Aflevering 4

Johan Cruyff werd als voetballer geroemd om zijn techniek en zijn spelinzicht. Meer recentelijk maakt hij naam als vernieuwer van corporate governance-regels, formeel als commissaris van AFC AJAX NV, maar vooral door zijn grote informele invloed binnen de Ajax-organisatie. De sierlijkheid van zijn voetbalspel destijds staat haaks op de ruwheid waarmee het conflict binnen Ajax voor de rechter is uitgevochten.

Zoals het er nu naar uit ziet, treedt op 1 juli 2012 de flex-bv in werking, samen met de Wet bestuur en toezicht. Ten behoeve van de invoering van de flex-bv zijn thans twee wetsvoorstellen bij de Eerste Kamer in behandeling, te weten wetsvoorstel 31 058, Wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met de aanpassing van de regeling voor besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht), hierna te noemen: Flexwet, en wetsvoorstel 32 426, Aanpassing van de wetgeving aan en invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht (Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht), hierna te noemen: Invoeringswet. In de twee delen van dit artikel worden de veranderingen behandeld die de invoering van de flex-bv met zich meebrengt, met uitzondering van de geschillenregeling en de fiscale paragraaf. Geen commentaar zal worden gegeven op de voorgestelde wijzigingen. Dat is en wordt al voldoende gedaan. Dit artikel beoogt een heldere weergave te geven van de voor de praktijk belangrijkste voorgestelde wijzigingen en wat de wetgever daarmee heeft bedoeld. In de parlementaire geschiedenis is gezocht naar de toelichting van de wetgever bij deze veranderingen en die toelichting wordt in dit artikel zo veel mogelijk woordelijk weergegeven.

In het arrest dat aanleiding is voor deze bijdrage, HR 16 december 2011, nr 10/00158, NTFR 2012/8, komt een begrip aan de orde dat al lang bestaat, maar dat desondanks tot betrekkelijk weinig jurisprudentie heeft geleid: het begrip soortaandeel uit het aanmerkelijkbelangregime. Dit begrip is van belang bij de beantwoording van de vraag of een belastingplichtige een aanmerkelijk belang heeft of niet. Mocht namelijk het aandelenkapitaal van de vennootschap bestaan uit aandelen van verschillende soorten, dan wordt de aanmerkelijkbelangtoets niet alleen op het totale aandelenkapitaal uitgevoerd, maar ook per soort. Daarbij geldt dat indien een aandeelhouder een aanmerkelijk belang heeft in een bepaalde soort, alle aandelen van een andere soort op grond van de meesleepregeling van art. 4.9 ook worden gerekend tot het aanmerkelijk belang. Het is dan vanzelfsprekend van belang te weten wanneer sprake is van verschillende soorten aandelen.

Door de jaren heen zijn er een aantal uitspraken verschenen over de vraag of een meerwaardeclausule tot een belaste schenking kan leiden. Onlangs heeft Hof ’s-Hertogenbosch zich over deze vraag gebogen in haar uitspraak van 20 januari 2011.In deze zaak neemt de inspecteur het standpunt in dat bij de verkoop van een stuk grond door moeder aan zoon, waarbij een meerwaardeclausule wordt overeengekomen, een belastbare schenking kan worden geconstateerd (op grond van het huidige art. 1 lid 7 Successiewet 1956). Zowel Rechtbank Breda als Hof ’s Hertogenbosch is het hier niet mee eens. Bij de uitspraak van het hof is een toelichting van de staatssecretaris opgenomen, waarin hij motiveert waarom hij niet in cassatie gaat.

De Belastingdienst hecht veel waarde aan het fenomeen horizontaal toezicht en het daarmee gepaard gaande vertrouwen. Op 1 januari 2012 zet de Belastingdienst een stap vooruit in het vertrouwen dat wordt geschonken aan belastingplichtigen. Zij dienen namelijk op grond van het nieuwe art. 10a Algemene wet inzake rijksbelastingen op eigen initiatief informatie te verstrekken indien zij vaststellen dat een eerdere aangifte onjuist blijkt te zijn. Dit vertrouwen in de belastingplichtige gaat echter wél gepaard met (dubbele) bestraffing indien niet aan de informatieverplichting wordt voldaan.