Aflevering 10

Deze bijdrage onderzoekt of de capability approach van politiek-filosofe Martha Nussbaum een alternatief kan bieden voor het te beperkte concept van het sociale contract. De daaraan ten grondslag liggende wederkerigheidsgedachte heeft immers onvoldoende oog voor kwetsbare mensen die economisch nauwelijks kunnen bijdragen aan de samenleving. Nussbaums schets van een sociale rechtvaardige samenleving gaat evenwel uit van de gelijkwaardigheid van iedere mens. Ik analyseer haar in keuzevrijheid gegronde focus op de te waarborgen mogelijkheden voor ieder mens, waarbij specifiek aandacht is voor onze gezamenlijke verantwoordelijkheid ten opzichte van gehandicapte personen. Onderzocht wordt of en op welke wijze Nussbaums visie kan worden ingepast in de belastingwetgeving om zodoende de mogelijkheden van economisch afhankelijke mensen te kunnen vergroten. Onderdeel van deze analyse is de jonggehandicaptenkorting, een tax credit die een nodeloos gecompliceerde omwegroute voor ondersteuning blijkt te bieden. Een samenvattende conclusie rondt het geheel af.

Aanleiding voor deze bijdrage is het op 21 april 2023 door de Koning aangeboden rijkswetsvoorstel tot wijziging van de Belastingregeling Nederland Curaçao 2015 aan de parlementen van de vier landen van het Koninkrijk der Nederlanden. In hun inleiding gaan de auteurs uitvoerig in op de internationale fiscale ontwikkelingen die dit rijkswetsvoorstel instigeerden. Vervolgens bespreken zij de wijze waarop Curaçao en Nederland via het rijkswetsvoorstel invulling hebben beogen te geven aan de implementatie in de BRNC van de minimumstandaard van BEPS actiepunt 6 gericht op het tegengaan van treaty shopping. Behandeld wordt de vervanging van de huidige antimisbruikbepaling door de Principal Purpose Test. Daarbij zetten zij de fraus legisdoctrine af tegen de PPT. Ze besluiten hun bijdrage met een conclusie van hun bevindingen. In een volgende bijdrage zullen zij de overige wijzigingen van de BRNC 2015 onder de loep nemen.

Deze bijdrage gaat over het beleid ambtshalve verminderen buiten de vijfjaarstermijn van een belastingaanslag, in combinatie met invorderingsmaatregelen door de ontvanger. Zo worden historische aspecten besproken, het effect op inkomensafhankelijke regelingen en ook welke gevolgen de huidige werkwijze voor zowel belastingplichtigen als de Belastingdienst meebrengt. Ook wordt gedeeld hoe dit beleid er volgens ons in de toekomst uit zou moeten zien. Een tipje van de sluier: de auteurs zien daarin een rol weggelegd voor het evenredigheidsbeginsel.

In Nederland wordt sinds 2021 weer gebruikgemaakt van een vliegbelasting. Een vliegbelasting kan verschillende doelen hebben. Zo kunnen er budgettaire redenen zijn voor de invoering daarvan, maar er kunnen ook milieuoverwegingen aan zo’n belasting ten grondslag liggen. Een vliegbelasting kan in dat geval worden gezien als beleidsmiddel om marktfalen als gevolg van de externe kosten van luchttransport te compenseren. Deze bijdrage gaat in op de mogelijkheden voor het internaliseren van externe kosten met behulp van een vliegbelasting, waarbij bestaande belastingen, die uiteenlopende ontwerpen hebben, met elkaar worden vergeleken. Daarnaast worden deze belastingen uit Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Canada vergeleken in het kader van verdeling van de belastingdruk op basis van drie principes van verdelende rechtvaardigheid. Uiteindelijk volgt een conclusie ten aanzien van een vliegbelasting die zowel effectief als rechtvaardig is, in het licht van de besproken aspecten.