Aflevering 4

Dit is het derde deel van een door F.J.P.M. Haas en D.N.N. Jansen geschreven drieluik over het bewijs in belastingzaken. Deel 1 verscheen in TFB 2 en deel 2 in TFB 3. In dit deel komen de omkering van bewijslast, de zwaarte van het te leveren bewijs en bewijs bij boeten aan bod.

De aanleiding voor deze bijdrage is het in februari 2008 verschenen rapport Versterking van de cassatierechtspraak (hierna: het Rapport) van de Commissie normstellende rol Hoge Raad, ook wel aangeduid als de commissie-HammersteinZie voor besprekingen van het Rapport onder meer J.J.M. Jansen, ‘De toekomst van de belastingkamer van de Hoge Raad’, WFR 2009/27; L.M. Brouwer-Harten, ‘Versterking van de cassatierechtspraak door de belastingkamer’, TFB 2009/2, p. 10-15; R. den Ouden, ‘Een gesloten cassatiepoort’, Opinie in NTFR 2009/17; J.B.M. Vranken, ‘Consequenties van een versterking van de rechtsvormende taak van de Hoge Raad: talrijk, divers en soms vergaand’, NJB 2009, p. 1082-1093. De positie van de Hoge Raad is voorts het onderwerp van de voorjaarsvergadering op 5 juni 2009 van de Nederlandse Vereniging van Procesrecht.. In het eerste deel van dit artikel, verschenen in het meinummer van dit jaar,TFB 2009/3, p. 5-10. zijn enkele algemene opmerkingen gemaakt over dat rapport. In dit tweede deel wordt ingegaan op de aanbevelingen die in het Rapport worden gedaan opdat de ‘Hoge Raad beter in staat wordt gesteld zijn normstellende taak te vervullen’P. 7 van het Rapport., in die zinP. 40 van het Rapport. ‘dat de Hoge Raad en het Parket nog meer dan thans in de gelegenheid worden gesteld zich te concentreren op de zaken die uit hoofde van hun taken er werkelijk toe doen’Die gedachte is niet nieuw. Zo gaf J.W. Zwemmer, ‘De taak van de Hoge Raad in belastingzaken’, WFR 2002/211, ook al aan dat, zeker na de invoering van de tweede feitelijke instantie, de Hoge Raad zich veel meer zou moeten beperken tot de gevallen waarin rechtseenheid en rechtsontwikkeling werkelijk aan de orde zijn..

De Belastingdienst zet in op horizontaal toezicht. In convenanten en vaststellingsovereenkomsten worden de nieuwe verhoudingen tussen de rechtshandhavende toezichthouder en de belasting- en inhoudingsplichtigen vastgelegd. Horizontaal toezicht is in de fiscale praktijk van de laatste decennia nieuw. In deze bijdrage wordt ingegaan op enige formeelrechtelijke aspecten.

De fiscale procedure in Nederland wordt in het Nederlands gevoerd. Dat is althans het uitgangspunt. De provincie Friesland heeft in dit verband een bijzondere status. In het rechtsverkeer in die provincie kan namelijk ook de Friese taal worden gebezigd. Door de toenemende internationalisering en multiculturele ontwikkeling van de Nederlandse samenleving alsook door de – grensoverschrijdende – reikwijdte van het Nederlandse belastingsysteem, raken ook personen die het Nederlands niet beheersen, betrokken in een fiscale rechtsstrijd in Nederland. De vraag rijst of in die gevallen in een vreemde taal kan worden geprocedeerd. Met betrekking tot het indienen van een beroepschrift in een vreemde taal heeft de Hoge Raad recent een arrest gewezen (HR 12 december 2008, nr. 44.102, NTFR 2008/2442).

In deze kroniek ga ik in op de jurisprudentie die zich op het terrein van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur heeft voorgedaan in de periode 1 mei 2008 tot en met 30 april 2009. Ik zal hierbij trachten om de in voornoemde periode verschenen jurisprudentie in te bedden in de lijnen die zijn uitgezet in eerdere uitspraken van de belastingrechter.

In dit artikel gaat de auteur na of hetgeen de Hoge Raad heeft geoordeeld met betrekking tot fiscale vergrijpboetes, ook geldt voor navorderingsaanslagen die worden opgelegd wegens kwade trouw. Kan de kwade trouw van een belastingadviseur worden toegerekend aan de belastingplichtige? En zo ja, is dat dan in alle gevallen mogelijk?

Verscholen achter het Amsterdams Concertgebouw, aan een lommerrijke laan, ligt het net door prof. De Bont opgerichte kantoor van De Bont Advocaten. Wij, dat zijn de interviewsters, willen eerst een rondleiding door het pand en die krijgen wij op de wijze die vervolgens kenmerkend zal blijken te zijn voor het interview: ‘kwikzilverachtig, sprankelend en razendsnel overgaand van het ene op het andere onderwerp’. Voor de leesbaarheid wordt het interview hier echter min of meer geformatteerd weergegeven.Tijdens het interview werd de lijn in het beroepsmatige leven van De Bont steeds duidelijker. Het gaat hem om de mens achter de belastingplichtige. Het is die mens die De Bont boeit, en het is die mens die hij meer op de voorgrond geplaatst zou willen zien in het rechtsgebied dat zijn werkterrein is: de fiscale advocatuur.