Aflevering 5

De strijd tegen witwassen en andere financiële misdaden wordt hard gevoerd. Geen middel wordt onbenut gelaten. Met name zakelijke dienstverleners als accountants, belastingadviseurs, notarissen en advocaten worden op allerlei manieren onder druk gezet om hun cliënten aan te geven en melding te maken van hun – soms zeer oude – transacties. Daarbij wordt niet geschuwd om de grenzen van de wet op te zoeken of te overschrijden. Rechters en andere colleges weten over het algemeen juridisch de juiste weg te vinden en de toezichthouderSinds 2003 is het Bureau Financieel Toezicht (BFT) te Utrecht door de minister van Financiën als toezichthouder met betrekking tot deze beroepsgroepen aangesteld. aan de wet te houden. Soms gaat het fout. Dat lijkt het geval bij een beslissing van de Rechtbank Rotterdam van 18 maart 2008, die hierna wordt besproken.

Het besluit van de staatssecretaris van Financiën van 21 december 2007 inzake de heffing van omzetbelasting van directeuren-aandeelhoudersGepubliceerd op 3 januari 2008, Stcrt. 2008, nr. 1. is een curieus besluit. Het beleidsbesluit is in de donkere dagen voor kerst 2007 genomen naar aanleiding van het Van der Steen-arrest van het Hof van Justitie van de EGHvJ EG 18 oktober 2007, zaak C-355/06. (hierna: HvJ EG). Door het besluit is er beroering ontstaan over de rechtskracht van individuele besluiten en de eventuele terugwerkende kracht van jurisprudentie van het HvJ EG en de Hoge Raad, alsmede die van beleidswijzigingen.

Verslag van de Jan Giele-lezing, gehouden op 5 juni 2008‘Stapje voor stapje de zee in, eerst alleen nog pootje baden. Deze behoedzame aanpak zou inhouden dat het beginsel van een gesloten stelsel vooralsnog wordt gehandhaafd, maar dat het aantal voor bezwaar vatbare beschikkingen daarbinnen wordt uitgebreid.’ M.W.C. FeterisHoe is het gesteld met de fiscale rechtsbescherming? (Jan Giele-lezing 2008), Sdu Fiscale en Financiële Uitgevers, Amersfoort 2008, p. 41-42.

In de voorbije maanden zijn op het terrein van het fiscaal procesrecht diverse rechterlijke uitspraken verschenen. In deze kroniek is een selectie gemaakt van de interessantste, omdat met een weergave van alle procesrechtelijke uitspraken het doel van een kroniek voorbij wordt geschoten.

De Hoge Raad heeft in een uitspraak van 18 januari 2008HR 18 januari 2008, nr. 41.832, LJN: BC1962. overwogen dat het bij het opleggen van een vergrijpboete geen beletsel is als de grondslag van de vergrijpboete vastgesteld is door toepassing van omkering van de bewijslast. De Hoge Raad komt tot dit oordeel door te verwijzen naar de parlementaire geschiedenis zoals die plaatsvond bij de totstandkoming van onder meer de laatste volzin van art. 27e Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR). In deze volzin is bepaald dat omkering van de bewijslast niet van toepassing is bij vergrijpboeten. In dit artikel zal ik ingaan op de vraag of dit oordeel van de Hoge Raad verenigbaar is met de vereisten van een boeteproces zoals gesteld door het Europese Verdrag voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM).

De Hoge Raad heeft op 14 maart 2008 een drietal arresten gewezen waarbij de aanvaardbaarheid van de zogenoemde guldenssteekproef als controlemiddel voor de fiscus centraal stond. Deze zaken hebben betrekking op de loonheffing (hierna: LB), de omzetbelasting (hierna: OB) en de belasting van personenauto�s en motorrijwielen (hierna: BPM).HR 14 maart 2008, nr. 39.866, NTFR 2008/549 met betrekking tot de LB; HR 14 maart 2008, nr. 40.474, NTFR 2008/548 met betrekking tot de OB; HR 14 maart 2008, nr. 40.806, NTFR 2008/547 met betrekking tot de BPM; alle met conclusie met bijlage van A-G Niessen en commentaar van E. Thomas. De conclusies van A-G Niessen zijn eerder gepubliceerd in NTFR 2005/1067, 1068 en 1069. Uit de arresten blijkt dat de guldenssteekproef � hierna aangeduid als de geldsteekproef � onder voorwaarden door de fiscus kan worden toegepast.