Aflevering 5

De belastingheffing van directe en indirecte overheidsondernemingen heeft de fiscale gemoederen meer dan twintig jaar bezig gehouden. Het eerste rapport hierover verscheen in 1996 en daarna zijn nog vele rapporten gevolgd (zie bijdrage van Bresser in dit themanummer). Het leek er sterk op dat de kabinetten van de afgelopen jaren weinig zin hadden in een fundamentele herziening van de toen zeer beperkte belastingheffing van overheidsondernemingen. Zeker was dat de toenmalige fiscale regeling van art. 2, lid 1, onderdeel g jo. art. 2, lid 3 en lid 7, Wet VPB 1969 niet meer voldeed gelet op de maatschappelijke ontwikkelingen in de afgelopen vijftig jaar, maar ook Europeesrechtelijk niet meer houdbaar was. Dit laatste bleek heel duidelijk toen op 3 juli 2001 de Europese Commissie kwam met de beschikking dat de onbelastbaarheid voor de vennootschapsbelasting van de NV Luchthaven Schiphol als verboden staatssteun moest worden gekwalificeerd en per 1 januari 2002 moest worden beëindigd. Per 1 januari 2002 was de VPB-plicht van de NV Luchthaven Schiphol een feit via een aanpassing van art. 2, lid 7, tweede volzin, Wet VPB 1969.

Na vele jaren van rapporten, adviezen en niet in de laatste plaats enige druk van de Europese Commissie is de belastingplicht voor de vennootschapsbelasting van overheidsondernemingen per 1 januari 2016 ingrijpend gewijzigd. De Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen is in het Staatsblad gepubliceerd op 11 juni 2015, Stb. 2015, 207. In art. VIII is bepaald dat de wijzigingen voor het eerst toepassing vinden met betrekking tot boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2016. In deze

Het nieuwe regime voor de heffing van vennootschapsbelasting van overheidsondernemingen kent twee specifieke vrijstellingen voor het geval waarin decentrale overheden samenwerken. Het betreft de vrijstelling voor dienstverleningsovereenkomsten en de vrijstelling voor samenwerkingsverbanden. In deze bijdragen worden deze vrijstellingen onder de loep genomen in de context van de samenwerking tussen gemeenten. Mede vanwege de decentralisatie in het sociale domein van overheidstaken (Wet maatschapp

Als het gaat over het overheidsbegrip in Europeesrechtelijke zin, dan kan dat vanuit meerdere invalshoeken worden bezien. Als het gaat om steun door overheden en de vraag wat onder overheidslichamen in die zin wordt verstaan, is daar aandacht aan gegeven in dit themanummer door Essers/Fröger. Zie hiervoor de bijdrage in dit nummer van Essers/Fröger,’ Markt en overheid, een overzicht’. In dit artikel wordt ingegaan op het overheidsbegrip zoals dat wordt gehanteerd in de omzetbelasting en is neer

In deze bijdrage wordt ingegaan op de modernisering van de VPB-plicht vanuit bestuursrechtelijk perspectief. Aan de orde komt de reikwijdte van het overheidsbegrip in onze rechtsorde en met name specifiek in de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen. De focus ligt daarbij op de vraag in hoeverre private overheidsondernemingen die een publieke taak behartigen juridisch tot de overheid kunnen worden gerekend.

In deze bijdrage wordt uiteengezet op welke wijzen de overheid de concurrentie kan vervalsen, namelijk de overheid als opdrachtgever, de overheid als financiële steunverlener en de overheid als ondernemer. Tot slot wordt het speelveld tussen markt en overheid aan de hand van een vijftal criteria gekenschetst.

De belangrijkste prikkel om het vennootschapsbelastingregime voor overheidsondernemingen uiteindelijk per 1 januari 2016 ingrijpend te wijzigen was ongetwijfeld het palet aan staatssteunbezwaren vanuit Europa. Op 21 januari 2016 heeft de Europese Commissie (hierna: ‘de EC’) medegedeeld dat Nederland weliswaar met de wetswijziging het juiste pad is ingeslagen, maar dat de Nederlandse zeehavenvrijstelling moet worden ingetrokken. De EC is namelijk van mening dat Nederland met de zeehavenvrijstell