Aflevering 2

In An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (1776) gaat de Schotse verlichtingsfilosoof Adam Smith (1723-1790) – bekend van de ‘onzichtbare hand’ – op zoek naar de oorzaken van de welvaart in ‘beschaafde’ naties. Dit tweeluik onderzoekt Smiths visie op belastingheffing die uit dit werk volgt en uit andere werken zoals de The Theory of Moral Sentiments (1759) en de Lectures on Jurisprudence (1762-3). Hierin komt naar voren dat Smith een belastingsysteem voor ogen heeft dat economische bedrijvigheid zo min mogelijk verstoort maar indien nodig die bedrijvigheid fiscaal stimuleert. Hoewel hij redelijk positief is over het Britse belastingsysteem ziet Smith ruimte voor verbeteringen in de grondbelasting en het douanerechten- en accijnzensysteem. Gelijkheid vormt een belangrijk criterium voor goede belastingheffing maar hij acht rechtszekerheid en bescherming van de privacy minstens van even groot belang.

In deze bijdrage staat, naar aanleiding van het X BV-arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie, de Unierechtelijke houdbaarheid van de renteaftrekbeperking van art. 10a Wet Vpb 1969 centraal. Hierbij wordt ingegaan op het antwoord op de vraag wanneer er (volgens het Hof van Justitie) binnen de evenredigheidstoets sprake is van een volstrekt kunstmatige constructie, welke fiscale gevolgen hier door lidstaten aan verbonden kunnen worden en wat een en ander betekent voor de toepassing van de Nederlandse antiwinstdrainagebepaling.

De auteur gaat in op het huidige box 3-stelsel zoals dat sinds het Kerstarrest door de Hoge Raad is aangevuld en beschouwt in het bijzonder de uitwerking van de D-day-arresten op persoonlijk gehouden buitenlands vastgoed. Hij concludeert dat de voorkoming van dubbele belasting binnen de werkelijk rendement-benadering in principe zuiverder uitwerkt dan het wettelijke box 3-stelsel, maar dat in het gebrek aan een inhaalregeling een gevaar van excessieve overcompensatie schuilt. Die overcompensatie, die een ongelijke behandeling behelst en kan leiden tot fiscaal gemotiveerde beleggingskeuzes, is potentieel in strijd met het discriminatieverbod van art. 14 EVRM in samenhang met art. 1 EP. De auteur meent echter dat, ondanks deze onevenwichtigheid, deze ongelijke behandeling niet dusdanig is dat die in strijd is met voornoemde bepalingen. Wel ligt er een mooie taak voor de besluitgever om een box 3-inhaalregeling in het Bvdb op te nemen.