Aflevering 3

Nederlandse Ministerie van Financiën in een nieuwsbericht 2 de inwerkingtreding van het nieuwe belastingverdrag met Zwitserland. 3 Hetzelfde nieuwsbericht maakte tevens bekend dat opArt. 9, lid 1. oktober 2011 een aanvullende overeenkomst werd ondertekend tussen de Nederlandse en Zwitserse autoriteiten. 4 Door deze overeenkomst zou het, aldus het nieuwsbericht, voor de Nederlandse fiscus mogelijk worden bankinformatie te verkrijgen zonder dat het noodzakelijk is de naam van de betrokkene en de naam van de bank te kennen. Ook andere gegevens, zoals een rekeningnummer, zouden een voldoende basis zijn voor een geslaagd informatieverzoek. Een dergelijke doorbreking van het Zwitserse bankgeheim betekent voor Zwitserland een grote stap. Het bankgeheim (bankenkundengeheimnis) wordt in Zwitserland gezien als een belangrijk grondrecht. Het zelfs maar gedeeltelijk prijsgeven daarvan is zeker niet onomstreden.

Een aantal maanden geleden heeft de Hoge Raad het laatste arrest inzake Passenheim-van Schoot gewezen: nummer zeven in de loop van die procedure. En zo spectaculair als de gevolgen van de eerste zes ook waren voor de navordering in gevallen met buitenlands inkomen of vermogen, zo’n anticlimax was deze zevende en laatste uitspraak. Het middel kon niet (meer) tot cassatie leiden. Maar zijn we er nu? Deze procedure heeft veel stof doen opwaaien en het navorderingslandschap aardig omgewoeld. Het is dus misschien een mooi moment om nog even stil te staan bij het laatste arrest en de uiteindelijke gevolgen voor de fiscale praktijk.

Onlangs wees de voorzieningenrechter van de Rechtbank Rotterdam vonnis in een zaak van een ‘veelschrijver’ (LJN: BZ4905). De man, volgens rechtspraak.nl een ‘illegale kamerverhuurder’, mag, buiten procedures, gedurende twee jaar niet meer dan tien brieven per maand schrijven aan de gemeente Dordrecht. De aanleiding voor het ‘zieken’, zoals de man het zelf omschreef, bleek wel degelijk een inhoudelijke oorsprong te hebben, maar was aldus verworden tot een stroom brieven: kosten dezes ¤ 400.000 per jaar. De belastingplichtige die meelift op een fiscaal geschil handelt ogenschijnlijk uit volkomen andere motieven. Een rechtmatig (v)oordeel hoef je immers niet te laten lopen. Toch meen ik dat er kanttekeningen zijn te plaatsen. Niet zelden gaat het om bijkans ‘bezwaar-class actions’, zoals vakantiegeldbezwaren, BUA-bezwaren, dieselbezwaren, bedrijfsopvolgingsbezwaren en meest recent crisisheffingsbezwaren. Zonder iets te willen afdoen aan de rechtmatigheid en noodzaak voor belanghebbenden om deel te nemen, meen ik dat dit verschijnsel nadere studie behoeft. In deze opinie wil ik enige eerste gedachten over dit verschijnsel vormen.

In het fiscale recht is het een leidend begrip dat de belanghebbende zich mag verweren met alle gronden die hem geraden voorkomen. In het bestuursrecht zal de belastingadviseur worden geconfronteerd met de grondentrechter, zodanig dat het hem wordt ontzegd die gronden aan te voeren waarover de rechter eerder een oordeel heeft gegeven en waartegen hij niet (incidenteel) in hoger beroep is gegaan. Op het verschil tussen het fiscale procesrecht en het bestuursprocesrecht zal ik in mijn bijdrage ingaan aan de hand van uitspraken van rechtbanken, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) en de Hoge Raad.

In deze kroniek zullen de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van heffing in de periode van 26 maart 2012 tot en met 24 maart 2013 worden besproken.

Op donderdag 14 maart 2013 vond in Den Haag in aanwezigheid van ruim honderd belangstellenden een symposium plaats onder de titel ‘Naar behoren procederen, capita uit de fiscale procespraktijk’. Het symposium werd georganiseerd door het Platform belastingrechtspraak, een informeel platform waarvan deel uitmaken leden van de rechterlijke macht, de fiscale advieswereld, de wetenschap en medewerkers van de Belastingdienst.