Aflevering 4

Het wetsvoorstel Versterking fiscale rechtshandhavingWetsvoorstel 30 322; wijziging van de Algemene wet inzake rijksbelastingen en van enige andere wetten in het kader van het versterken van de fiscale rechtshandhaving en het verkorten van beslistermijnen. voorziet in een aanvulling van de bestuurdersaansprakelijkheid zoals die thans is neergelegd in de Invorderingswet 1990 (hierna: IW 1990). Op grond van het voorgestelde art. 36b IW 1990 kunnen bestuurders onder omstandigheden niet alleen aansprakelijk worden gesteld voor bepaalde belastingschulden, doch voortaan ook voor (belasting)aansprakelijkheidsschulden.

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur vormen de meest bekende uitwerking van het tot de algemene rechtsbeginselen behorende rechtszekerheidsbeginsel. Daarnaast is het rechtszekerheidsbeginsel ook een beginsel van behoorlijke wetgeving. Hierna wordt in de eerste plaats aandacht besteed aan het vertrouwens- en het gelijkheidsbeginsel, de twee meest bekende algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Daarbij zal de jurisprudentie gepubliceerd vanaf 1 april 2005 tot en met 31 maart 2006 worden ingebed in de lijnen die zijn uitgezet door voorafgaande jurisprudentie. In de inleiding worden die hoofdlijnen in het kort uiteengezet.

Art. 47 AWR heeft de inspecteur een groot machtsmiddel in handen gegeven om informatie en gegevens bij de belastingplichtige op te vragen. Als sanctie bij het niet-nakomen van de informatieplicht gelden de omkering en verzwaring van de bewijslast, strafrechtelijke vervolging en staat de inspecteur de privaatrechtelijke weg van het afdwingen van een dwangsom open. Welke grenzen, ontleend aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, zijn aan de inspecteur aan te geven? Geconstateerd wordt dat op het vlak van rechtsbescherming en rechtmatigheidcontrole verbetering gewenst is. Daarnaast is er niet alleen sprake van informatievergaring door de inspecteur maar ook van informatieverstrekking aan de belastingplichtige. Geconstateerd wordt dat de jurisprudentie op dit terrein een gebrek aan uniformiteit kent.

De fiscaliteit als wapen tegen de misdaad heeft begin jaren negentig zijn intrede gedaan met de aftrekuitsluiting voor geldboeten. In 1997 heeft de wetgever de belastingheffing verder ingezet als middel tegen de criminaliteit met de invoering van de aftrekuitsluiting voor kosten en lasten die verband houden met misdrijven. Voorwaarde voor toepassing van deze maatregel is dat de belastingplichtige voor het desbetreffende misdrijf is veroordeeld door een Nederlandse strafrechter dan wel met hem terzake een schikking is getroffen. Deze eis zou echter belemmerend werken als het gaat om de bestrijding van het fenomeen ‘steekpenningen’. Het recentelijk aangenomen wetsvoorstel ‘uitbreiding van de niet-aftrekbaarheid van kosten en lasten die verband houden met omkoping’ moet aan dit bezwaar tegemoetkomen door het vereiste van een voorafgaande strafrechtelijke veroordeling niet meer te stellen in geval van omkoopdelicten.