken in de wet te verankeren, maar staatssecretaris van Financiën Wiebes wilde daar niet aan. Die laat het aan partijen zelf over om hun zaken al dan niet via de notaris te regelen. Maar wat kan de notaris regelen en hoe moet de notaris zich hierop voorbereiden?

Steeds vaker komt het voor dat kinderen al vóór het overlijden van de ouders, het vermogen van hen beheren, hetzij via een ‘eenvoudige’ bankvolmacht, hetzij via een levenstestament. Meestal gaat dat goed, maar soms zijn de schouders van de gevolmachtigden te smal om deze last te dragen, waardoor er na overlijden van de ouders een strijd tussen de kinderen-erfgenamen ontstaat. Zo ook in de onderhavige uitspraak waar het in cassatie met name nog ging om twee punten, te weten: (1) welke rente over de onrechtmatige onttrekkingen aan het vermogen van moeder verschuldigd was en (2) of dochter contractpartij was bij een door moeder aan het gezin van dochter verstrekte lening. Met name het eerste punt is interessant voor de boedelpraktijk.

Door de voortschrijdende digitalisering en de opkomst van ‘Big Data’ is er steeds meer bekend over onszelf en onze omgeving. Dit versterkt bij veel burgers de roep om privacy. Het recht speelt hier op in met privacyrecht en databescherming. De Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) schept nieuwe verplichtingen, maar belemmert de notaris niet in de werkzaamheden die horen tot de notariële beroepsuitoefening. Wel beperkt de Wbp het gebruik van een bij wet voorgeschreven persoonsnummer – men denke aan het BSN – tot waar dit op grond van de wet of bij AMvB is toegestaan. De tuchtrechter roept het notariaat op om, waar hiervoor ruimte is, nog wat meer gevoel te ontwikkelen voor een mogelijke privacy behoefte bij de cliënt.

In deze rubriek wordt opgenomen hetgeen op civielrechtelijk gebied door Notafax is bericht, maar (nog) niet in JBN is besproken. Bijbehorende trefwoorden zijn in het register opgenomen. De nummers voor de berichten corresponderen met dat van het desbetreffende bericht in Notafax.